Sai phạm tại nhiều gói thầu mua sắm phòng, chống dịch Covid-19 ở Bộ Y tế, chuyển 3 vụ việc sang Bộ Công an

Ngày 29/12, Thanh tra Chính phủ (TTCP) ban hành thông báo kết luận thanh tra số 2323/TB-TTCP về việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vắc xin, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 tại Bộ Y tế.

Bộ Y tế có nhiều thiếu sót, sai phạm

Thời kỳ thanh tra từ 1/1/2020 - 31/12/2021, đây là giai đoạn dịch bệnh diễn biến hết sức phức tạp trên toàn quốc.

Kết luận nêu rõ, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình thực hiện còn có thiếu sót, sai phạm trong công tác quản lý và tổ chức mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vắc xin và thuốc phòng, chống Covid-19.

Cụ thể, Bộ Y tế chưa thực hiện mua sắm tập trung đối với danh mục tài sản do Bộ ban hành theo quy định tại Nghị định số 151/2017/NĐ-CP ngày 26/12/2017 của Chính phủ và Luật đấu thầu; có thiếu sót khi ban hành Quyết định số 1367/QĐ-BYT ngày 23/2/2021 bãi bỏ danh mục tài sản mua sắm tập trung của Bộ nhưng không gửi các đơn vị trực thuộc và Kho bạc Nhà nước để kiểm soát chi, dẫn đến một số gói thầu bệnh viện trực tiếp mua sắm chưa được Kho bạc Nhà nước chấp nhận thanh toán, nhà thầu đề nghị tính lãi chậm trả. Sau khi Thanh tra Chính phủ dự thảo Kết luận thanh tra báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế báo cáo việc chi trả hợp đồng mua sắm 400 máy thở của BV Phổi TW đã được Bộ Tài Chính phân bổ kinh phí tại Văn bản số 5281/BTC-HCSN ngày 7/6/2022 và được Kho bạc giải ngân thanh toán.

Việc thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu (KHLCNT) sử dụng các hợp đồng mua sắm hàng hóa tương tự không đáp ứng thời hạn quy định để xây dựng giá gói thầu, vi phạm quy định tại khoản 2 điều 11 Thông tu số 58/2016/TT/BTC ngày 29/3/2016 của Bộ Tài CHính (41 gói thầu của 04 bệnh viện). Việc thẩm định KHLCNT có trường hợp chưa theo đúng quy định của Bộ Y tế; một số trường hợp dự toán kinh phí giao chưa kịp thời theo quy định.

Việc thẩm định, phê duyệt giá gói thầu và phê duyệt KHLCNT của Bộ Y tế đối với cá gói thầu gồm: Hệ thống nội soi phế quản, model CV - 170 của hãng Olumpus tại BVTW Huế, BVTW Thái Nguyên; Máy X-Quang di động thuật số, Model FRD Nano/DR-XD1000 của hãng Fujifim tại BV Phổi TW.

Bộ Y tế ban hành một số văn bản thông báo giá sinh phẩm/trang thiết bị y tế chẩn đoán in vitro xét nghiệm virut Sars-CoV-2 nội dung không rõ ràng về thông tin "tham khảo", thông tin "giá công bố" tại phụ lục văn bản có biể hiện là giá doanh nghiệp công bố hoặc giá Bộ Y tế công bố, trong khi trang thiết bị y tế không phải mặt hàng do nhà nước quản lý giá, việc công bố giá bán TTBYT không thuộc nhiệm vụ, quyền hạn quản lý nhà nước của Bộ Y tế.

Bộ Y tế chưa thực hiện trực tiếp đăng tải kết quả đấu thầu theo báo cáo của các đơn vị gửi Bộ quy định tại Thông tư 14/2020/TT-BYT của Bộ Y tế.

Bộ Y tế quản lý không chặt chẽ việc tiếp nhận vắc xin từ Công ty TNHH AstraZeneca Việt Nam và việc tổ chức tiêm chúng vắc xin phòng Covid-19 của CÔng ty CP Vắc xin Việt Nam (VNVC) dẫn đến VNVC giữ lại 73.504 liều vắc xin để tiêm chủng (đã tổ chức tiêm 58.974 liều cho 68.099 người) không có trong kế hoạch tiêm chủng được phê duyệt của Bộ Y tế, không có sự kiểm soát của Bộ Y tế về đối tượng, quy trình theo Quyết định số 3588/QĐ-BYT ngày 26/7/2021 và mục đích tiêm phi thương mại theo quy định của Chính phủ.

Bộ Y tế chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương có văn bản đồng ý để VNVC được giữ lại 73.503 liều vắc xin và tiếp nhận, phân bổ 1.067.700 liều vắc xin (có hạn sử dụng ngắn đến 31/3/2022) cho các tỉnh, thành phố có nhu cầu để triển khai tiêm chủng là chưa phù hợp với chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 77/TB-VPCP ngày 19/3/2022.

Việc chỉ đạo, hướng dẫn mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế có trường hợp còn chậm, chưa kịp tháo gỡ khó khăn tại các bệnh viện khi thực hiện; việc thẩm định, phê duyệt KHLCNT mua sắm kéo dài, dẫn đến quá trình mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm, Kít xét nghiệm bị chậm ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch bệnh. Cá biệt tại gói thầu "Cung cấp hóa chất năm 2021 của BV Nhiệt đới TW", KHLCNT được phê duyệt hơn 6 tháng, dẫn đến căn cứ xây dựng giá kế hoạch không còn giá trị nhưng không yêu cầu đơn vị xây dựng lại.

Bộ Y tế chưa có quy định cụ thể về phân loại các dòng máy thở, trong khi trang thiết bị mua sắm phục vụ công tác phòng chống dịch theo Văn bản số 104/KCB-NVngày 1/2/2020 của Cục Quản lý Khám chữa bệnh Bộ Y tế có một số danh mục về máy thở, trong đó có máy thở xâm nhập và không xâm nhập, máy thở chức năng cao dẫn đến Bệnh viện xây dựng, phân định máy thở chức năng cao, máy thở xâm nhập và không xâm nhập theo tên chung, tên thương mại còn không rõ ràng, việc quyết định lựa chọn mua các dòng máy còn bất cập, thiếu tính nhất quán, ảnh hưởng đến xây dựng giá mua sắm.

Công ty Tài Lộc bán hàng cho các bệnh viện giá cao gấp từ 2 - 3,1 lần đơn giá nhập khẩu sau thuế

Bên cạnh đó, TTCP đã chỉ rõ một số thiếu sót, sai phạm đối với các đơn vị thuộc Bộ Y tế.

Việc mua sắm sinh phẩm, kít xét nghiệm tại BV ĐH Y Dược TP.HCM, BVTW Cần Thơ để xảy ra lãng phí nguồn vốn mua sắm số tiền 2.102,5 triệu đồng.

Quy trình BV TW Cần Thơ thực hiện mua sắm TBYT theo KHLCNT được phê duyệt tại Quyết định số 1301/QĐ-BYT ngày 22/3/2020 của Bộ Y tế (18 gói thầu) có một số dấu hiệu bất thường, trong đó có 2 gói thầu (Gói thầu số 7 mua 1 hệ thống ECMO, giá trị 3.482 triệu đông và Gói thầu số 18 mua 02 máy điện tim > 6 kênh, giá trị 125,9 triệu đồng) vi phạm hành vi bị cấm trong đấu thầu. Sau khi Thanh tra Chính phủ gửi dự thảo Kết luận thanh tra báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế và BVTW Cần thơ có văn bản báo cáo giải trình, bổ sung thông tin đối với gói thầu số 07, do nhà thầu không nhập khẩu được phụ kiện theo đúng xuất xứ của hợp đồng đã ký theo yêu cầu của Bệnh viện, nhà thầu đã khắc phục nhận lại máy và hoàn trả toàn bộ số tiền được thanh toán theo hợp đồng, Bệnh viện đã nộp vào ngân sách nhà nước số tiền 3.482 triệu đồng, đồng thời đối với gói thầu thuộc KHLCNT được phê duyệt mua sắm TBYT phục vụ phòng chống dịch, các nhà thầu có đề nghị và đã nộp vào NSNN phần lợi nhuận nhà thầu thu được từ các gói thầu với tổng số tiền 4.025 triệu đồng, trong đó nhà thầu đã nộp NSNN toàn bộ kinh phí gói thầu số 18 số tiền 125,9tr đồng.

Việc mượn hàng hóa, mua sắm của Viện Pasteur TP.HCM trong giai đoạn 2020 - 2021 có dấu hiệu vi phạm điều 222 Bộ Luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc trúng nhiều gói thầu của các Bệnh viện thuộc Bộ Y tế với quy mô và giá trị lớn; sau khi trúng thầu công ty không trực tiếp mua từ đơn vị nhập khẩu hoặc đơn vị ủy quyền mà mua qua nhiều đơn vị trung gian để cung cấp cho các bệnh viện, dẫn đến giá TBYT bị nâng cao (Đa số đơn giá TBYT trong hợp đồng của Công ty Thành Lộc với các bệnh viện cao gấp từ 2-3,1 lần đơn giá nhập khẩu sau thuế) có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh Covid-19 để nâng cao bất thường.

Chuyển Bộ Công an điều tra 3 vụ việc

Theo đó Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chuyển thông tin sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định. Gồm:

Việc thẩm định, phê duyệt giá gói thầu và phê duyệt KHLCNT của Bộ Y tế đối với một số gói thầu (hệ thống nội soi phế quản, model CV-170 của hãng Olympus, Máy X-Quang di động kỹ thuật số, Model FRD Nano/DR-XD1000 của hãng Fujifim) có dấu hiệu vi phạm Điều 360 Bộ Luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Việc mượn hàng hóa, mua sắm của Viện Pasteur TP.HCM trong giai đoạn 2020 - 2021 có dấu hiệu vi phạm điều 222 Bộ Luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017; đồng thời trong đó có một số doanh nghiệp cho Viện Pasteur TP.HCM mượn hàng hóa nhập khẩu hàng RUO, LUO.

Việc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc mua bán TBYT qua nhiều trung gian, làm tăng giá TBYT khi bán cho cá bệnh viện, có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh để nâng giá bán cao bất thường.