Iran nổi giận, toàn cảnh cuộc tấn công của liên quân Mỹ - Anh nhằm vào Houthi

Tuyên bố của Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanani cho biết, "các cuộc tấn công tùy tiện sẽ không dẫn đến kết quả nào ngoài việc gây ra bất an và bất ổn trong khu vực".

Ông cũng cáo buộc Mỹ và Anh sử dụng các cuộc tấn công để chuyển hướng sự chú ý khỏi cuộc chiến của Israel chống lại Hamas ở Gaza, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế ngăn chặn chiến tranh và bất ổn lan rộng trong khu vực bằng “những phản ứng và hành động có trách nhiệm”.

Tuyên bố không đề cập cụ thể đến nhóm Houthi, nhóm chiến binh đứng đằng sau các cuộc tấn công gần đây vào các tàu thương mại ở Biển Đỏ, mà họ cho rằng là để trả thù Israel vì chiến dịch quân sự của nước này ở Gaza.

Đã có nhiều lo ngại rằng các cuộc tấn công của Houthi và nhằm vào Houthi có thể khiến cuộc chiến của Israel chống lại Hamas leo thang thành một cuộc xung đột khu vực rộng lớn hơn.

Cuộc tấn công của liên minh Mỹ - Anh diễn ra một ngày sau khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua nghị quyết kêu gọi người Houthi "chấm dứt các cuộc tấn công trắng trợn" nhằm vào hoạt động vận chuyển hàng hải ở Biển Đỏ quan trọng về mặt thương mại.

Phong trào Houthi, kiểm soát phần lớn Yemen sau gần một thập kỷ chiến tranh chống lại liên minh do phương Tây hậu thuẫn và do Saudi dẫn đầu, là lực lượng ủng hộ mạnh mẽ cho Hamas trong cuộc chiến chống lại Israel.

Mặc dù Mỹ đã tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các nhóm Houthi ở Iraq và Syria kể từ khi chiến tranh bùng nổ ở Gaza, nhưng đây là cuộc tấn công đầu tiên được biết đến nhằm vào lực lượng Houthi ở Yemen, trong bối cảnh căng thẳng lớn ở Trung Đông khi Mỹ tìm cách đảm bảo cuộc chiến ở Gaza không lan ra rộng hơn.

Dưới đây là toàn cảnh về cuộc tấn công.

Cuộc tấn công của liên quân: Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin cho biết các cuộc tấn công chung "nhằm mục đích phá vỡ và làm suy giảm khả năng của người Houthi trong việc gây nguy hiểm cho thủy thủ và đe dọa thương mại toàn cầu".

Tuyên bố của ông Austin cho biết, đã có các cuộc tấn công nhắm vào máy bay không người lái, tàu mặt nước không người lái, tên lửa hành trình tấn công mặt đất cũng như khả năng giám sát trên không và radar ven biển của Houthi. Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết các cuộc tấn công nhằm mục đích làm suy giảm khả năng quân sự của Houthi và bảo vệ hoạt động vận chuyển toàn cầu.

Các đối tác của Mỹ: Theo Tổng thống Mỹ Joe Biden, các cuộc tấn công được thực hiện bởi Mỹ và Anh với sự hỗ trợ từ Australia, Bahrain, Canada và Hà Lan. Lực lượng Không quân Hoàng gia Anh (RAF) cho biết họ đã tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào hai cơ sở của Houthi ở Yemen trong các hoạt động chung. Bộ trưởng Quốc phòng Australia cho biết Canberra đã hỗ trợ nhân sự cho Mỹ và Anh.

Mục tiêu của Houthi: Lực lượng Mỹ và liên quân đã tấn công hơn 60 mục tiêu tại 16 địa điểm của phiến quân Houthi ở Yemen, Trung tướng Alex Grynkewich, Tư lệnh Trung ương Lực lượng Không quân Hoa Kỳ, cho biết trong một thông cáo báo chí. Ông tiết lộ, hơn 100 loại đạn dược dẫn đường chính xác đã được sử dụng trong các cuộc tấn công vào các nút chỉ huy và kiểm soát, kho đạn dược, hệ thống phóng, cơ sở sản xuất và hệ thống radar phòng không. Các quan chức Houthi cho biết các cuộc tấn công nhằm vào một số địa điểm ở Yemen, bao gồm cả các sân bay.

Thiệt hại: Một quan chức quân sự cấp cao nói với các phóng viên rằng ông không thể cung cấp tỷ lệ phần trăm chính xác tài sản của Houthi đã bị phá hủy trong các cuộc tấn công nhưng đó là “đáng kể”. Ông nói, đạn dẫn đường chính xác được sử dụng để tiêu diệt các mục tiêu “và cũng để giảm thiểu thiệt hại ngoài dự kiến”, đồng thời cho biết thêm chúng “hoàn toàn không nhắm vào các trung tâm dân cư”. RAF cho biết kết quả chi tiết đang được đánh giá, nhưng những dấu hiệu ban đầu cho thấy khả năng đe dọa vận chuyển hàng hóa của người Houthi đã bị giáng một đòn mạnh.

Tại sao lại là thời điểm này: Một loạt các cuộc tấn công của Houthi nhằm vào tàu bè trên Biển Đỏ hôm thứ Ba 9/1 đã đánh dấu giọt nước cuối cùng đối với Tổng thống Biden, một quan chức cấp cao của Mỹ nói với CNN. Biden cho biết ông ra lệnh tấn công "để đáp trả trực tiếp các cuộc tấn công chưa từng có của Houthi nhằm vào các tàu hàng hải quốc tế ở Biển Đỏ." Ông nói thêm rằng các cuộc tấn công có chủ đích “là một thông điệp rõ ràng rằng Hoa Kỳ và các đối tác của chúng tôi sẽ không tha thứ cho các cuộc tấn công nhằm vào nhân viên của chúng tôi hoặc cho phép các thế lực thù địch gây nguy hiểm cho quyền tự do hàng hải ở một trong những tuyến đường thương mại quan trọng nhất thế giới” và ông “sẽ khôngngần ngại” để có biện pháp tiếp theo.

Phản ứng của Houthi: Lực lượng Houthi đã tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các tàu chiến của Mỹ và Anh ở Biển Đỏ để trả đũa cuộc tấn công của Mỹ và các đối tác, một thành viên cấp cao của nhóm tuyên bố vào đầu ngày thứ Sáu 12/1. Trong khi đó, quan chức Ngoại giao Houthi cảnh báo Mỹ và Anh sẽ phải đối mặt với những hậu quả nặng nề vì điều mà ông gọi là hành động xâm lược trắng trợn.

Khu vực căng thẳng: Ả Rập Saudi, một đối tác quân sự thân cận của Hoa Kỳ, đang trong một thỏa thuận ngừng bắn cẩn trọng với người Houthi sau nhiều năm chiến tranh. Nước này đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về tình hình an ninh ở Biển Đỏ và kêu gọi kiềm chế. Trong khi đó, Nga đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc vào sáng thứ Sáu, các quan chức cho biết.

Điều gì xảy ra tiếp theo: Một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ cho biết các cuộc tấn công chung vào các vị trí của Houthi có thể không phải là động thái cuối cùng chống lại nhóm này, báo hiệu rằng có thể cần phải có thêm hành động để bảo vệ người dân và thương mại ở Biển Đỏ. “Đây có thể không phải là lời cuối cùng về chủ đề này”, quan chức này nói.