Hàng năm cứ đến mùa mưa lũ, mùa nước nổi là cây hẹ nước lại sinh trưởng hàng loạt, giúp mang lại cho bà con nông dân miền Tây Nam Bộ một món ăn dân dã mà cực kỳ thơm ngon, bổ dưỡng.
Cây hẹ nước giống như một món quà mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Bởi lẽ loại cây rau này không thể tự trồng được dưới ruộng như bình thường, mà phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết. Hễ cứ có mưa rơi hoặc nước dâng là chúng lại mọc lên tua tủa như nấm mà chả cần ai chăm sóc, bón phân gì hết.
Cây hẹ nước có màu xanh lục, lá vươn rất dài từ 1-2m, rất mềm và giòn xốp, khi chế biến sẽ có vị ngọt thanh, vô cùng dễ ăn. Đặc biệt cây hẹ nước có sức sinh tồn rất mãnh liệt, cho dù nước ngập đến mấy, đất có cằn cỗi đến đâu thì cũng không ngăn được sự phát triển của chúng.
Đặc sản hẹ nước ở miền Tây thường sẽ có nhiều nhất là vào mùa nước nổi, mùa mưa lũ tháng 6 đến tháng 8 âm lịch. Khi này người dân sẽ tiến hành thu hoạch loại rau “đặc sản” này để đem bán cho những thương lái đang chờ sẵn.
Việc thu hoạch hẹ nước cũng không hề dễ dàng, bởi người dân sẽ phải trầm mình trong nước khá lâu để nhổ từng bụi hẹ nước lên khỏi mặt đất. Cứ chỗ nào nước sâu, chảy mạnh là hẹ nước sẽ phát triển lớn mạnh, cho lá xanh tốt và mập mạp. Điều đó cho thấy công việc thu hoạch hẹ nước đòi hỏi phải có thể lực tốt và bền bỉ mới có thể làm được.
Tuy vất vả là thế nhưng công việc này mang lại thu nhập rất khá cho người nông dân. Cứ 100kg rau hẹ nước thu hoạch được, thương lái sẽ trả cho người dân 5.000 đến 6.000 đồng/kg. Nhờ đó mỗi người hoàn toàn có thể kiếm được 300.000 đến 500.000 đồng mỗi ngày dễ như bỡn.
Hẹ nước sau khi được thu hái sẽ được người dân để gọn gàng ngay trên bờ, sau đó họ sẽ tưới nước thường xuyên để giữ ẩm cho cây rau, giúp chúng không bị héo khô để tránh thương lái chê không mua nữa.
Sở dĩ lại gọi hẹ nước là món quà trời ban, đó là bởi con người dù có reo hạt giống với tính toán ra sao, thì khi đến mùa nước nổi chưa chắc hẹ đã xuất hiện ở đúng nơi đã gieo hạt. Có thời điểm hẹ nước mọc nhiều như nấm, thu hoạch không xuể, nhưng cũng có thời điểm hẹ nước xuất hiện ít khiến thị trường khan hàng.
Hẹ nước khi được thu hoạch sẽ cắt bỏ gốc rễ, sau đó rửa sạch rồi mang đi chế biến như bình thường. Chúng có thể được dùng để luộc, nấu canh chua hoặc ăn sống, nhưng tuyệt vời nhất đó là dùng nó để chấm với nước thịt kho, nước cá kho hoặc nước mắm tép sẽ vô cùng ngon miệng và hấp dẫn.
Ngoài việc là một loại rau đặc sản, hẹ nước cũng có nhiều tác dụng đối với sức khỏe con người. Theo Đông y, hẹ nước có tính hàn, vị ngọt, có công dụng giải nhiệt, kháng viêm, mát gan, lợi tiểu và bổ thận. Nếu sử dụng đúng cách còn giúp gia tăng sức đề kháng và tăng cường sinh lực cho phái mạnh.
Hiện hẹ nước đang được bán trên thị trường với mức giá từ 80.000 đến 100.000 đồng/kg. Thậm chí có những thời điểm giá lên tới 120.000 đồng/kg cũng không sẵn hàng để bán, bởi đây là món quà trời ban chứ không thể nào tự trồng ra được nên rất khó để đảm bảo ổn định nguồn cung.
Với những người đã sinh sống ở miền Tây nhiều năm thì hẹ nước chỉ giống như một loại rau sạch ăn hàng ngày. Còn đối với những người dân ở các tỉnh thành khác thì đây quả đúng là một đặc sản hiếm có, khó tìm, giúp họ có thể gợi nhớ về những ký ức tuổi thơ thân thuộc, tình yêu quê hương đậm đà.
