Nhờ khoản thu nhập khác, Ô tô Hàng Xanh "lột xác" chuyển lỗ thành lãi

Haxaco dù là nhà phân phối ô tô Mercedes chính hãng có thị phần lớn nhất nhưng lợi nhuận lại phụ thuộc vào khoản tiền thưởng doanh số từ Mercedes Benz Việt Nam (Ảnh: IT)

Mới đây, theo bình chọn của các tổ chức định chế tài chính tại Việt Nam và các nhà đầu tư, cổ phiếu HAX của Công ty CP Dịch vụ Ô tô Hàng Xanh lọt top 3 doanh nghiệp thuộc nhóm cổ phiếu Small & Micro Cap có hoạt động IR (Quan hệ nhà đầu tư - Investor Relations) tốt nhất.

Đây là một điều khá bất ngờ trong bối cảnh hoạt động công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam mới chỉ đạt tỷ lệ 38,78%.

Ô tô Hàng Xanh có gì?

Tại Việt Nam, Công ty CP Dịch vụ ô tô Hàng Xanh (Haxaco, Mã CK: HAX) là một trong ba nhà phân phối ô tô Mercedes chính hãng (cùng với Vietnam Star và An Du). Trong đó, thị phần Haxaco chiếm khoảng 37% (tăng hơn 7% so với năm 2017) và công ty hiện đang có 4 showroom phân phối xe. Điểm đáng lưu ý với Haxaco, trong khi hầu hết các doanh nghiệp ngành xe từ đầu năm 2018 đến nay đều có doanh thu sụt giảm do vướng mắc từ các thủ tục nhập khẩu xe thì Haxaco vẫn có kết quả kinh doanh khá vượt trội.

Cụ thể, theo báo cáo tài chính quý II.2018 mới được công bố, doanh thu thuần quý 2 của HAX đạt 1.188 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, lợi nhuận gộp từ bán hàng và cung cấp dịch vụ đạt 64 tỷ đồng, gấp 2,5 lần cùng kỳ năm ngoái.

Như vậy, sau khi trừ các chi phí hoạt động phát sinh, trong quý II.2018 Haxaco vẫn lãi thuần 21,8 tỷ đồng từ hoạt động kinh doanh, trong khi cùng kỳ ghi nhận lỗ 12,4 tỷ đồng. Thêm vào đó, nhờ cộng khoản thu nhập khác gần 20 tỷ đồng gồm khoản tiền thưởng và hỗ trợ từ Mercedes Benz Việt Nam, nên quý II Haxaco lãi sau thuế 33,23 tỷ đồng, tăng đột biến so với số lỗ 5,7 tỷ đồng quý 2 năm 2017.

Tính chung, 6 tháng đầu năm 2018 doanh thu thuần của Haxaco đạt 2.168 tỷ đồng, tăng 325 tỷ đồng so với cùng kỳ. Trong đó doanh thu kinh doanh xe đạt 2.031 tỷ đồng, tăng 283 tỷ đồng so với cùng kỳ và đóng góp khoảng 94% tổng doanh thu. Còn lại là doanh thu từ bán phụ tùng và dịch vụ sửa chữa. Ngoài ra, 6 tháng đầu năm Haxaco cũng thu về 40 tỷ đồng thu nhập khác, trong đó có hơn 36 tỷ đồng là tiền thưởng và hỗ trợ từ Mercedes Benz Việt Nam, và hơn 3,5 tỷ đồng từ thanh lý tài sản cố định.

Thu nhập hỗ trợ từ Mercedes Benz Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2018

Kết quả, Haxaco đạt doanh thu hợp nhất 6 tháng đầu năm lên tới 2.139 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ; Lợi nhuận sau thuế đạt 34 tỷ đồng, tăng 75% so với cùng kỳ.

Một điểm đáng lưu ý là với các doanh nghiệp phân phối ô tô như Haxaco, phần lớn lợi nhuận đến từ khoản tiền hỗ trợ bán hàng của hãng (Mercedes Benz Việt Nam - MBV). Theo đó, khoản thưởng từ MBV thường được tính trên cơ sở số lượng xe mà nhà phân phối bán được trong kỳ. Nếu hoàn thành lượng xe được bán với nhiều tiêu chí đi kèm (đủ số lượng xe các dòng, chất lượng phục vụ…) thì nhà phân phối sẽ được thưởng một lượng tiền nhất định trên doanh số bán hàng.

Trong quý II.2018, theo thống kê của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô (VAMA), lượng xe Mercedes tiêu thụ tại Việt Nam đạt 1.537 chiếc. Trong đó, Haxaco đã góp phần tiêu thụ 540 chiếc (tháng 4 là 112 chiếc, tháng 5 là 94 chiếc và tháng 6 là 334 chiếc). Đây cũng là nguyên nhân khiến Haxaco có được khoản thưởng gần 20 tỷ đồng từ Mercedes Benz Việt Nam.

Dù vậy, trái ngược với những thông tin tốt về thị trường, kể cả “hảo cảm” của giới đầu tư và các định chế tài chính, kết quả giao dịch cổ phiếu HAX trên thị trường lại khá ảm đạm. Kết thúc phiên giao dịch hôm nay 13.8, cổ phiếu HAX đứng ở mức 15.250 đồng/CP, giảm 35% so với đầu năm 2018 và chỉ tương đương giai đoạn đầu năm 2017.

Nhà đầu tư khó dự đoán

Theo nhiều nhà đầu tư lướt sóng cổ phiếu HAX, thông thường Haxaco sẽ được MBV thưởng khoảng 3-4% trên doanh số bán hàng và đa phần sẽ căn cứ vào xu hướng tiêu thụ xe để có thể nắm bắt thời cơ “lên tàu” HAX phù hợp. Với doanh thu mỗi quý trên dưới 1.000 tỷ đồng, nhà đầu tư có thể căn cứ thời cơ để mua vào cổ phiếu HAX thời điểm mà Mercedes Benz Việt Nam thưởng. Tuy nhiên, trên thực tế cách thức ghi nhận khoản tiền hỗ trợ này khá bất cập và khó có thể tính toán theo lượng tiêu thụ xe đơn thuần.

Chẳng hạn, nếu tính quý I.2018 vừa qua, nhiều nhà đầu tư đánh giá lượng ô tô tiêu thụ sẽ nhiều để phục vụ lễ tết và trên thực tế, số lượng ô tô tiêu thụ của HAX trong quý I đạt tới 510 xe , tăng 26% so với cùng kỳ, vượt kế hoạch 79 xe, tổng doanh thu đạt 984,2 tỷ đồng. Tuy nhiên, trên thực tế, Haxaco chỉ báo lãi vỏn vẹn gần 2 tỷ đồng, giảm tới 93% so với cùng kỳ năm trước.

Việc Haxaco báo lãi giảm sút trong quý I phần lớn bởi khoản thu nhập khác (chủ yếu là tiền thưởng và hỗ trợ từ Mercedes Benz Việt Nam) giảm sút, chỉ đạt 19,15 tỷ đồng, giảm mạnh so với con số 45 tỷ đồng cùng kỳ 2017.

Kết thúc 6 tháng đầu năm, khoản thưởng và hỗ trợ từ Mercedes Benz Việt Nam cũng chỉ đạt hơn 36,4 tỷ đồng, giảm mạnh so với con số hơn 48 tỷ đồng của 6 tháng đầu năm 2017.

Trong khi đó, với những nhà đầu tư cổ phiếu HAX lâu năm, chuyện “thất thường” của khoản tiền thưởng và hỗ trợ từ Mercedes Benz Việt Nam không phải mới. Còn nhớ, kết quả kinh doanh quý 2.2017, HAX ghi nhận khoản doanh thu 1.035 tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2016. Tuy nhiên, khoản tiền thưởng từ Mercedes Benz Việt Nam chỉ hơn 7 tỷ đồng khiến HAX đành ngậm ngùi báo lỗ trong quý với hơn 7 tỷ đồng.

Một nguyên nhân khác khiến nhà đầu tư cũng rất bất ngờ và khó dự đoán với cổ phiếu HAX là việc doanh nghiệp này không hề ảnh hưởng bởi Hiệp định 116, thậm chí là hưởng lợi gián tiếp từ các đối thủ trong ngành.

Cụ thể, theo đánh giá của các chuyên gia phân tích Công ty Chứng khoán ACBS, trong khi tình hình các dòng xe nhập khẩu khác gặp khó khăn vì Hiệp định 116 thì Haxaco, Vietnam Star và An Du lại được hưởng lợi do 90% các xe Mercedes-Benz tại thị trường Việt Nam là lắp rắp trong nước, 10% còn lại nhập khẩu từ Đức nhưng không gặp vấn đề về VTA. Trong khi đó, đối thủ lớn nhất của Mercedes Benz là Lexus lại đang gặp khó vì Nhật Bản vẫn chưa cấp giấy VTA cho các loại xe xuất khẩu từ nước này.