Anh hùng biểu diễn bắn B52… bằng nghệ thuật múa rối ở Hà Nội

Đặc biệt hơn, tiết mục này ra đời nhờ đôi bàn tay của người từng tham gia trận đánh B52 bảo vệ bầu trời Hà Nội trong 12 ngày đêm năm 1972.

Người đại tá trung kiên

Về làng múa rối nước Đào thục, hầu như du khách nào cũng muốn được chứng kiến vở diễn đánh B52 do Đại tá - Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đinh Thế Văn tham gia sáng tác. Để tìm hiểu rõ hơn về con người đặc biệt này, PV đã được giới thiệu đến nhà nghệ nhân Đinh Thế Văn.

Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Đinh Thế Văn (SN 1937) sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng tại xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội. Noi gương 2 người anh trai tham gia kháng chiến chống Pháp, đến tháng 2/1954, đại tá đã tham gia thanh niên xung phong khi mới học gần hết kỳ 1 lớp 5, ở độ tuổi 16.

Đại tá Đinh Văn Thế sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng. Ảnh: Hà Thành

Theo chia sẻ của Đại tá, mặc dù lúc đó chỉ có 38kg nhưng ông không ngại làm những công việc cần dùng sức nặng. Ông từng đi phá đá làm đường ở Bắc Kạn, Cao Bằng. Mặc dù nặng nhọc nhưng ông vẫn cảm thấy rất vui, vì được làm ăn tập thể, cống hiến sức lực vì sự nghiệp lớn của dân tộc. 

Cho đến bây giờ khi nghĩ lại, đại tá Đinh Văn Thế vẫn thấy cảm phục những thanh niên trẻ tuổi giống như mình thời kỳ đó. Tất cả đều thấm nhuần lời dạy của Bác "Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền".

Đối với Đại tá Đinh Văn Thế, khoảng thời gian tham gia kháng chiến chính là những miền ký ức đẹp đẽ nhất trong cuộc đời. Dù hiểm nguy, gian khổ nhưng ông và đồng đội vẫn tìm cách để suy nghĩ lạc quan, tích cực. "Những lúc hành quân, tôi luôn mang theo một chiếc đàn ghita, mỗi khi nghỉ chân là có thể cùng đồng đội ca hát, không hề buồn lòng khi nghĩ đến đoạn đường dài khó đi ở phía trước", ông Thế nói.

Khi chiến dịch Điện Biên Phủ thắng lợi vẻ vang, ông Đinh Văn Thế trở lại quê nhà để tiếp tục đi học và thi đỗ vào trường Đại học Bách Khoa. Tuy nhiên, mới vừa nhập học được hơn 1 tháng, ông lại gác lại sự nghiệp học vấn để tham gia vào cuộc kháng chiến chống Mỹ. 

Những cống hiến và năng lực của ông đã được công nhận và đề cao, cho nên dù mới ngoài 30 tuổi, ông đã giữ chức Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 77 (Trung Đoàn 257 - Sư đoàn 361). Đây là một trong hai đơn vị phòng không tại Việt Nam bắn rơi nhiều máy bay B52 nhất của quân chủng.

Với những cống hiến trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, vào năm 2013, ông Đinh Văn Thế đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Cùng năm đó, ông Đinh Thế Văn được Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam trao tặng Giải thưởng Đào Tấn vì những cống hiến mà ông đóng góp cho nghệ thuật truyền thống quê hương.

Những cống hiến của Đại tá Đinh Thế Văn được ghi nhận. Ảnh: Hà Thành

Nghệ nhân nặng lòng với nghệ thuật truyền thống quê hương

Không chỉ là một người chiến sĩ cộng sản trung kiên, gương mẫu, Đại tá Đinh Thế Văn còn nỗ lực không ngừng trong công tác bảo tồn nghệ thuật truyền thống của quê hương Đào Thục.

Tình yêu với múa rối nước của Đại tá Đinh Văn Thế được hình thành và nuôi dưỡng ngay từ khi còn nhỏ khi có cha là trùm rối nước Đào Thục. Ngày còn bé, ông thường theo chân cha đến xem các nghệ nhân biểu diễn. Cho đến lúc tham gia kháng chiến, vào những ngày nghỉ hiếm hoi được trở về nhà, đại tá Đinh Thế Văn cũng ghé thăm phường múa rối Đào Thục. 

Sau khi đại tá nghỉ hưu và trở về làng, nhận thấy phường múa rối nước tại quê hương không còn được duy trì và thịnh vượng như trước đây, nên ông đã nghiên cứu và tìm cách khôi phục lại làng nghề.

Ông Đinh Thế Văn nghĩ, phường múa rối nước Đào Thục cần có những tiết mục đổi mới, hấp dẫn hơn. Rồi ông nghĩ đến khoảng thời gian tham gia kháng chiến và 72 ngày đêm chiến đấu với B52. Đại tá Đinh Thế Văn nghĩ, nếu có thể tái hiện dấu ấn lịch sử đó vào vở múa rối nước thì sẽ thật ý nghĩa. 

Vào năm 2003, vở diễn "Hà Nội chiến thắng B52" do Đại tá Đinh Văn Thế cùng các nghệ nhân tại làng Đào Thục nghiên cứu đã được giới thiệu với khán giả. Những thiết kế con rối đặc biệt chưa từng có trong lịch sử như: chú bộ đội, cô dân quân, tên lửa, máy bay B52 đã được sáng tạo dành riêng cho vở diễn này.

Thiết kế con rối đặc biệt dành cho vở diễn "Hà Nội chiến thắng B52". Ảnh: Hà Thành

Ngày nay, múa rối nước Đào Thục đã gây được tiếng vang lớn ở Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung. Nhiều du khách quốc tế khi đi du lịch Việt Nam không quản ngại đường xa để ghé thăm xem múa rối, đặc biệt là vở diễn "Hà Nội chiến thắng B52". 

Tuy nhiên, ông Đinh Văn Thế vẫn có nhiều trăn trở là làm sao để nghệ thuật múa rối nước tiếp tục được duy trì và phát triển cho thế hệ mai sau. Khi mà giờ đây, nhiều người có tài, có tâm lại từ bỏ theo nghề vì áp lực đồng tiền.

Do đó, dù đã ở tuổi 86, nhưng đại tá Đinh Thế Văn vẫn tận tình, nhiệt huyết trở thành cố vấn, trở thành người thầy truyền đạt kiến thức và niềm yêu thích múa rối cho các bạn trẻ trong làng Đào Thục.