Chù ụ là một loài giáp xác thường sinh sống ở các bãi bồi, nơi dòng sông đổ ra biển hoặc các cánh rừng phòng hộ ven biển.
Thân hình giống như ba khía, con to nhất cũng khoảng 100g trở lại nhưng trông cục mịch và có vẻ chậm chạp hơn.
Hai càng chù ụ đỏ hoe, to và kềnh càng, nhiều thịt, trên mai lại có những vết hằn sần sùi giống như hoa văn, hình dáng quều quào, sù sụ, buồn. Có lẽ vì vậy mà người đời mới gọi là chù ụ.
Trước đây ít ai để ý nhưng từ khi trở thành hàng đặc sản và nghiễm nhiên có mặt trên nhiều bàn tiệc, lúc đó nhiều người mới tranh nhau săn bắt, khiến chù ụ ngày càng quý hiếm và giá cũng tăng cao.
Con chù ụ sống - Ảnh: TIẾN TRÌNH
Là người chuyên săn con chù ụ ở Tiểu khu 134 Tam Giang Tây (huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau), anh Tiêu Minh Ðiều cho biết, con chù ụ chậm chạp, nhưng chúng là “vua” đào hang xứ rừng.
Một con chù ụ sinh sống từ 4-5 hang ăn thông với nhau. Có nhiều khu rừng ở Ngọc Hiển, nhìn xuống bộ chang đước toàn là những mô đất cao nhô lên vài cen-ti-met, đó là hang con chù ụ.
Cũng theo anh Ðiều, vào mùa nước lên tháng 10, tháng 11 âm lịch, chù ụ ra rửa trứng nên chúng hội như ba khía. Thời điểm này gạch chù ụ rất ngon. Còn mùa tháng 2, tháng 3, chù ụ lột nên đa phần thịt không chắc.
Con chù ụ, nổi tiếng là đặc sản của vùng rừng đước Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau. Nhiều người thấy con chù ụ liên tưởng đến một khuôn mặt buồn, trông lại ngồ ngộ "mắc cười".
Con chù ụ sau khi chế biến - Ảnh: TIẾN TRÌNH
Chù ụ tuy chậm nhưng rất hung dữ, nếu rọng chung với nhau là chúng cắn gãy ngoe gãy càng, nên khó bảo quản. Ða số thương lái thu mua chù ụ sống về chế biến liền hoặc muối đá để giữ được nguyên con, dễ tiêu thụ. Chù ụ hiện có giá 45.000 đồng/kg”.
Chù ụ tuy chậm nhưng rất hung dữ (Ảnh: MXH)
Gạch chù ụ đỏ au, ăn béo ngậy, thịt thơm ngon hơn con ba khía. Vỏ chù ụ rất giòn, khi ăn có thể nhai luôn vỏ.
Chù ụ chế biến được nhiều món ngon: nướng dân dã mà đậm đà, rang me, rang muối, nấu canh chua vẫn giữ nguyên được mùi thơm, vô cùng hấp dẫn...
