Hoa đu đủ đực xào tỏi: Đặc sản "ăn là nghiện" của đồng bào Tây Bắc

Trong văn hóa ẩm thực của người Mường sinh sống ở ven hai bên bờ sông Đà thuộc xã Tà Hộc (huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La), có rất nhiều món ăn thể hiện sự độc đáo trong việc lựa chọn nguyên liệu cũng như cách chế biến riêng biệt. Thực phẩm trong bữa ăn chủ yếu của người Mường là các loại rau, măng, nấm, củ quả, cá sông có sẵn trong tự nhiên hoặc các loại hoa quả tự trồng được thu hái gần như quanh năm.

Từ các nguồn thực phẩm dồi dào, phong phú đó, đồng bào đã chế biến thành nhiều món ăn đặc sản thơm ngon. Một trong số đó là món hoa đu đủ đực xào tỏi, được bà con dân tộc Mường rất ưa thích và lựa chọn để đãi khách quý thăm nhà.

 Món hoa đu đủ xào tỏi, khiến những ai có niềm đam mê ẩm thực dân tộc không khỏi trầm trồ khen ngon.

Trao đổi với phóng viên Báo Điện tử DANVIET.VN, bà Hoàng Thị Lưu, bản Heo (xã Tà Hộc, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La), cho hay: Cây đu đủ được chúng tôi trồng trên nương rẫy, loại cây này được chia làm 2 loại là đu đủ đực và đu đủ cái. Cây đu đủ cái chính là cây đu đủ ra hoa và có khả năng kết trái. Còn cây đu đủ đực không có quả mà chỉ có hoa nở quanh năm. Hoa đu đủ đực có màu trắng hoặc xanh pha vàng, có 5 cánh, nở từ đầu tháng 5 – 10 dương lịch hàng năm. Hoa đu đủ đực còn được người dân chúng tôi dùng chữa bệnh ho khan, dạ dày và giải độc gan... rất hiệu quả.

 Món hoa đu đủ đực xào tỏi được người Mường lòng hồ sông Đà rất ưa thích và dùng làm món ăn đãi khách quý.

“Hoa đu đủ đực nở thành từng cụm và phân thành nhiều nhánh, có cuống rất dài. Hoa của cây đu đủ được chúng tôi hái về chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Người Mường chúng tôi thường chế biến làm các món ăn như: hoa đu đủ xào tỏi, nộm hoa đu đủ với cà rừng, hoa đu đủ luộc chấm tương thối, hoa đu đủ xào thịt bò, thịt lợn... nhưng ngon nhất và phổ biến nhất là món hoa xào tỏi. Bởi trong quá trình chế biến mùi thơm của hoa đu đủ hòa quyện với tỏi khá độc đáo, khi ăn có vị bùi, đăng đắng trong miệng” - bà Hoàng Thị Lưu thông tin thêm với phóng viên DANVIET.VN.

Đồng bào dân tộc Mường thường trồng cây đu đủ đực trên nương rẫy, bởi loại cây đu đủ đực ưa mọc ở địa hình đồi núi.

Cũng theo tìm hiểu của phóng viên DANVIET.VN thì cách chế biến món hoa đu đủ xào tỏi không hề khó, điều quan trọng của món xào tỏi đó là việc lựa chọn các loại gia vị chế biến sao cho phù hợp thì món ăn mới có được hương vị hài hòa, thơm ngon và hấp dẫn. Món hoa đu đủ xào tỏi thường đem đến cho các thực khách đam mê ẩm thực dân tộc, dân dã một cảm nhận về sự đơn giản và nét đẹp văn hóa riêng biệt của người Mường vùng lòng hồ sông Đà.

Hàng năm, hoa đu đủ thường nở từ tháng 5 - tháng 10 dương lịch.

Theo kinh nghiệm của bà Hoàng Thị Lưu: Để chế biến hoa đu đủ xào tỏi, bà thường hái những nhánh hóa đã nở, hạn chế hái những búp hoa. Sau đó mang về rửa sạch với nước, đổ nước suối vào nồi đun sôi rồi thả hoa vào luộc khoảng 30 – 35 phút cho hoa nhừ. Bước tiếp theo, vớt hoa ra rổ rồi rửa với nước sạch 1 lần nữa để làm giảm độ đắng.

Tiếp đó, dùng tay vò hoa thật nát, bỏ ra bát tô trộn đều với ớt, muối, mì chính, ít hạt tiêu để khoảng 3 phút cho gia vị ngấm. Bà dùng chảo phi dầu lên đổ hoa đu đủ vào đảo đều. Khi nhận thấy hoa đu đủ chín, bà cho tỏi đã băm nhỏ trước đó vào đảo đều khoảng 20 giây, rồi tắt bếp lửa. Như vậy bằng cách làm đơn giản trên, chúng ta đã có 1 món hoa đu đủ xào tỏi thơm ngon và hấp dẫn.

Hiện nay đang bước vào hoa đu đủ nở, nhiều hộ sinh sống ở bản Heo thường lên rừng hái về làm các món ăn phục vụ gia đình. Nếu đến ngày họp chợ phiên ở lòng hồ sông Đà, bà con dân tộc Mường hái hoa đu đủ về chia thành từng túm nhỏ, đựng hoa vào túi bóng mang ra chợ bán cho các tiểu thương với giá 15.000 đồng/túi, để kiếm thêm thu nhập trong lúc nông nhàn.