"Thiếu cơ chế, TP.HCM khó trở thành trung tâm tài chính quốc tế"

Tại hội thảo “Xây dựng TP.HCM thành trung tâm tài chính khu vực và quốc tế”, diễn ra sáng 17/7, ông Nguyễn thành Phong, Chủ tịch UBND TP.HCM, cho biết vai trò của thị trường tài chính ngày càng được khẳng định, được xem là kênh dẫn vốn hiệu quả của nền kinh tế và giảm dần sự phụ thuộc của doanh nghiệp vào vốn vay ngân hàng. Nắm bắt điều này, tại TP.HCM, thị trường tài chính đã có những tiền đề quan trọng để tăng trưởng, phát triển khi từ năm 2001, TP đã xác định tài chính là một trong 9 ngành dịch vụ trọng yếu.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: HV

Chưa thực sự là trung tâm tài chính đúng nghĩa

Trước nữa, năm 1998, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) đã được thành lập. Nhờ những bước chuẩn bị căn bản này, đến nay ngành tài chính tăng trưởng bình quân 8,8%/năm và chiếm tỷ trọng 5,7% GRDP của TP.HCM; giúp thành phố huy động khoảng 460.000 tỷ đồng/năm; đồng thời đóng góp khá nhiều về cơ chế, chính sách cho quá trình hội nhập quốc tế và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Song, nhìn chung thị trường tài chính TP.HCM vẫn còn nhiều khó khăn. Lực cản lớn nhất là TP.HCM chưa thể hình thành nên một trung tâm tài chính để đáp ứng nhu cầu của 13 triệu dân thành phố và hơn 7 triệu khách quốc tế.

“TP.HCM mong muốn cùng trao đổi, lắng nghe góp ý, hiến kế của các chuyên gia kinh tế để xác định hướng đi phù hợp trong thời gian tới”, ông Phong chia sẻ.

Cũng theo ông Nguyễn Thành Phong, hiện nay TP.HCM vẫn thiếu cơ chế, chính sách, nguồn nhân lực chất lượng cao… Đây đều là những trở ngại khi thực hiện đề án xây dựng TP.HCM thành trung tâm tài chính quốc tế.

Vì vậy, Chủ tịch TP.HCM Nguyễn Thành Phong hy vọng những đóng góp từ các chuyên gia sẽ giúp TP có những tham mưu, đề xuất với các cơ quan Trung ương ban hành, sửa đổi những quy định, quy chế để góp phần hoàn chỉnh thị trường tài chính tại TP.HCM.

Đồng quan điểm, Bí thư Thành uỷ TP.HCM Nguyên Thiện Nhân, đánh giá: TP.HCM là một đô thị đặc biệt với dân số đông nhất cả nước (tính đến thời điểm 1/4/2019 là 8,9 triệu dân, chưa tính người dân vãng lai), là trung tâm vùng kinh tế trọng điểm phía Nam - một khu vực được đánh giá là năng động nhất và đóng góp ngân sách lớn nhất Việt Nam.

Năm 2018 là năm thứ 3 liên tiếp GRDP (tổng sản phẩm nội địa khu vực) của TP có mức tăng trưởng trên 8%. GRDP bình quân đầu người đạt 6.065 USD/ người , gấp 2,3 lần thu nhập bình quân cả nước. Với dân số chiếm 9,5% dân số Việt Nam, thành phố đang đóng góp 1/4 tổng sản phẩm quốc nội (GDP), 1/3 giá trị sản lượng công nghiệp, 30% tổng thu ngân sách nhà nước, hơn 30% tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của cả nước. 

Bí thư Thành uỷ Nguyễn Thiện Nhân và Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong nghe các chuyên gia góp ý tại Hội thảo. Ảnh: HV

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong bày tỏ, với các lợi thế hiện có, định hướng xây dựng trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại TP.HCM là cần thiết, khách quan, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của đất nước và của thành phố, điều này thể hiện qua Quyết định Phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội TP.HCM đến năm 2020, tầm nhìn 2025 của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó xác định mục tiêu phát triển: Xây dựng TP.HCM văn minh, hiện đại với vai trò đô thị đặc biệt, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đóng góp ngày càng lớn đối với khu vực và cả nước; từng bước trở thành trung tâm lớn về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học - công nghệ của đất nước và khu vực Đông Nam Á.

TP.HCM cần được “cởi trói”

Trước những kỳ vọng của lãnh đạo TP.HCM, TS Trần Du Lịch bộc bạch, thực tế, cách đây hơn 15 năm, TP.HCM đã lên kế hoạch trở thành trung tâm tài chính khu vực và quốc tế. "Tuy nhiên, đến nay liệu TP.HCM có dám nhận mình đóng vai trò đầu tàu trong việc phát triển thị trường tài chính của nước ta và khẳng định vị thế đối với khu vực trong dài hạn?", ông Lịch hỏi.

Tự trả lời vấn đề này, TS Trần Du Lịch cho hay, năm 2002, Bộ Chính trị đã xác định xây dựng và phát triển TP.HCM thành trung tâm tài chính của cả nước và từng bước thành trung tâm tài chính của khu vực ASEAN. Năm 2012, nội dung này được Bộ Chính trị khẳng định lại. Song, gần đây dường như ý tưởng xây dựng trung tâm tài chính TP.HCM theo định hướng của Bộ Chính trị ít được nhắc và càng… mờ nhạt.

TP.HCM có trở thành Trung tâm tài chính khu vực và Quốc tế hay không phải dựa vào nhiều yếu tố. Ảnh: TL

“Tôi khẳng định, phát triển TP.HCM thành trung tâm tài chính quốc tế là vấn đề quốc gia, chứ không phải vấn đề riêng của TP.HCM. Tuy nhiên, nếu căn cứ vào pháp luật điều chỉnh hoạt động của thị trường tài chính, chính quyền địa phương chỉ có vai trò hỗ trợ, tạo điều kiện phát triển trên nền tảng thực hiện chủ trương của Chính phủ. Do đó, định hướng xây dựng TP.HCM thành trung tâm tài chính quốc gia, hướng tới khu vực và quốc tế phải thể hiện trong chủ trương, chính sách và khuôn khổ pháp lý từ Trung ương. Đây là một điều kiện quan trọng để TP.HCM xác lập vị trí, vai trò của một trung tâm tài chính của quốc gia và hướng tới khu vực”, TS Trần Du Lịch chia sẻ.

TS Vũ Thành Tự Anh, thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ thì nhận xét, TP.HCM nằm ở vị trí thuận lợi để phát triển dịch vụ. Vì thế, một trong những loại hình dịch vụ cần ưu tiên tập trung phát triển là dịch vụ tài chính và kinh doanh, để từng bước phát triển thành trung tâm tài chính phục vụ khu vực, quốc gia và dần bước ra thế giới. Muốn vậy, TP.HCM cần có sự thay đổi trong tiếp cận, cần nương theo biến động và xu thế của khu vực và thế giới. Có như thế, TP.HCM mới có thể lọt vào danh sách trung tâm tài chính của quốc tế, dần dần khẳng định vị thế trên thế giới.

Về định hướng phát triển, TS Vũ Thành Tự Anh đề xuất TP.HCM cần tìm một số “thị trường ngách” để tạo sự khác biệt và đột biến trong thị trường tài chính.

“Hiện nay, TP.HCM nằm gần trung tâm sản xuất lớn nhất về cà phê, lúa gạo… nên TP.HCM cần quan tâm đến việc hình thành trung tâm giao dịch hàng hóa, phục vụ cho nhu cầu của khu vực, của vùng. Đặc biệt, để TP.HCM thành trung tâm tài chính của cả nước, khu vực và thế giới đòi hỏi về giải pháp tổng thể từ Trung ương đến địa phương, vì các quy định về thể chế, chính sách được ban hành từ Trung ương”, TS Vũ Thành Tự Anh nhấn mạnh.