“Kỹ sư” không bản vẽ, thiết kế chế máy đánh dây thừng 8 tao đôi

“Kỹ sư” không bản vẽ, thiết kế

Trưa nắng gắt, trong nhà xưởng của cơ sở sản xuất Quyền Phú, chiếc máy chiều cao hơn 3 m, dài và rộng cũng xấp xỉ ngần đó đang đánh dây chan chát. 4 bộ nhông dây chuyền, 4 trục sắt đường kính 100 mm, 8 ống ru lô và một số chi tiết khác, với 1 công nhân điều khiển, chiếc máy nhịp nhàng nhả ra từng cuộn dây thừng 8 tao đôi theo kích cỡ đặt hàng của khách. Dây thừng là vật dụng quen thuộc, phục vụ cho ngành đánh bắt thủy sản và vận tải biển, xây dựng, công nghiệp, nông nghiệp...

Ông Lê Văn Quyền (người ngồi) và chiếc máy đánh dây 8 tao đôi độc đáo do ông tự mày mò nghiên cứu chế tạo.

Nhìn thì gọn gàng vậy, nhưng chủ nhân của nó bảo phải mất nhiều năm, với 12 chiếc máy tự thiết kế từ nhỏ đến to, từ đơn giản với máy đánh tao đơn mới ra được cái máy đánh tao đôi phức tạp này. Một hệ thống dây chuyền tự động hóa đánh dây thừng chẳng khác gì công nghệ máy nhập ngoại, mà theo ông Quyền là trong nước cũng chưa ai làm. Nói đến chuyện sáng chế chiếc máy độc đáo này, ông Quyền cười rổn rảng: “Khổ quá thì nghĩ ra mà làm, trước để tìm kế mưu sinh, sau càng làm càng thấy khoái, thấy mê, rồi cứ thế mà dấn tới. Chứ thiệt, tui cũng không biết gì về cơ khí, nên cả chục cái máy mà chẳng biết cái bản vẽ, thiết kế nào ráo trọi!”.

Chi phí làm máy hết khoảng 800 triệu đồng; trong khi thời điểm đó máy nhập ngoại giá đắt gấp rất nhiều lần. So với phương pháp thủ công thì ứng dụng máy móc mang lại hiệu quả cao hơn, rút ngắn quy trình sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm. Ông Quyền cho hay, trước đây, để sản xuất 100 m dây thừng phải mất 8-10 công lao động trong 10 giờ, nay chỉ mất 1-2 công lao động trong 8 giờ. Thêm vào đó, kỹ thuật đánh dây xoắn giúp sản phẩm có độ bền cao. Sản phẩm rất đa dạng, kích cỡ đường kính từ 20 - 100 mm. Quan trọng là sản phẩm làm ra rất cạnh tranh khi giá bán 70.000 đồng/kg, nhưng cũng loại hàng này được sản xuất bởi liên doanh Thái Lan - Malaysia thì giá thị trường là 92.000 - 95.000 đồng/kg. Còn về thẩm mỹ và độ bền, nhiều ngư dân đã sử dụng đều có chung nhận định cũng không thua kém hàng nhập ngoại.

Ông Hồ Châu Hùng, 60 tuổi, gắn bó với nghề làm dây thừng tại cơ sở Quyền Phú từ lúc ban đầu, chia sẻ: “Hồi trước ngồi nắng làm dây, cực ghê lắm, chưa kể đụng đâu thì dây cứa vào tay đến đó. Giờ thay thế bằng máy móc, sản phẩm làm ra gấp nhiều lần, chất lượng đều hơn, mà cứ khỏe re”.

Tay trắng thành tỉ phú

Quê ở xã Nhơn Lý (TP Quy Nhơn), học hết lớp 3 thì ông Quyền đành bỏ dở vì không có điều kiện học tiếp. Cũng như trai làng biển, ông đi bạn. Nhưng rồi, xác định làm công mãi chẳng biết khi nào khấm khá lên nổi, ông chuyển sang học nghề làm dây thừng của cha vợ ở Hoài Nhơn. Rồi ông buôn dây thừng từ Hoài Nhơn vào Nhơn Lý, sau chuyển hẳn vào nội thành Quy Nhơn. “Gia đình tui gom hết 10 cây vàng chắt chiu thời bấy giờ, dắt díu vào Quy Nhơn mua mảnh đất 80 m2 ở phường Hải Cảng cắm dùi”, ông kể.

Hồi ông mới bắt tay làm máy đánh dây 8 tao đôi, nhiều người dè: “Thằng Quyền có tiền mà ngu, cứ muốn khổ, không biết cơ khí là gì, cũng đâm đầu vào”. Mà cũng đúng, cả tỉ bạc đầu tư nghiên cứu chưa biết có ra được hình hài cái máy hay không, quan trọng nữa là khổ nhọc từ suy nghĩ cho đến công sức. Vậy nhưng ông đã quyết tâm theo và được đền đáp xứng đáng.

Thành công máy đánh dây, ông Quyền lần mò làm luôn máy đánh chì luồn vào dây thừng. Hết làm cho cơ sở của mình, ông còn sản xuất nguyên liệu thô bỏ sỉ cho các công ty sản xuất lớn ở TP Hồ Chí Minh. Cứ thế, từ nghề làm dây, ông trở thành chủ của cả cơ sở sản xuất lẫn phân phối khắp các tỉnh, thành, nơi nào có biển y như rằng có sản phẩm ngư lưới cụ của Quyền Phú.

Mỗi năm cơ sở của ông xuất ra thị trường cả trăm tấn ngư lưới cụ. Thành công với nghề, từ hai bàn tay trắng, ông xây dựng một cơ ngơi bề thế. Ngoài ngôi nhà 80m2 tại 44 Nguyễn Thị Thập đã được nới rộng 320 m2 để làm cơ sở sản xuất và kinh doanh chính, đến nay ông đã mở rộng thêm 2 cơ sở kinh doanh khác trên đường Trần Hưng Đạo (TP Quy Nhơn).

Song, ông cũng có không ít nỗi niềm với nghề. Hạn chế về ngôn ngữ quy chuẩn kỹ thuật, thủ tục hành chính, và quan trọng là không có thời gian theo đến cùng để làm bằng sáng chế, nên “nhà sáng chế chân đất” đành chấp nhận quên tên “đứa con tinh thần” của mình, bất lực nhìn nó trở thành “con người khác”... Năm 2014, Sở KH&CN mời ông lên để làm đăng ký độc quyền sáng chế cho máy đánh dây 8 tao đôi độc đáo. Nhưng, ông bảo thấy rắc rối, rườm rà, nào bản vẽ thiết kế, nào thuyết minh mô hình, mà ông chỉ làm ra được cái máy chứ mấy thứ đó thì... chịu.

Một niềm an ủi đến với ông khi chiếc máy đánh dây thừng 8 tao đôi đã được đánh giá cao tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh năm 2017 và là 1 trong 16 giải pháp được dự thi hội thi toàn quốc năm nay.