"Hà Nội học" sẽ trở thành môn học chính trong chương trình phổ thông?

Môn Hà Nội học khác với Giáo dục địa phương

Ngày 9/5, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội tổ chức Hội thảo Khoa học "Giáo dục địa phương thành phố Hà Nội – thực trạng và giải pháp" với việc đề xuất để Hà Nội học trở thành môn học chính ở phổ thông, thậm chí là trong hệ thống giáo dục Thủ đô.

TS. Lê Thị Thu Hương, Trưởng Khoa Văn hóa - Du lịch, Trường Đại học Thủ đô cho hay: "Giáo dục địa phương là “những vấn đề cơ bản hoặc thời sự về văn hóa, lịch sử, địa lý, kinh tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp,... của địa phương bổ sung cho nội dung giáo dục bắt buộc chung thống nhất trong cả nước, nhằm trang bị cho học sinh những hiểu biết về nơi sinh sống, bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương, ý thức tìm hiểu và vận dụng những điều đã học để góp phần giải quyết những vấn đề của quê hương”. Đây là chủ trương đúng đắn của Bộ GDĐT trong Chương trình giáo dục 2018.

Hà Nội là một địa phương đặc biệt với vị trí của Thủ đô - trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế. Hà Nội mang trong mình khối lượng đồ sộ những di sản văn hóa của thủ đô ngàn năm văn hiến".

Nói về điểm khác nhau giữa môn Hà Nội học và giáo dục địa phương, theo TS Hương, Hà Nội học là môn học sưu tầm, nghiên cứu, phổ biến những tri thức mọi mặt và nhận thức tổng hợp về con người và mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên trên địa bàn hàng nghìn năm liên tục là trung tâm chính trị, xã hội, kinh tế và văn hóa hàng đầu của đất nước, phục vụ trực tiếp cho các chiến lược phát triển Thủ đô. 

Như vậy, xét về nội dung thì Hà Nội học và giáo dục địa phương thành phố Hà Nội đều có nội hàm giống nhau, đều nghiên cứu, phổ biến các vấn đề về Hà Nội, về không gian lịch sử - văn hóa Thăng Long - Hà Nội... Tuy vậy nó vẫn có nét khác, nói đến giáo dục địa phương mang hàm ý đề cập đến các vấn đề của từng địa phương, mang nặng tính địa giới hành chính cấp tỉnh hay thành phố trực thuộc trung ương, mà chưa làm nổi bật các đặc trưng của khu vực hay các giá trị tiêu biểu của không gian lịch sử - văn hóa này.

Vì thế so với giáo dục địa phương thì môn Hà Nội học rộng lớn và sâu sắc hơn về kiến thức, khoa học và chặt chẽ hơn về phương pháp tiếp cận. So với các địa phương khác thì với vị thế là trung tâm là Thủ đô nên Hà Nội được các nhà nghiên cứu đầu tư nghiên cứu với các công trình đồ sộ viết về Hà Nội, hơn hẳn các địa phương khác. Vì vậy Hà Nội học nó đã thực sự trở thành một ngành khoa học".

Cũng theo TS Hương, đào tạo giáo viên dạy môn Hà Nội học tại các trường phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội là một định hướng đúng đắn trong Chương trình 06 của Thành ủy Hà Nội. Để thực hiện được việc đó thì trước hết phải bồi dưỡng cho giáo viên phổ thông kiến thức về Hà Nội giúp họ dạy tốt nội dung giáo dục địa phương thành phố Hà Nội khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Nội dung bồi dưỡng vừa cung cấp những kiến thức cơ bản về Hà Nội vừa bám sát nội dung giáo dục địa phương trong chương trình giáo dục phổ thông mới để giúp giáo viên dạy tốt giáo dục địa phương thành phố Hà Nội trong các trường phổ thông.

Cần chuẩn bị để đưa môn Hà Nội học vào môn học chính

TS. Đỗ Hồng Cường, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội cũng cho hay: "Giáo dục địa phương trong các trường phổ thông đối với Hà Nội là vô cùng quan trọng, nó không chỉ thực hiện các nhiệm vụ của chương trình giáo dục phổ thông mới mà nó còn có trọng trách là sức mạnh mềm, sức mạnh nội sinh khơi dậy khát vọng vươn lên của những công dân dân trẻ trên mảnh đất ngàn năm văn văn hiến.

Trong những năm qua các trường phổ thông của Hà Nội đã thực hiện từ tích hợp đến dạy độc lập nội dung địa phương Hà Nội vào các môn học trong nhà trường phổ thông. Hà Nội cũng là địa phương tiên phong đi đầu trong cả nước dạy bộ tài liệu giáo dục nếp sống văn minh cho học sinh Hà Nội".

Liên quan đến chủ đề Giáo dục địa phương của Hà Nội, GS.TS.NGƯT Phùng Hữu Phú, Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh, đã đến lúc chúng ta phải có điều kiện cần và đủ để đưa môn Hà Nội học vào môn học chính của giáo dục phổ thông trên địa bàn Thủ đô. 

Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục địa phương trong chương trình phổ thông và đây là cơ hội để giáo dục truyền thống, về vùng đất đang sinh sống và tình yêu Hà Nội cho học sinh. 

Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội kiến nghị, Thành ủy Hà Nội sớm có cuộc làm việc với Bộ GDĐT để đưa chương trình giáo dục địa phương trở thành môn Hà Nội học trong hệ thống giáo dục Thủ đô; đồng thời, Thành ủy sớm ban hành chủ trương để phát triển ngành Hà Nội học. Trong đó, gắn giáo dục địa phương với lịch sử của từng địa phương, chú trọng đến các yếu tố thời đại, linh hoạt và mở để học sinh hiểu rõ các giá trị về văn hóa, lịch sử, thời đại của Thủ đô Hà Nội.