XK gạo những tháng cuối năm: Nguồn cung dư thừa, giá giảm

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), trong quý III năm nay dự kiến lượng gạo xuất khẩu (XK) đạt 5,32 triệu tấn, giảm khoảng nửa triệu tấn so với cùng kỳ năm 2012.

Khó khăn nhất trong 2 năm qua

Theo báo cáo của Ban chấp hành VFA, XK gạo trong tháng 8 đạt hơn 620.000 tấn, thấp hơn kế hoạch đề ra 130.000 tấn. Tính cả 8 tháng đầu năm, sản lượng gạo XK đạt 4,678 triệu tấn, trị giá FOB là 2 tỷ USD. So với cùng kỳ năm 2012, sản lượng giảm gần 8%, trị giá giảm 11%. Năm 2013, mục tiêu đề ra là XK 7,5 - 7,6 triệu tấn gạo, như vậy sau 8 tháng XK gạo mới chỉ đạt hơn 60% kế hoạch năm. Mục tiêu 3 triệu tấn gạo từ nay đến cuối năm được đánh giá là khá nặng.


Theo VFA, giá gạo bình quân 8 tháng đầu năm chỉ đạt 429 USD/tấn, giảm 15 USD/tấn so với cùng kỳ năm 2012. Chủng loại gạo XK cũng có nhiều biến đổi. So với cùng kỳ năm trước, gạo trắng cao cấp XK giảm mạnh hơn 32%, còn có 1,5 triệu tấn; gạo cấp thấp tăng 26,5%, lên thành 772.000 tấn, gạo thơm tăng 78% lên thành 608.000 tấn.

VFA xác định, XK gạo giảm cả về lượng và giá trị là do khủng hoảng thừa nguồn cung và đang trong thời điểm khó khăn nhất trong 2 năm trở lại đây, kể từ khi Thái Lan thực hiện chính sách trợ giá lúa cao cho nông dân nước này và cũng là thời điểm Ấn Độ trở lại thị trường XK mạnh mẽ. Thái Lan nâng giá, kìm giữ tồn kho, nhưng Ấn Độ đẩy mạnh XK bù đắp XK giảm từ Thái Lan, trong khi Việt Nam XK không thay đổi nhiều, nên tạo thế cân đối cung - cầu, mặc dầu áp lực tồn kho lớn của Thái ngày càng tăng.

Thế giới đang thừa gạo

Theo ông Huỳnh Minh Huệ - Tổng Thư ký VFA, vừa qua Chính phủ Thái Lan đã quyết định hạ giá bán gạo tồn kho bằng mọi cách: Tổ chức đấu giá bán cho các nhà XK và tiêu thụ nội địa, bán đấu giá trên Sở giao dịch hàng nông sản AFET, giao dịch bán theo hợp đồng chính phủ và kể cả bán trực tiếp cho thương nhân quốc tế…

Ra chỉ thị cứu xuất khẩu gạo Trước tình hình khó khăn trên, Bộ Công Thương đã ban hành Chỉ thị 15 về một số nhiệm vụ, giải pháp nhằm thúc đẩy XK gạo. Bộ cũng đưa mặt hàng gạo vào các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia, đưa doanh nghiệp XK gạo vào chương trình doanh nghiệp XK uy tín nhằm quảng bá thương hiệu gạo Việt Nam; giới thiệu các doanh nghiệp XK gạo uy tín trên trang thông tin điện tử của Bộ Công Thương…

Bên cạnh đó, Ấn Độ đang chuẩn bị thu hoạch vụ lúa chính bội thu, có thể đạt 90 triệu tấn. Đặc biệt, mới đây Quốc hội Ấn Độ đã thông qua Luật An ninh lương thực, được xem là một chương trình lương thực quốc gia lớn nhất thế giới, hỗ trợ cho 800 triệu người, chiếm 67% dân số Ấn Độ, với chi phí ước khoảng 18 tỷ USD. Nhiều nhà phân tích cho rằng đạo luật này khó khả thi, có mục tiêu nhằm phục vụ bầu cử vào năm 2014. Giá gạo XK của Ấn Độ cũng giảm nhiều, nhưng chủ yếu do đồng rupee giảm giá.

“Đối với các nước nhập khẩu, cho đến lúc này Trung Quốc vẫn là thị trường lớn nhất trong năm 2013, tuy nhiên tiến độ nhập khẩu hiện nay đang chậm lại do đến vụ thu hoạch, hạn chế quota nhập khẩu để các doanh nghiệp tập trung thu mua lúa gạo trong nước” – ông Trương Thanh Phong - Chủ tịch VFA đánh giá.

Các nước châu Phi nhu cầu ổn định, nhưng cạnh tranh sẽ gay gắt hơn khi giá gạo Thái, Ấn Độ và Pakistan đều xuống, thu hẹp khoảng cách với gạo Việt Nam. Philippines và Indonesia là 2 thị trường quyết định nhu cầu cuối năm, nhưng đang trì hoãn giao dịch có thể do giá thị trường sụt giảm và chắc chắn sẽ có sự cạnh tranh gay gắt giữa các nguồn cung cấp trong khu vực khi 2 thị trường này có nhu cầu, nhất là Việt Nam và Thái Lan.

Nhìn chung, thị trường đang trong tiến trình sụt giảm tiếp trong quý 4/2013, đặc biệt là đối với các nguồn cung cấp ở châu Á. Việt Nam XK đang chậm lại do ảnh hưởng của tình hình nêu trên và VFA dự báo, đến hết quý 3, XK gạo sẽ chỉ đạt 1,846 triệu tấn, giảm đến 230.000 tấn so với kế hoạch hồi đầu quý.