TP.HCM: Lao động mất việc gia tăng, khủng hoảng thiếu việc từ quý 2/2020 do Covid-19

Theo báo cáo "Thị trường lao động quý 1/2020 - Dự báo nhu cầu nhân lực quý 2 tại TP.HCM" vừa được Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP.HCM (FALMI) công bố, dự kiến nhu cầu nhân lực quý 2/2020 cần khoảng 47.000 chỗ làm việc (giảm 37,33%) so với cùng kỳ năm 2019, do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Dự báo, nhu cầu nhân lực trong quý 2/2020 tại TP.HCM sẽ giảm khoảng gần 40% (Ảnh: IT)

Nhu cầu nhân lực giảm mạnh

Dự báo nhân lực trong quý 2/2020, theo FALMI, nếu tình hình dịch bệnh Covid-19 kéo dài cũng như thiếu hụt nguồn nguyên - vật liệu sản xuất và khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm, một số DN tạm dừng kế hoạch tuyển dụng lao động cho việc mở rộng quy mô sản xuất. Dự kiến nhu cầu nhân lực quý 2/2020 cần khoảng 47.000 chỗ làm việc (giảm 37,33%) so với cùng kỳ năm 2019. Theo đó, nhu cầu nhân lực qua đào tạo chiếm khoảng 81%, trong đó, trình độ đại học trở lên chiếm 19,50%, cao đẳng chiếm 18,21%, trung cấp chiếm 19,58%, sơ cấp chiếm 23,71%.

Theo khảo sát của FALMI, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, nhu cầu nhân lực 3 tháng đầu năm giảm (27,3%) so với cùng kỳ năm 2019 ở nhiều ngành, nghề như giáo dục, vận tải, dịch vụ lưu trú, du lịch, dệt may - giày da. Kết quả khảo sát nhanh 163 doanh nghiệp (DN) cho thấy tỉ lệ DN trả lời cho người lao động (NLĐ) làm việc bình thường là 77,3%, 8,6% DN giảm giờ làm, 7,4% DN không tăng ca và 6,7% DN thiếu việc làm.

Nhu cầu nhân lực trong quý 1/2020 tại TP.HCM

Cũng theo FALMI, có 25,15% DN được khảo sát dự kiến cắt giảm lao động trong thời gian tới khi tình hình hoạt động sản xuất - kinh doanh tiếp tục bị tác động do tình hình dịch bệnh. Hình thức cắt giảm lao động chủ yếu là giảm giờ làm việc (46,34%), tạm thời cho NLĐ nghỉ việc không hỗ trợ tiền lương (19,5%), tạm thời cho NLĐ nghỉ việc có hỗ trợ tiền lương (29,16%) và cho NLĐ thôi việc (5%).

Hình thức cắt giảm việc làm của các DN được khảo sát trong quý 1/2020

“Đối với các lĩnh vực, ngành liên quan đến hoạt động dịch vụ, phục vụ nhỏ lẻ trong công nghiệp, thương mại, nông nghiệp (sửa chữa, xây dựng, dịch vụ mùa vụ, vệ sinh môi trường, chế biến…) sẽ có khả năng phát triển theo hướng việc làm ngắn hạn tạm thời cho những việc làm đang bị cắt giảm ở những hoạt động lớn”, FALMI dự báo.

Nhiều đơn vị kinh doanh ở TP.HCM đã đóng cửa từ đầu mua dịch đến nay (Ảnh: Đình Việt)

Không chỉ riêng TP.HCM, tình hình lao động mất việc sẽ trở nên ngày càng nghiêm trọng trên khắp cả nước, ở khắp các lĩnh vực, ngành nghề. Theo Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam, đến cuối tháng 3 có khoảng 50% DN dừng việc, khoảng 600 ngàn lao động bị ảnh hưởng. Đến giữa tháng 4 có khoảng 70-80% DN và khoảng 800 ngàn lao động và đến cuối tháng 4 thì toàn bộ DN trong ngành dừng hoạt động với khoảng 1,2 triệu lao động bị ảnh hưởng.

Các hiệp hội đã kiến nghị hỗ trợ hạ lãi suất cho các khoản đã vay trước năm 2020; giãn các khoản nợ đến hạn trong năm 2020 mà không tính lãi suất chậm trả nợ. Đồng thời cũng đề cập việc cần giảm giá điện, nước 30% trong năm 2020; đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu giảm 30% phí BOT từ năm 2020…

Hỗ trợ người lao động thế nào?

Theo chuyên gia tài chính TS Nguyễn Trí Hiếu, Việt Nam nên có gói trực tiếp hỗ trợ như Chính phủ Mỹ, đưa vào tận tay mỗi gia đình, hai vợ chồng 400 USD, mỗi đứa con 500 USD, chẳng hạn như thế… “Tôi nghe nói UBND TP.HCM đã có quyết định hỗ trợ mỗi người lao động 1 triệu đồng. Đây là một cách làm rất hay, phải đưa tiền tận tay cho người dân. Hiện tại, rất nhiều người lao động đang mất việc làm, cuộc sống như treo trên sợi chỉ vậy, rất cần các chính sách hỗ trợ thiết thực trong thời điểm này”, ông Hiếu nói.

TS Bùi Quang Tín - Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM cho rằng, Nhà nước đang đưa ra các chính sách khá tốt như miễn giảm thuế, một số cơ quan thuế địa phương kiến nghị tăng thêm 3 tháng thời gian quyết toán thuế,… Khá nhiều chính sách khác đã được nghiên cứu sao cho phù hợp với tình hình thực tế.

Được biết, mới đây Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ hỗ trợ người dân gặp khó khăn bởi dịch Covid-19 đã đưa ra gói an sinh xã hội lên tới 2,6 tỉ USD với nhiều chính sách hỗ trợ cụ thể cho người nghèo, người lao động bị mất việc làm do ảnh hưởng của dịch. Dự thảo nêu rõ về nguyên tắc sẽ hỗ trợ tập trung cho các đối tượng bị giảm sút thu nhập, mất việc làm không đảm bảo được mức sống tối thiểu do ảnh hưởng của dịch. Nhà nước và DN chia sẻ để cùng đảm bảo mức sống cho người lao động. Việc hỗ trợ phải được thực hiện công khai minh bạch, không để lợi dụng và trục lợi chính sách; ưu tiên dành nguồn lực từ ngân sách Nhà nước.