Vật giá leo thang, phiến quân IS chật vật xoay xở

Gần đây, Saa Abdul-Rahman đã buộc phải cho 3 đứa con hiện đang học tại thành phố Mosul của Iraq nghỉ học. Mosul là nơi các phiến quân Hồi giáo cai trị bằng luật Hồi giáo hà khắc từ  hồi tháng Sáu. Tại đây, giá cả sinh hoạt tăng cao và thậm chí sau khi đã buộc các con đi làm thì gia đình anh cũng chỉ kiếm đủ tiền để sống. 

“Chúng tôi không thể trả tiền gas, dầu hỏa và thực phẩm”, cựu viên chức chính phủ 56 tuổi đã nghỉ hưu này than vãn. “Tình hình ở Mosul thật vô cùng khốn khổ”.

Nhóm nhà nước Hồi giáo tự xưng IS tuyên bố rằng nền kinh tế dưới chế độ “Khalip” bắt đầu có những dấu hiệu căng thẳng. Giá cả của hầu hết các mặt hàng chủ lực đã tăng gấp đôi vì các cuộc không kích do Mỹ đứng đầu đã gây khó khăn cho việc vận chuyển các sản phẩm ra vào các thành trì của phiến quân. Điều này khiến tình trạng thiếu hụt, chặt chém giá cả và hình thành các chợ đen.

Phiến quân IS kiểm soát thành phố Mosul của Iraq

Trong những ngày đầu cai trị, phiến quân Hồi giáo đã trợ cấp giá cả thực phẩm và gas qua tài sản tích lũy từ buôn lậu dầu, tống tiền và đòi tiền chuộc. Theo các nhà phân tích và quan chức chính phủ, chúng bán dầu buôn lậu với giá rẻ, khoảng từ 25 USD đến 60 USD đối với một thùng dầu có giá thông thường là 100 USD hoặc hơn.

Nhưng trong những tuần gần đây, giá cả tăng cao tại những thành phố bị phiến quân chiếm đóng. Những mặt hàng như dầu hỏa dùng để sưởi ấm và nấu nướng bị khan hiếm, trong khi đó những mặt hàng khác như rượu và thuốc lá bị cấm lại có giá cao hơn tại chợ đen.

Tại thành phố Mosul, hút thuốc có thể bị trừng phạt. Tuy nhiên, trong một nhà kho ở vùng ngoại ô thành phố thì người ta có thể mua thuốc lá cũng như những mặt hàng cần thiết khó chuyển đến được như dầu hỏa với giá cao tại thị trường chợ đen do những đối tượng cực đoan điều hành.

Tại đó, một gói thuốc lá được bán với giá 30.000 đina, tương đương 26 USD. Theo nhiều người dân địa phương dấu tên vì sợ bị trả thù, mức giá này tăng gấp đôi so với thời kỳ trước khi IS chiếm được thành phố.

Người dân Mosul chật vật với tình trạng vật giá leo thang

Tại thành phố Raqqa, Syria, nơi phiến quân gọi là thủ đô thì sự suy yếu về an ninh dọc biên giới với Iraq ở các vùng do nhà nước Hồi giáo cai trị làm cho công việc buôn bán với thành phố Mosul trở nên thịnh vượng. Các xe tải từ Thổ Nhĩ Kỳ được phép vào thành phố, cho phép ổn định nguồn cung cấp trái cây, rau quả, bột mì và vải vóc. Tuy nhiên, chi phí sinh hoạt tăng đột biến từ khi các cuộc công kích cả Mỹ và đồng minh bắt đầu vào hồi tháng 9. Những cư dân ở đây cho hay việc mất điện và nước xảy ra khá thường xuyên.

Hơn nữa, pháp luật xã hội hà khắc do nhóm này áp đặt đã gây ảnh hưởng xấu đến công việc kinh doanh, Bari Abdelatif, một nhà hoạt động chính trị tại thị trấn al-Bal bị nhà nước Hồi giáo kiểm soát, tỉnh Aleppo, bắc Syria cho biết.

Các phiến quân “đang phát triển một nền kinh tế không bền vững”, Paul Sullivan, một chuyên gia về kinh tế Trung Đông phát biểu tại Đại học Quốc phòng tại Washington. “Dần dần các chi phí để duy trì trợ cấp và kiểm soát giá sẽ chế ngự nguồn quỹ chúng có được nhờ buôn lậu. Nguồn quỹ này còn được sử dụng cho các hoạt động tấn công và phòng thủ”.

“Chúng có thể thu thuế, tống tiền... nhưng cuối cùng số tiền đó không thể đủ để giữ ổn định cho một hệ thống kinh tế vốn đã bị mất cân bằng nghiêm trọng”, ông nói