Khung giờ đại kỵ với người cao huyết áp

Vì sao huyết áp cũng trồi sụt?

Dưới ảnh hưởng của nhịp sinh học, mọi tiến trình thần kinh, nội tiết, biến dưỡng… không bao giờ vận hành theo kiểu đúng giờ như đồng hồ Thụy Sĩ. Trái lại, tương tự như giá chứng khoán, cường độ hoạt động của hệ tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu… thay đổi thậm chí với sai biệt đáng kể.

Một dẫn chứng cụ thể là huyết áp không có trị số cố định nếu so sánh kết quả đo đạc nhiều lần trong ngày. Cũng chính vì thế mà người cao huyết áp khó tránh những thời điểm nhạy cảm khiến bệnh có thể trở thành nghiêm trọng. Đối tượng đang điều trị bệnh cao huyết áp vì thế cần lưu ý nhiều hơn vào canh giờ dễ bị bệnh đánh lén.

Kết quả nghiên cứu cho thấy tai biến mạch máu não dễ xảy ra lúc đúng ngọ. Không có gì khó hiểu vì:

Huyết áp có khuynh hướng nhích lên ít nhiều trong khoảng từ 11-13 giờ. Khi ghi nhận nhiệt độ cao của môi trường bên ngoài cơ thể phản ứng bằng cách trương mạch ngoài da đồng thời đổ mồ hôi để thoát nhiệt bên trong cơ thể. Phản ứng trương mạch ngoài da càng kéo dài lượng máu ra da càng nhiều. Hậu quả là nhiều nơi khác khó tránh thiếu máu, nghĩa là sớm muộn cũng kéo theo thiếu dưỡng khí. Nếu xảy ra ở thành tim, ở não bộ thì nạn nhân đang đi đứng bình thường bỗng xây xẩm, nghẹn thở, đau nhói ngực, chóng mặt, đột qụy!

Mạch máu thường tắc nghẽn bất ngờ sau bữa cơm trưa. Theo khuyến cáo của Hiệp hội Tim mạch ở Hoa Kỳ, tối thiểu 1/3 các trường hợp xuất huyết trong não bộ, hay thuyên tắc mạch vành trên thành tim đã không xảy ra nếu dòng máu nạn nhân đừng quá đậm đặc đến độ gây cục máu đông trong lòng mạch máu. Đáng tiếc, vì bên cạnh việc dùng thuốc làm loãng máu, thầy thuốc đã biết từ lâu về công năng đa dạng của giấc ngủ trưa, từ tác dụng thư dãn bước qua khả năng tổng hợp kháng thể, đến độ đặt tên là giấc ngủ này là giấc ngủ năng lực (power sleep).

Các nhà nghiên cứu cũng đã chứng minh là máu có độ loãng lý tưởng sau giấc ngủ trưa. Bằng chứng là ở Nhật, nơi tỷ lệ nhồi máu cơ tim ở người còn trẻ trước đây rất cao, nay đã giảm thấy rõ từ khi bên đó áp dụng chế độ ngủ trưa bắt buộc cho người lao động nặng, người phải làm việc trong môi trường ô nhiễm…

Ai dễ trúng số?

Không hẳn ai cũng dễ đột qụy hay nhồi máu cơ tim như ai. Họa không vô đơn chí mà thường gõ cửa các nhóm “mồi ngon” sau: Huyết áp dao động vì cảm xúc quá thường; đổ mồ hôi quá nhiều. Có bệnh tiểu đường hay bệnh tuyến giáp; đã thiếu máu cơ tim; đang hành kinh; đang dùng thuốc an thần, trấn kinh, giảm đau…

Đừng quên nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não vẫn trước sau là lý do khiến bệnh tim mạch đứng đầu trên bảng tỷ lệ tử vong. Đáng nói là phía sau hai căn bệnh đó hầu như bao giờ cũng có bàn tay phá hoại ngấm ngầm của bệnh cao huyết áp. Nếu có cách nào để huyết áp tuy thay đổi theo nhịp sinh học nhưng đừng thái quá thì đó là một trong các biện pháp đơn giản để phòng ngừa hậu quả nghiêm trọng. Đó là lý do tại sao Hiệp hội Tim mạch ở Hoa Kỳ, nơi chắc chắn không thiếu thuốc đặc hiệu cũng như thầy thuốc chuyên khoa, khuyên người gặp trục trặc với huyết áp nên tập thiền.

Không cần lâu, chỉ cần không hơn 10 phút, mỗi ngày vài lần để thư dãn thần kinh, để mạch máu không co thắt đột ngột, để huyết áp nhờ đó không đột biến.