Chiêm ngưỡng thư viện cổ hơn 100 năm tại ngôi trường chuyên nổi tiếng ở Hà Nội

Trường THPT Chu Văn An được Toàn quyền Đông Dương ra quyết định thành lập từ năm 1908, tên ban đầu là Collège du Protectorat (Trường Thành chung Bảo hộ, tương đương cấp bậc THCS hiện nay). 

Vì trường nằm ở vùng Kè Bưởi, Hồ Tây nên thường được người dân gọi là trường Bưởi, đến năm 1945 được đổi tên thành Chu Văn An như hiện tại.

Với bề dày lịch sử hơn 100 năm, THPT Chu Văn An mang trong mình rất nhiều những công trình kiến trúc cổ vô cùng quý giá. 

Đặc biệt nhất trong số đó là biệt thự Schneider (La villa Schneider) hay Nhà Bát Giác, một công trình mang đậm tinh hoa kiến trúc nghệ thuật Pháp cổ điển đã tồn tại từ trước khi ngôi trường được khai sinh. 

Biệt thự cổ với kiến trúc độc đáo

Biệt thự được lấy tên theo vị chủ nhân cũ, Henri Schneider (1851-1930), một chủ nhà in, nhà xuất bản và nhiếp ảnh gia người Pháp. Ông đã có rất nhiều đóng góp quan trọng đối với nền xuất bản sơ khai ở xứ Đông Dương.

Thầy Đinh Văn Quyên, quản lý thư viện chia sẻ: "Biệt thự Schneider được xây vào năm 1898 bởi một người Pháp tên là Henri Schneider. Trước đây, toà nhà này thuộc sở hữu của trường Thành chung Bảo Hộ, là nơi ở của hiệu trưởng người Pháp". 

Vì công trình này không được xây ở trung tâm thành phố như những căn biệt thự Pháp khác nên từng bị nhiều người đánh giá là "điên rồ" và "kì lạ".

Vậy nhưng ít ai có thể phủ nhận Henri Schneider là một người có tầm nhìn nghệ thuật khi căn biệt thự nằm ở vị trí vô cùng lý tưởng, nơi có cảnh hoàng hôn hồ Tây tuyệt đẹp cùng hương sen thoang thoảng mỗi trưa hè. 

Một công trình kiến trúc trang nhã cùng khoảng không gian đậm chất trữ tình vô hình chung đã khiến biệt thự Schneider trở thành một điểm đến hấp dẫn với bất cứ ai bị thu hút bởi cái đẹp thời đó.

Biệt thự được xây dựng theo phong cách Tân cổ điển với đặc trưng hình khối kiến trúc kiểu phức hợp với nhiều khối đa diện. Loại biệt thự này rất chú trọng về phương diện trang trí và sự phong phú của các hoạ tiết.

Điểm độc đáo của biệt thự Schneider nằm ở yếu tố trang trí xung quanh hệ thống cửa. Việc sắp xếp đan xen, lặp lại theo quy luật các thức cột, hoạ tiết, phù điêu hình mặt thiên thần, hoa lá đã khiến công trình kiến trúc trở nên xa hoa nhưng không kém phần tinh tế.

Anh Phạm Trung Hiếu (47 tuổi), kiến trúc sư tại Hà Nội nhận định: "Schneider được xây theo phong cách kiến trúc Baroque. Kiến trúc Baroque khá phức tạp, cầu kỳ và xa lạ với văn hóa bản địa, tuy nhiên vị trí tuyệt vời ven hồ Tây với cây xanh bao bọc đã tạo nên một công trình kiến trúc độc đáo và giá trị với thời gian".

Đã có một khoảng thời gian khá dài căn biệt thự bị bỏ hoang khiến cơ sở vật chất xuống cấp trầm trọng. Năm 1999, với sự giúp đỡ tài chính từ vùng Île-de-France (Pháp), biệt thự Schneider đã được trùng tu và trở thành thư viện của trường THPT Chu Văn An từ đó đến nay.

Thư viện cổ chứa đựng nhiều ký ức tuổi học trò

Thư viện THPT Chu Văn An có diện tích khoảng 250m2 bao gồm phòng đọc, phòng tự học, phòng máy tính và các phòng chuyên môn khác.

Dù được lắp đặt các trang thiết bị hiện đại nhưng không gian thư viện vẫn mang những nét đặc trưng của nghệ thuật kiến trúc châu Âu cổ điển. Không chỉ vậy, phần trang trí nội thất như hoa văn trên trần nhà, các hình điêu khắc trang trí cửa sổ vẫn được gìn giữ vô cùng nguyên vẹn.

Thư viện có khoảng hơn 10.000 đầu sách, phong phú về chủng loại từ sách giáo khoa đến sách văn học, lịch sử, triết học, kinh tế. Đặc biệt, thư viện của trường hiện đang bảo tồn hơn 2.600 đầu sách cổ có xuất sứ tại Pháp.

Thời gian gần đây, trường đã cho phát triển hệ thống thư viện thông minh bằng việc số hoá hàng chục ngàn sách truyện, tài liệu giúp sinh viên, giáo viên có thể truy cập, tiếp cận một cách dễ dàng, thuận tiện hơn. 

Sách tại thư viện không chỉ được nhà trường sưu tầm, thu mua mà còn được đóng góp bởi các thế hệ cựu học sinh, các tổ chức giáo dục trong và ngoài nhà trường.

Cùng với hàng trăm năm thay đổi và phát triển của trường THPT Chu Văn An, thư viện Nhà Bát Giác đã chứng kiến rất nhiều thế hệ học sinh. Nơi đây không chỉ lưu giữ một kho tàng kiến thức đồ sộ mà còn chứa chan biết bao kỷ niệm tuổi học trò đáng nhớ.

Nhiều người cho rằng, hiếm có thư viện nào nhận được tình cảm đặc biệt của học sinh, giáo viên nhiều như nơi này. Trên mạng xã hội Facebook, có hẳn một fanpage riêng dành cho thư viện với cái tên "Nhà Bát Giác/Thư viện Chu Văn An". 

Tại đây không chỉ cập nhật thông tin sinh hoạt câu lạc bộ mà còn thường xuyên đăng tải những kỷ niệm của học sinh, giáo viên thể hiện tình cảm biết ơn, trân trọng tới toà thư viện cổ.

Thầy Đinh Văn Quyên, quản lý thư viện cho biết thêm, tuy được bảo tồn vô cùng cẩn thận nhưng toà biệt thự hiện vẫn đang có dấu hiệu xuống cấp. 

Thời gian sắp tới, trường THPT Chu Văn An sẽ sớm đưa ra những phương án phù hợp để duy trì sự ổn định cho công trình kiến trúc đặc biệt này.