Nhiều khó khăn
Với nhiệm vụ là cơ quan chuyên môn thực hiện chế độ, chính sách về BHXH trên địa bàn. Những năm qua, ngành BHXH tỉnh Sơn La đã chủ động tham mưu với tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố triển khai nhiều giải pháp trong việc mở rộng độ bảo phủ BHXH và thực hiện hiệu quả chính sách bảo hiểm cho những người tham gia. Qua đó, việc tổ chức triển khai luật BHXH, BHYT, BHTN trong các doanh nghiệp trên địa bàn đã từng bước đi vào nề nếp, tỷ lệ lao động tham gia năm sau cao hơn năm trước, góp phần nâng cao hiệu quả công tác an sinh xã hội tại địa phương.
Bảo hiểm xã hội rất cần thiết với người lao động.
Tuy nhiên việc phát triển đối tượng tham gia BHXH đối với các doanh nghiệp vẫn còn gặp nhiều khó khăn trở ngại. Bởi đa phần doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La là doanh nghiệp vừa và nhỏ, thậm chí siêu nhỏ, hoạt động manh mún, doanh nghiệp thành lập theo hướng tự phát, chưa có kế hoạch và chiến lược bền vững, hoạt động sản xuất kinh doanh không ổn định nên doanh thu bấp bênh.
Thông tin với phóng viên, ông Thiều Quang Ngãi, Giám đốc BHXH tỉnh Sơn La, cho biết: Qua thống kê, đến nay toàn tỉnh Sơn La có 1.820 doanh nghiệp đang hoạt động với trên 18.000 lao động, chiếm tới 29,1% số lao động tham gia BHXH của toàn tỉnh. Thế nhưng mới chỉ có 1.350 doanh nghiệp đang tham gia BHXH, với hơn 17.500 lao động. Qua rà soát của ngành BHXH, hiện vẫn còn 470 doanh nghiệp với hơn 5.300 lao động chưa đăng ký tham gia BHXH. Điều đang nói là bên cạnh các đơn vị doanh nghiệp đã tham gia BHXH thì vẫn còn nhiều doanh nghiệp sử dụng lao động nhưng chưa tham gia BHXH cho người lao động. Mặc dù lao động trong các doanh nghiệp này đã được trả tiền lương, tiền công và quyết toán thuế thu nhập cá nhân.
"Các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La chủ yếu hoạt động ở 2 lĩnh vực là thương mại và xây dựng. Những năm gần đây, cùng với chủ trương của Nhà nước về hạn chế đầu tư công, do đó doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng thiếu việc làm, nợ tiền lương công nhân, việc thực hiện các chế độ BHXH, BHYT không đảm bảo. Một phần do một số doanh nghiệp chưa nhận thức đúng về nghĩa vụ, trách nhiệm đối với người lao động. Thông thường người lao động bỏ công sức lao động mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp nhưng doanh nghiệp lại né tránh việc tham gia BHXH cho người lao động, thậm chí cố tình chây ỳ, nợ đọng, ảnh hưởng đến quyền lợi người lao động", ông Thiều Quang Ngãi cho hay.
Tham gia bảo hiểm xã hội là trách nhiệm của mọi doanh nghiệp khi sử dụng lao động.
Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp có biểu hiện vi phạm pháp luật về lao động, nhất là hợp đồng lao động, vi phạm Luật bảo hiểm, như: Không chủ động đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho lao động theo quy định; một số doanh nghiệp mới chỉ tham gia cho những lao động thuộc bộ khung của đơn vị, còn nhiều lao động chưa tham gia đầy đủ; đặc biệt là ở một số doanh nghiệp tuy sử dụng lao động tương đối thường xuyên nhưng lại ký hợp đồng lao động mùa vụ, hợp đồng vụ việc để trốn đóng BHXH; còn một số thì hoạt động kém hiệu quả, thua lỗ, nợ lương công nhân phải ngừng hoạt động… nên việc đóng BHXH, BHYT, BHTN của những đơn vị này rất khó khăn.
Thực hiện nhiều giải pháp
Nói về cách giải quyết những khó khăn trong việc tham gia BHXH của doanh nghiệp, ông Thiều Quang Ngãi, chia sẻ: Khó khăn là vậy nhưng thời gian qua, ngành BHXH tỉnh Sơn La luôn tích cực phối hợp với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp tiến hành tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện chính sách BHXH đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sử dụng lao động. Từ đó, việc chấp hành các quy định về luật BHXH, BHYT, BHTN của đơn vị sử dụng lao động trong thời gian qua có nhiều chuyển biến tích cực, như: Số nợ chậm đóng có xu hướng giảm; công tác giải quyết và chi trả các chế độ bảo BHXH cho người lao động nhanh chóng, kịp thời, đảm bảo quyền lợi của người tham gia.
Doanh nghiệp tham gia bảo hiểm sẽ giúp người lao động thụ hưởng BHXH, BHYT.
Chia sẻ về những nỗ lực trong hoạt động nghiệp vụ của ngành BHXH tỉnh Sơn La, ông Thiều Quang Ngãi cho hay: Hiện nay, ngành BHXH tỉnh đang tích cực phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động với nhiều hình thức đến các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sử dụng lao động về vai trò, ý nghĩa của việc tham gia BHXH như: Phối hợp với Liên minh HTX tổ chức 5 hội nghị tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT với khoảng cho các thành viên HTX trong toàn tỉnh; phối hợp với UBND huyện, thành phố tổ chức 3 hội nghị đối thoại doanh nghiệp, kịp thời giải đáp những khó khăn vướng mắc của doanh nghiệp. Từ đó, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của các doanh nghiệp trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT với người lao động.
Để đạt được chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tại các doanh nghiệp trên địa bàn, hiện ngành BHXH tỉnh đang nỗ lực triển khai đồng bồ nhiều giải pháp. Nhất là tăng cường công tác lãnh đạo chỉ đạo của cấp ủy chính quyền các cấp. Chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo các các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố đẩy mạnh chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của ngành, như: Tham mưu cho tỉnh ban hành Quyết định số 92/QĐ-UBND về việc giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh năm 2019 - 2020 cho UBND các huyện, thành phố; Quyết định số 699/QĐ-UBND về việc thành lập Ban chỉ đạo của tỉnh về phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN năm 2019. Theo đó, BHXH tỉnh đã có Công văn số 1825/BHXH-QLT đề nghị UBND các huyện, thành phố phối hợp chỉ đạo việc thực hiện Quyết định số 92/QĐ-UBND của UBND tỉnh về việc giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia năm 2019 - 2020.
Doanh nghiệp tham gia BHXH nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động cũng như sự phát triển bền vững của doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả công tác an sinh xã hội.
Cùng với đó, thường xuyên nắm bắt thông tin với Sở Kế hoạch đầu tư về những doanh nghiệp đăng ký mới và số lượng lao động, để vận động thực hiện Luật BHXH cho người lao động đúng quy định. Hàng năm, trên cơ sở các dữ liệu rà soát do của Tổng cục thuế cung cấp, BHXH tỉnh đã chỉ đạo phòng Quản lý thu, khai thác và thu nợ, lập hồ sơ tài liệu xác minh số người lao động mà doanh nghiệp sử dụng để đăng ký tham gia BHXH. Cùng với đó, tích cực đẩy mạnh công tác thanh tra chuyên ngành tại các doanh nghiệp đóng trên địa bàn… Tính đến 31/10/2019, BHXH tỉnh đã thanh tra tại 50 doanh nghiệp và hiện đang triển khai 28 cuộc thanh tra liên ngành giữa BHXH tỉnh với Thanh tra tỉnh và Công an kinh tế tỉnh Sơn La tại các doanh nghiệp trên địa bàn. Qua kiểm tra, rà soát nếu phát hiện đơn vị nợ từ 3 tháng trở lên sẽ xác lập hồ sơ vi phạm và tổ chức Thanh tra đột xuất theo quy định.
Phát huy những kết quả đã đạt được, thời gian tới, BHXH tỉnh tiếp tục tăng cường phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN trong các doanh nghiệp. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chính sách, pháp luật BHXH tới các tổ chức, doanh nghiệp và nhân dân trên địa bàn tham gia bảo hiểm cho người lao động. Và cũng để người lao động và nhân dân hiểu biết để đòi hỏi quyền lợi chính đáng của mình. Đồng thời, đưa kết quả thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN vào "báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của từng địa phương" hàng tháng, nhằm đánh giá kết quả đạt được, khắc phục những tồn tại hạn chế, đề ra giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời.
