Võ Nguyên Giáp - Vị Đại tướng “cá kho, cơm nắm, muối vừng”

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phu nhân Đặng Bích Hà trong một bữa ăn gia đình. Ảnh: T.L

Cách đây không lâu, tôi có dịp lên Ðiện Biên và gặp cụ Lù Thị Lôi - chiến sĩ thuộc ban vận động đóng góp lương thực, thực phẩm trong chiến dịch Ðiện Biên Phủ năm 1954. Ðã 102 tuổi, nhưng cụ Lôi vẫn rất mạnh khỏe, minh mẫn. Cứ như một thói quen, khi nhớ Ðại tướng, cụ lại bảo con cháu tìm cá suối, nướng ớt và giã giềng để cụ tự làm món cá kho ớt nướng thắp hương mời anh Văn.

Hỏi vì sao lại làm món này, cụ Lôi chia sẻ: Trong chiến dịch Ðiện Biên Phủ, cụ thường xuyên được giao nhiệm vụ nấu cơm cho Ðại tướng và bộ đội ăn. Nghe mọi người nói Ðại tướng là người Quảng Bình thích ăn cá kho với ớt, cụ Lôi thường nấu món này. Ðiểm đặc biệt nhất của món này là ớt được nướng lên rồi mới đem kho cá. “Khi ăn, Ðại tướng thường khen tôi: “Ăn ngon lắm, Lôi ạ. Nhưng làm ít thôi, chứ nấu thế này nhiều quá”.

Thực tế là không chỉ thời chiến mà cả trong thời bình, cơm nắm không ít lần là “bạn đồng hành” với Ðại tướng. Ðại tá Trần Hồng - phóng viên báo Quân Ðội Nhân Dân, người hơn 30 năm ghi lại cuộc đời Ðại tướng qua những bức ảnh, cho biết: Năm 2004, trong lần cuối cùng Ðại tướng trở lại thăm Ðiện Biên, trên chuyến xe từ Hà Nội lên Ðiện Biên, dọc đường Ðại tướng thường ăn cơm nắm, muối vừng. “Có lần, tôi được đi cùng Ðại tướng về quê hương Quảng Bình của ông, khi dừng chân, tôi thấy Ðại tướng giở gói cơm nắm, muối vừng ra ăn. Lúc ấy, tôi thấy Ðại tướng thật giản dị, gần gũi làm sao” - đại tá Trần Hồng nhớ lại.

Cách đây gần 10 năm, khi Ðại tướng còn khỏe, tôi từng có dịp được vào thăm ông tại nhà riêng ở số 30 Hoàng Diệu (Ba Ðình, Hà Nội). Có một chi tiết mà tôi vẫn nhớ rất rõ là lời tâm sự của bà Ðặng Bích Hà - phu nhân Ðại tướng chia sẻ: Trong những bữa ăn, Ðại tướng luôn giữ thói quen thanh đạm, đơn giản. Những món quê hương Quảng Bình, đặc biệt cá kho là món Ðại tướng rất thích ăn. Ngoài ra, khi được người thân, bạn bè hay ai đó tặng một chai nước mắm ngon, một mớ tép khô, Ðại tướng vui lắm...