Thăm nơi từng lùng và diệt hàng trăm "phù thủy" ở Mỹ

Bức tượng ở trung tâm thành phố 

Giữa thành phố Salem, bang Massachusetts (Mỹ) là một bức tượng đồng nổi bật cao 2m, tạc một phụ nữ cưỡi chổi trên trăng khuyết. Đó là Samantha Stephens, nhân vật bộ phim làm mưa làm gió thời 1960, Bewitched.

Nhiều người không hài lòng với bức tượng lắm: "Dựng nó lên chẳng thể nào xóa được những gì mà họ đã trải qua". Đó là thảm kịch năm 1692, khi 185 người bị kết án phù thủy. 19 người bị xử tử trong vòng 9 tháng. Hơn 3 thế kỷ sau, người người tới Salem với những chiếc mũ chỏm nhọn và ô màu đen. Họ tham gia bói bài bởi các bà đồng, ăn vặt bên lề đường và tán dóc.

Minh họa một phiên khám xét phù thủy ngày xưa 

Việc hành quyết phù thủy không phải là điều xa lạ. Từ thế kỷ 13-18, có hàng nghìn người lên giàn thiêu vì bị cho là phù thủy tại châu Âu, cùng hàng trăm người khác tại Mỹ. Tại sao Salem lại đặc biệt tới vậy?

Theo nhà nghiên cứu lịch sử J.W Ocker, Salem có vị trí khá đặc biệt. Trong thời kỳ bùng nổ việc săn phù thủy, đây cũng là chiến trường của Cách mạng Mỹ, một bến cảng nhộn nhịp, nơi sản xuất bông và cung cấp phẩm nhuộm lớn. Salem là quê hương nhà văn nổi tiếng Nathaniel Hawthorne, sản sinh Đội Vệ binh quốc gia và trò chơi Monopoly (Cờ Tỷ phú).

Bảo tàng Phù thủy, căn nhà của Corwin trước kia 

Tuy nhiên tới đầu thế kỷ 20, chẳng mấy ai quan tâm tới những điều đó nữa. Kinh tế thay đổi và người ta không cần vải vóc nhãn mác từ Mỹ, cảng Salem bé tẹo cũng không thể cạnh tranh với những cửa khẩu lớn. Phương kế cuối cùng cho Salem là phù thủy.

Tới đây, du khách có thể thấy hình ảnh "ma quái" ở khắp mọi nơi. Biểu tượng của trường trung học Salem là một phù thủy với đôi mắt xanh lớn. Các hình vẽ phù thủy ở trang đầu tờ báo địa phương. Cảnh sát cũng có biển tên "Thành phố Phù Thủy, Massachusett" trên phù hiệu cùng loại mũ đặc trưng.

Nhà Corwin thời kì đầu 

Vào tháng 10, dịp lễ Halloween, Salem lại trở nên đông nghịt với lễ hội "Haunted Happenings". Nguồn gốc Haunted Happenings khá "lạnh gáy". Tháng 9 năm 1982, một tên tội phạm tại Chicago đã tráo thuốc cảm trong một nhà thuốc thành xyanua khiến 7 người chết.

Tin tức về vụ giết người lan ra làm các phụ huynh hoảng sợ và không dám cho con cái ra ngoài và dừng chơi trò cho kẹo. Phải đến khi Susannah Stuart, đứng đầu Bảo tàng Phù thủy Salem đứng ra tổ chức lễ hội Halloween một cách có bài bản thì cả thành phố mới nhộn nhịp trở lại. Hội kéo dài thay vì 1-2 ngày như các nơi nên lôi kéo cả trăm nghìn khách từ khắp nơi, và thời gian dần nới từ 1 tuần lên 1 tháng.

Một cửa hàng bán đồ lưu niệm và phục vụ đồ uống 

Tuy được gọi là thành phố phù thủy, Salem chỉ còn 1 tòa nhà duy nhất nằm trên phố Essex trưng bày các hiện vật lịch sử và tranh ảnh liên quan. Trước kia, căn nhà thuộc về thẩm phán Jonathan Corwin, chính trị gia có tầm ảnh hưởng lớn trong cộng đồng từng được chỉ định vào hội đồng điều tra về phù thủy. Căn nhà sau này được bán lại cho thương gia George Farrington, người dành nhiều công sức marketing về lịch sử ngôi nhà và trang trí cho thêm phần thú vị. Tiếng lành đồn xa, những người tò mò bắt đầu tới Salem chỉ để thăm quan ngôi nhà.

Đồ lưu niệm tại cửa hiệu 

Sau nhiều lần tu sửa và thay nội thất, căn nhà trở thành bảo tàng. Trên các bức tường vẫn còn cáo trạng được lưu giữ lại, bánh xe, dây thừng từ thế kỷ 17 hay những con búp bê tang vật để kết án. Du khách tham quan sẽ chỉ phải trả 5 cent để xem ghế trước lò sưởi ở tầng trên.  Quy định "5 cent" này cũng làm tăng danh tiếng của bảo tàng.

Như vậy là nhờ vào truyền thông, các show truyền hình và hoạt động khai thác tích cực tại địa phương, Salem đã bỏ qua quá khứ để trở thành nơi giao lưu văn hóa và hội hè náo nhiệt hàng đầu tại Mỹ. Phù thủy không còn là cái mác đáng sợ mà trái ngược lại còn tạo không khí huyền bí cổ tích cho cả trẻ em lẫn người lớn được trải nghiệm.