Nếu quăng chài là một nghệ thuật thì người quăng chài là một nghệ sĩ

Quốc Định Thứ bảy, ngày 04/11/2017 06:30 AM (GMT+7)

Một lần đi dọc ven con suối Bâu, thuộc xã Huy Hạ, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La, được tận mắt chứng kiến những người đàn ông dân tộc Thái quăng chài bắt cá trên con suối này, tôi mới ấn tượng làm sao. Những chiếc chài tung ra bung tròn đẹp mắt. Họ làm việc này một cách cần mẫn, trông như những người nghệ sĩ, bởi mỗi lần quăng là một lần sáng tạo.

Nói đến quăng chài bắt cá thì ai ai cũng biết nhưng quăng thế nào để chiếc chài bung tròn đều, đẹp thì không phải ai cũng làm được. Việc làm này đòi hỏi người quăng phải có kỹ thuật thuần thục mới thực hiện được.

Nhưng chiếc chài được những người đàn ông người dân tộc Thái quăng ra bung tròn trông rất đẹp mắt.

Ở đây, ai quăng, nhìn cũng rất thuần thục. Khi văng ra, miệng chài sẽ chụp chìm xuống nước, túm gọn các loại cá vào trong, khi cá đã lọt vào rất khó thoát ra ngoài. Sau mỗi lần quăng xong, họ thu chài đem lên bờ để gỡ cá bỏ vào giỏ, rồi lại tiếp tục công việc.

Mỗi lần đi quăng chài thường có 2 - 3 người cùng đi nhau.

Theo những người có kinh nghiệm quăng chài, để quăng chài vuông tròn, tung được xa, thì người cầm chài phải biết chọn chỗ thuận tiện, giữ thăng bằng, bởi nó quyết định hiệu quả mỗi lần quăng.

Khi quăng phải dải chài ra đều hai tay, nâng lên nâng ngang ngực, xoay người lấy đà tung thật mạnh về phía trước, chiếc chài sẽ bung tròn hết cỡ, chụp xuống nước trong một phạm vi rộng, cá mà nằm trong khu vực này đều bị tóm gọn.

Để bắt được nhiều cá thì người quăng chài phải quan sát và nhận biết được vùng nước nào có cá, nước tĩnh hay chay siết. Những con cá bắt được ngoài đem về phục vụ bữa ăn gia đình, họ còn đem ra chợ bán.

Chài được làm bằng lưới, chia thành nhiều nếp, miệng chài có thể bung tròn rộng khi người ta quăng chài ra. Phía trên chài được gom túm lại. Phía dưới vòng sắt được ghép nối với nhau, buộc chặt xung quanh miệng chài. Mỗi chiếc chài có trọng lượng từ 5 – 6 kg. Tùy thuộc vào người chế tác ra nó, người ta có thể mang vác chài trên vai để thuận tiện cho việc đi lại.

Với người Thái Tây Bắc, họ thường chọn nơi cư trú có nguồn nước, cạnh dòng sông, con suối, thuận tiện cho việc bắt tôm, bắt cá phục vụ sinh hoạt gia đình. Dụng cụ mà họ hay sử dụng chính là chài lưới.

Mỗi ngày khi làm xong việc đồng áng, chuẩn bị đến bữa ăn họ thường cầm theo những chiếc chài ra bờ sông, suối để quăng bắt cá. Chính vì vậy, người đàn ông Thái ai cũng biết quăng chài và họ quăng rất đẹp.