Phim bạo lực làm hại người Việt trẻ?

Tại cuộc hội thảo “Văn học nghệ thuật với việc xây dựng nhân cách con người” vừa diễn ra tại TP.HCM, đạo diễn - NSND Đặng Nhật Minh đưa ra nhận định rất đáng chú ý: “Hiện nay ước tính trung bình một năm Việt Nam nhập 150 phim, trong đó có đến 80% là phim hành động, mang tính bạo lực. Và có thể nói, đây chính là môi trường tốt để nuôi dưỡng tội ác trong giới trẻ".

Xem phim bạo lực là nguy hại

Sau cuộc hội thảo, đạo diễn, NSND Đặng Nhật Minh đã trò chuyện với phóng viên báo Nông thôn ngày nay để làm rõ thêm ý kiến của ông. “Không chỉ mình tôi thấy xót xa mà đã rất nhiều người đã không khỏi lo lắng cho tình trạng trẻ em xem quá nhiều phim mang tính bạo lực dễ tác động tới lứa trẻ, khiến tính cách chúng cũng trở nên hung hăng.

Không nói đâu xa, cứ theo con số thống kê một năm những vụ án chém giết, đánh nhau gây thương tích từ bên công an sẽ thấy được rằng, hầu hết những đứa trẻ phạm tội là những đứa trẻ rất thích bạo lực, bởi trước đó chúng được xem nhiều phim hành động mang tính bạo lực hoặc những game mang tính bạo lực. Khi bọn trẻ nghĩ bạo lực là chuyện gì đó rất đương nhiên, gần gũi với chúng thì rất nguy hiểm”- đạo diễn Đặng Nhật Minh cho biết.

 Cảnh bạo lực trong phim “Người vận chuyển” do Mỹ sản xuất. Ảnh: I.T

Dưới góc nhìn của tâm lý học, chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Mai chia sẻ: “Phim hành động, phim bạo lực tác động rất lớn tới suy nghĩ đối với lứa tuổi trẻ từ nhi đồng, thiếu niên cho đến thanh niên. Đối với tuổi thiếu niên, lứa tuổi đang phát triển về tâm sinh lý với nhiều biến đổi cả về thể chất lẫn tinh thần, nếu tiếp xúc với quá nhiều phim bạo lực, hành động đẫm máu sẽ tác động khá lớn tới nhân cách của chúng. Thậm chí có những thiếu niên nghiện chơi những game đâm chém, bắn giết, khiến các em bị lệch chuẩn nhân cách, lúc nào cũng trong trạng thái hung hăng, muốn đánh, giết một ai đó”.

Xét về tính thương mại của điện ảnh, những phim ăn khách, hấp dẫn khán giả thường không phải là những phim mang tính nghệ thuật, triết lý sâu xa mà là những phim hành động, mang tính bạo lực pha lẫn chút sex. Có thể kể tên những phim “Kẻ săn người”; “Người vận chuyển”; “Võ đài sinh tử”; “Sát thủ”... do nước ngoài sản xuất.

Hơn nữa, theo nhiều nhận định của nhiều chuyên gia, với những phim nội dung hay, sâu sắc, đoạt giải quốc tế lớn thì giá nhập phim về Việt Nam chắc chắn sẽ rất cao, trong khi những phim hành động mang tính bạo lực được nhập ồ ạt và nhiều như vậy bởi giá nhập không cao, thậm chí còn rất rẻ. Những người nhập phim luôn tính toán rằng, mua thì không đắt nhưng hiệu quả về kinh tế lại cao.

Chia sẻ về điều này, ông Khuất Duy Tân - Trưởng phòng Phổ biến phim (Cục Điện ảnh), cho biết: “Việc nhập phim hiện nay không có hạn ngạch, bởi Việt Nam tham gia WTO và không còn quy định hạn ngạch một năm được nhập bao nhiêu phim nước ngoài. Ví dụ như Trung Quốc thì họ đưa ra hạn ngạch một năm nhập 30 phim hoặc hơn một chút về chiếu ở thị trường Trung Quốc, mặc dù Trung Quốc là một thị trường rộng lớn để kinh doanh”.

Quy định không theo kịp thực tế

Theo ông Khuất Duy Tân, vài năm trở lại đây, việc nhập phim nước ngoài có phần khá ồ ạt như vậy, nên có nhiều văn bản quản lý nhà nước đã không bắt kịp với thực tế, cuộc sống. Chính vì vậy mà Cục Điện ảnh đang xin phép được sửa đổi, bổ sung trong việc phân loại và dán nhãn đối với các lứa tuổi khi xem phim. Dự định cuối năm nay, quy định này sẽ được ban hành.

“Việc khán giả ở tuổi vị thành niên xem phim bạo lực mà bị ảnh hưởng đến tâm lý, tác động đến nhân cách của đứa trẻ thì tôi nghĩ không chỉ các nhà quản lý mà gia đình cũng cần có trách nhiệm, khuyến cáo chính con em mình. Bởi vào thời điểm hiện tại, chúng ta chưa có quy định cụ thể về lứa tuổi nào thì được phép xem, lứa tuổi nào thì không nên vẫn xảy ra tình trạng khán giả trẻ đi xem phim không đúng với lứa tuổi. 

Tôi được biết ở nước ngoài, họ phân loại phim cho các lứa tuổi rất cụ thể và rõ ràng, với những em tuổi vị thành niên, dưới 16 tuổi khi đi xem bắt buộc phải có người lớn đi cùng. Hoặc có những nước họ yêu cầu giới trẻ đi vào xem phải trình giấy tờ chứng minh mình bao nhiêu tuổi. Tại Việt Nam, điều đó là rất khó kiểm soát nếu như không có sự kết hợp giữa cơ quan quản lý và gia đình” - ông Tân nói.

NSND Đặng Nhật Minh cho biết: “Ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt như ở kinh đô điện ảnh là nước Mỹ thì họ sản xuất phim đương nhiên sẽ có nơi tiêu thụ. Tuy nhiên trong một khối lượng khổng lồ các phim được chiếu thì số lượng dành cho phim hành động, bạo lực chỉ chiếm một phần trăm nhỏ, khiêm tốn trong bức tranh tổng thể về phim ra rạp. Vì vậy nó sẽ không có tác động nhiều, trong khi ở Việt Nam, khối lượng phim hành động là chủ đạo thì vấn đề bạo lực sẽ trở nên đậm đặc và ảnh hưởng lớn hơn so với những phim về nghệ thuật, về giáo dục nhân cách”.

Dưới góc độ nhà quản lý, ông Khuất Duy Tân nhận định: “Với  cơ chế kinh tế thị trường như hiện nay, các doanh nghiệp nhập phim chủ yếu là tư nhân và liên doanh nước ngoài nên họ sẽ nhập phim theo nhu cầu của người xem, phim nào có thể hút khách thì mới nhập. Những phim mang tính nghệ thuật, đoạt giải thưởng rất ít khán giả mua vé và tỷ lệ cho những bộ phim này quá chênh lệch, quá ít so với số lượng phim hành động được nhập về Việt Nam mỗi năm”.

Như vậy câu chuyện nhập phim hiện nay hoàn toàn phụ thuộc vào mục tiêu kinh doanh các doanh nghiệp, trong khi đó, việc kiểm soát độ tuổi người xem phim và những quy định dán nhãn theo nội dung thì vẫn chưa được các cơ quan quản lý thực hiện ráo riết hoặc có những biện pháp kiểm soát hiệu quả. Chính vì vậy, nếu ngay từ bây giờ mà  không quan tâm điều tiết tỷ lệ phim bạo lực trong số lượng phim nhập hàng năm, chắc chắn nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến việc phát triển tâm lý của một bộ phận giới trẻ.