Tệ đốt nhà, xe, tiền vàng đồ mã và cách cư xử với “người âm“

Với quan niệm “trần sao âm vậy”, ngày càng ăn sâu vào đời sống người dân Việt, nên người sống thường cúng cho người thân ở cõi âm tiền, vàng,... (gọi chung là đồ mã), để họ có được cuộc sống đủ đầy nơi “âm giới”.

Gian hàng bán đồ vàng mã

Tại Việt Nam, tục lệ đốt vàng mã trong các dịp cúng lễ đã và đang phát triển mạnh, thậm chí đốt vàng mã còn là một nghi thức không thể thiếu, trở thành hủ tục trong văn hóa tâm linh người Việt. Vấn nạn đốt vàng mã luôn là đề tài nóng hàng năm, nở rộ vào ngày xá tội vong nhân rằm tháng 7, lễ Vu lan, những ngày cuối năm, Tết đến xuân về hoặc mỗi khi có lễ hội.

Bên cạnh những lễ hội mang đậm bản sắc truyền thống, có ý nghĩa lành mạnh, cũng rất nhiều lễ hội mang đậm màu sắc mê tín dị đoan, buôn thần, bán thánh… Vì thế, đồ vàng mã đốt (hoá) quá nhiều tới mức vô độ đã gây ô nhiễm môi trường, lãng phí cho những người đến dự lễ hội và còn gây lãng phí, mất trật tự, lộn xộn nơi công cộng. 

Rất nhiều người tin rằng đốt thật nhiều vàng mã là cách để họ báo hiếu cha mẹ đã khuất và tự hào vì đã lo được một cái lễ tươm tất, đầy đủ hơn người. Vậy nên người ta sẵn sàng đốt vàng mã ở khắp nơi, từ gia đình, đến chùa chiền, miếu, thậm chí ngay cả ở công sở, cơ quan … dẫn đến sự lãng phí tiền của một cách không cần thiết.

Tệ đốt vàng mã gây phung phí tiền bạc, thay vì dùng tiền đó làm việc từ thiện cho đời sẽ tốt hơn rất nhiều hoặc đem hảo tâm cho người nghèo, người đau ốm bệnh tật, người khó khăn ở vùng sâu vùng xa thì có lẽ người chết sẽ được hưởng phước nhiều hơn. Bởi “Cứu một người dương gian bằng ngàn người âm phủ”, khi đốt tiền, vàng mã ra tro thì người chết cũng không xài được. Sự biểu hiện tình thương đối với người chết bằng quan niệm đốt vàng mã như trên thật là vô lý, có khi đốt nhà giả mà cháy cả nhà thật như đã từng xảy ra ở nhiều nơi.

Tại một số lễ hội, hoạt động mang tín ngưỡng dân gian… nhưng bị biến thái, nhuốm màu mê tín dị đoan gây ảnh hưởng không tốt với xã hội, phát sinh những ý tưởng kỳ quặc “đầu năm đến làm lễ vay tiền, cuối năm trả”. Với gia đình khấm khá thì sắm lễ từ triệu đến hàng chục triệu đồng, thậm chí là hơn thế nữa. Đây có lẽ là sự “phô trương” với người trần thì đúng hơn.

Giữa lúc nhiều người dân còn nghèo nàn, còn bao cảnh màn trời chiếu đất, bao trẻ em khuyết tật, bao cụ già cô đơn không  nơi nương tựa, bao trẻ em cơ nhỡ lang thang không nhà không cửa, biết bao em bé bị chất độc màu da cam…đang rất cần đến sự giúp đỡ về mọi mặt, hãy hoán chuyển từ việc đốt vàng mã sang giúp đỡ người khác mới quả là một việc làm thật ý nghĩa và đáng trân trọng biết bao nhiêu. Mà con người lại nỡ dùng tiền thật mua tiền giả, đồ giả về đốt thành tro bụi, một việc làm hết sức phí phạm.

Đồ vàng mã trên thị trường thực tế hiện nay ngày càng phát triển mạnh, thậm chí còn trở thành một mặt hàng sản xuất kinh doanh phổ biến, và là nguồn thu nhập của không ít người. Nhiều năm gần đây rất nhiều hộ phất lên nhờ làm nghề mã do “Có cung thì mới có cầu”, người mua có nhu cầu thì những nhà làm vàng mã sẽ đáp ứng. Việc đốt vàng mã nào là: bất động sản, máy bay, xe hơi, tủ lạnh, máy tính, tivi, máy giặt, tiền , vàng, đô la … tốn kém hàng triệu đồng chỉ với một mong muốn được người âm trợ lực cho làm ăn phát giàu, hoặc được thăng quan tiến chức thì cũng chẳng khác nào hối lộ thánh thần, hối lộ cõi âm. Còn những người kinh doanh mặt hàng này bán đồ giả lấy tiền thật, bán xe giả sắm xe thiệt … và còn bao nhiêu điều oái oăm ngược đời …

Việc báo hiếu cha mẹ cốt ở lòng hiếu thảo, tận tâm chăm sóc cha mẹ lúc còn sống, thờ phụng và luôn nhớ tới cha mẹ khi đã khuất bóng với tấm lòng hiếu kính, chứ chỉ có chút tro tàn đốt gửi cho cha mẹ để mong cha mẹ phù hộ độ trì thì quá ư vô lý, vô nghĩa. Sống trên cõi đời chỉ cần tấm lòng thành, nếu không thành tâm thì làm gì cũng vô ích. Trong thế giới thật, đồng tiền của nước này mang sang nước khác còn khó tiêu dùng, vậy lấy lý lẽ gì để khẳng định việc trên dương gian đốt tiền “gửi” bằng cách “đốt” tiền xuống âm phủ sẽ được các vong linh tiêu dùng?

Là một người con đất Việt, ở nơi xa tôi luôn hướng về quê mẹ. Đất nước mình đã và đang ngày càng phát triển, hội nhập với trào lưu văn minh của nhân loại, sống ở thời kỳ khoa học hiện đại, có trình độ học thức gấp nhiều lần, hủ tục đốt, rải vàng mã hoàn toàn không phù hợp với đời sống xã hội hiện đại.

Thiết nghĩ Nhà nước sớm đưa ra các quy định pháp luật mới để ngăn ngừa việc đốt đồ mã gây hoả hoạn, lãng phí vô đối tiền bạc một cách phản cảm; các địa phương cần đẩy mạnh việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân từng bước hạn chế, tiến đến chấm dứt nạn đốt vàng mã, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và trong hoạt động lễ hội, kiên quyết bài trừ mê tín dị đoan...