Dự án giao thông chậm tiến độ, “đội” vốn: Bộ trưởng GTVT nói sẽ phạt tiền, “cấm cửa” doanh nghiệp vi phạm

Vì sao các dự án giao thông phải điều chỉnh thời gian thực hiện, tổng mức đầu tư?

Phiên chất vấn tại hội trường Quốc hội chiều nay 6/11, Đại biểu Lê Hoàng Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai, nêu hiện nay có tình trạng 2/3 tổng vốn đầu tư công của giai đoạn dành cho giao thông vận tải, nhưng các dự án giao thông vận tải ở tất cả các nhóm cũng như các dự án quan trọng quốc gia đều phải điều chỉnh thời gian thực hiện, tổng mức đầu tư.

Đại biểu cho rằng công tác chuẩn bị chủ trương đầu tư, công tác chuẩn bị đầu tư là không chính xác. Trong khi đó, hồ sơ trình đều báo cáo là chuẩn bị kỹ lưỡng, thận trọng, khách quan, khoa học, thực tiễn, các dự án đều có phương án dự phòng, kể cả dự phòng ngân sách. 

Đại biểu đề nghị đề nghị Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết trách nhiệm trong việc trình không chính xác thuộc về ai? Bộ trưởng có cho rằng cần phải xử lý nghiêm trách nhiệm của các tập thể, cá nhân khi trình để các dự án không chính xác phải kéo dài thời gian tổ chức thực hiện?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong kỳ trung hạn 2021-2025, Bộ GTVT được giao 64 dự án, với số vốn hơn 300.000 tỷ đồng, đến giờ phút này đã phê duyệt được 60 dự án, đến giờ phút này đang triển khai. 

Trong quá trình triển khai, về cơ bản các dự án triển khai tương đối tốt, không tăng tổng mức đầu tư, nếu có cũng rất ít. Duy nhất ở Đồng bằng Sông Cửu Long, có 3 dự án có tăng tổng mức đầu tư tương đối cao. Một là cầu Rạch Miễu 2 nối Bến Tre -  Tiền Giang; hai là đường cao Tốc An Hữu Cao Lãnh, giữa Đồng Tháp với Tiền Giang và thứ 3 là Đường cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh Đồng Tháp.

Về nguyên nhân, ông Thắng cho rằng, khi triển khai dự án thì bối cảnh đại dịch Covid-19 (2020-2021) dẫn đến công tác khảo sát chưa được triệt để. Nguyên nhân chính thì chủ yếu là đơn giá đền bù giải phóng mặt bằng. 

"Khi khảo sát thì là một đơn giá, nhưng khi triển khai chính thức thì lại một đơn giá khác", dẫn đến tổng mức đầu tư 3 dự án trên tăng hơn so với bình thường", ông Thắng nêu. Bộ trưởng Bộ GTVT nói các dự án đều thực hiện đúng yêu cầu.

Bộ GTVT: Sẽ xử phạt nặng doanh nghiệp, nhà thầu, tư vấn

Về trách nhiệm khi xảy ra tình trạng này, Bộ trưởng Bộ GTVT nói: Chúng tôi nghiêm túc về trách nhiệm khi xảy ra sự việc này. Cá nhân tôi nhiều lần ra văn bản, thậm chí gửi các bộ ngành liên quan, tổ chức kiểm tra, thanh tra, nhà thầu có chế tài xử phạt trách nhiệm. 

Đối với chủ thầu, chúng tôi cũng yêu cầu xử phạt; đối với ban quản lý, chủ đầu tư dự án phải có chế tài xử lý, xem xét trách nhiệm, Bộ GTVT hết sức nghiêm túc, hiện nay đang xem xét xử lý. 

Ông Thắng khẳng định: "Đặc biệt đối với các đơn vị tư vấn sẽ bị xử lý rất nghiêm khắc, kể cả phạt tiền cũng như hạn chế không cho tham gia thầu các dự án của Bộ GTVT".

Tại cuộc chất vấn, đại biểu Trần Quang Minh (Đoàn tỉnh Quảng Bình) đặt vấn đề hiện nay quy định về tốc độ tối đa trên các tuyến đường cao tốc được các doanh nghiệp và cử tri rất quan tâm. 

"Trước đây, nhiều đại biểu Quốc hội đã đề cập tới vấn đề này. Trong phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội của Kỳ họp này, đại biểu đã có nêu vấn đề tại sao nhiều tuyến đường cao tốc phải hoàn thành, đi vào vận hành khai thác chỉ cho phép tối đa là 80 km/h, như vậy là chưa giảm thiểu tối ưu vận tải và thời gian lưu thông" – đại biểu Minh nói. 

Đại biểu tỉnh Quảng Bình đề nghị Bộ trưởng cho biết, thời gian tới có điều chỉnh gì đối với tốc độ ở đường cao tốc nói chung và mục tiêu là giảm áp lực lưu thông, đặc biệt là giảm tai nạn giao thông trên Quốc lộ 1A hay không? 

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng GTVT cho biết, hiện nay, chúng ta có bốn giới hạn tốc độ. Cao nhất là 120km/h, tiếp đó là 100km/h, 80km/h và thấp nhất là 60km/h. 

Các tiêu chuẩn này phụ thuộc vào yếu tố kỹ thuật. Nếu đầu tư đồng bộ hoàn chỉnh như tuyến Hạ Long - Móng Cái thì có thể chạy tới 120 km/h. 

Hay như cùng một tuyến, Pháp Vân – Cầu Giẽ là 100 km/h nhưng Cầu Giẽ - Ninh Bình là 120km/h. Lý do đơn giản là chỉ cần thêm yếu tố có độ nhám thì từ 100 km/h có thể nâng lên 120 km/h. 

Ông Thắng cho biết: "Ngay từ đầu năm 2023, chúng tôi đã nghiên cứu rà soát lại xem tiêu chuẩn cao tốc đã phù hợp thực tế chưa. Vừa qua, các cơ quan đã nghiên cứu và nhận thấy với các tuyến quy định 80km/h thì có thể nâng lên 90 km/h nhưng các dải tốc độ lớn hơn thì vẫn phải tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn".

Theo tư lệnh ngành GTVT, Bộ đã điều chỉnh lại quy hoạch tiêu chuẩn thiết kế cao tốc. Dự kiến trong quý I/2024 sẽ thay đổi tốc độ giới hạn tối đa các tuyến cao tốc từ 80 km/h lên 90km/h.