Lai Châu: Đổ xô bắt giun đất bằng kích điện, chính quyền khó xử
Chúng tôi đến bản Lò Suối Tủng, xã San Thàng vào buổi sáng một ngày trung tuần tháng 7. Hỏi người dân trong bản, ai cũng biết hoạt động đánh bắt giun diễn ra, nhưng không ai biết chính xác giun được chuyển đi tiêu thụ ở đâu. Người dân chỉ biết người thu gom, chế biến giun là anh Ngô Văn Đệ, dân bản Lò Suối Tủng.
Giun đất sau khi bắt về được ngâm qua với nước lã trước khi đem mổ.
Sau đó, người dân sẽ mổ bụng và rửa sạch giun đất bằng nước.
Cận cảnh những con giun đất sau khi đã được mổ ruột, rửa sạch bằng nước.
Theo lời chỉ dẫn của người dân, chúng tôi tìm đến nhà anh Đệ, ở gần cuối bản Lò Suối Tủng. Khi chúng tôi đến, anh Đệ đang ngồi uống nước ở ngoài sân.
Giun đất sau khi được làm sạch sẽ được đặt kín lên phên để phơi...
Mở đầu câu chuyện với PV Báo điện tử DANVIET.VN, anh Đệ cho biết: “Nhà tôi có 2 bộ kích điện, chủ yếu cho con trai và cháu đi đánh giun lúc rảnh rỗi, còn lúc bận thì cho người dân trong bản mượn. Gia đình thu gom giun của người dân về sấy khô, bán cho thương lái ở tỉnh Yên Bái. Mỗi ngày, gia đình thu mua được vài chục cân giun tươi. Tôi mua 10.000 đồng/kg giun tươi. Nhà nào có đất vườn đồng ý cho đánh thì mới vào, còn chủ yếu là đánh ở dải đất dọc đường nội bản...”.
Từng chiếc phên được chị Loan đem cho vào lò sấy giun.
Ra thăm khu sơ chế giun đất của nhà anh Đệ ở cạnh bếp, gần bờ ao, chúng tôi hít phải mùi hôi tanh nồng nặc. Tại đây, hai người phụ nữ bịt khăn ngang mặt, đang ngồi cặm cụi rạch từng con giun, tuốt sạch đất, sau đó rửa sạch rồi đặt lên phên. Cái phên này được làm bằng lưới, kẹp thanh tre 2 bên, uốn thành hình chữ U, dài hơn 1m. Chẳng mấy chốc, chiếc phên đã phủ kín giun trước những động tác thuần thục của 2 người phụ nữ. Ngay sau đó, cái phên này được đưa vào lò sấy.
Đặt rổ giun vừa rửa xong xuống đất, chị Loan (vợ anh Đệ) nói với PV Báo điện tử DANVIET.VN: “Công việc này rất tỉ mỉ. Giun sấy phải là giun to, chứ giun nhỏ thì rất khó làm. Hơn 10kg giun tươi mới được 1kg giun khô. Thời gian sấy kéo dài một ngày một đêm”.
Lò sấy giun được thiết kế thành nhiều ngăn để chứa từng chiếc phên đựng giun.
Khi trao đổi với PV Báo điện tử DANVIET.VN, chị Nguyễn Thị Sinh, bản Lò Suối Tủng, xã San Thàng tỏ rõ sự lo ngại khi nói về tác hại của việc đánh giun bằng kích điện. “Giun đất thường sống ở những khu vực đất ẩm ướt, có nhiều mùn hữu cơ. Chúng có vai trò to lớn đối với ngành nông nghiệp. Không chỉ góp phần làm cho đất tơi xốp mà giun đất còn làm tăng độ phì nhiêu cho đất...".
Theo chị Sinh, đánh giun bằng kích điện là tận diệt giun, khi không còn giun, đất sẽ trở nên khô cứng, không thể gieo trồng. Khi đánh giun bằng kích điện, giun to, nhỏ đều ngoi lên hết. Việc đánh bắt giun bằng kích điện ở bản này diễn ra từ mấy tháng nay rồi”.
Giun đất sau khi được phơi khô sẽ bán được từ 300 - 400.000 đồng/kg.
Trao đổi với phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN, ông Đào Mạnh Sơn – Phó Chủ tịch UBND xã San Thàng cho biết: Hoạt động đánh bắt giun bằng kích điện trên địa bàn xã San Thàng phát triển mạnh khoảng 10 ngày trở lại đây, tập trung ở 2 bản: Lò Suối Tủng và Séo Sin Chải. Đã có khoảng 30 hộ dân ở 2 bản này tham gia đánh giun bằng kích điện. Sau khi có thông tin, xã đã giao cho công an và địa chính nông nghiệp của xã vào nắm bắt tình hình đánh giun bằng kích điện trên địa bàn; tuyên truyền đến người dân về tác hại của việc kích giun ảnh hưởng đến môi trường, hủy hoại đất.
“Qua nắm bắt tình hình, xã đã xác định được người thu gom, sấy khô giun là gia đình anh Ngô Văn Đệ. Qua ý kiến của người dân thì anh Đệ sấy khô giun bán cho thương lái, xuất sang Trung Quốc. Việc xử lý vấn đề này rất khó khăn vì trong Luật không ghi cụ thể, nên trước mắt xã chỉ tập trung vào công tác tuyên truyền về tác hại của việc dùng kích điện bắt giun” – ông Sơn nhấn mạnh.
Các vật dụng được người dân sử dụng để tận diệt giun đất.