"So với cấy lúa, việc khai thác rươi, cáy ở huyện Tứ Kỳ (tỉnh Hải Dương) nhàn nhã mà hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần"...
Hiệu quả kinh tế cao
Trước đây, anh Nguyễn Văn Huân ở thôn An Hộ, xã Quang Trung (huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương) chỉ cấy lúa trên khu ruộng 3 mẫu. Do ruộng ngoài bãi sông Thái Bình nên vào mùa mưa bão thường xuyên bị ngập úng, có năm được thu nhưng năm lại mất mùa.
Tuy nhiên, năm nào con rươi, con cáy cũng xuất hiện rất nhiều bên trong ruộng. Nhận thấy có thể khai thác nguồn lợi tự nhiên này nên năm 2016, anh Huân đã cải tạo ruộng bằng việc bón thêm phân chuồng để làm mục đất, xây dựng thêm 5 cống lấy nước ra vào.
Anh Huân chia sẻ: "Nếu thuận lợi, mỗi năm tôi sẽ được thu hoạch 3 nước rươi chính vụ với sản lượng từ 5-6 tạ rươi/nước. Những tháng còn lại đều có rươi chiêm, mỗi lần tôi cũng thu được vài kg. Cáy sẽ thu từ tháng 3 đến tháng 10 hằng năm. Diện tích đất bãi này mỗi năm mang lại cho gia đình tôi thu nhập khoảng 450 triệu đồng".
Có 3 mẫu đất bãi ven sông Thái Bình, từ nhiều năm trước, gia đình bà Phạm Thị Luyên ở thôn Thanh Kỳ, xã An Thanh (huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương) cũng cải tạo để khai thác rươi, cáy.
Vào mùa rươi, bà Luyên dựa vào lịch con nước để tính ngày khai thác. Bà Luyên sẽ tháo nước vào ruộng sau đó đóng cống lại và ngâm ruộng vài ngày. Khi thấy rươi từ dưới đất chui lên, bà sẽ tháo nước, rươi theo đó mà chui vào các rọ đã được đặt sẵn.
Việc khai thác cáy cũng dễ dàng khi sáng sớm bà đi đặt chai nhựa xung quanh ruộng rồi thu lại sau khoảng 2 giờ. "So với cấy lúa, việc khai thác rươi, cáy nhàn nhã mà hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần. Từ khi khai thác rươi, cáy chúng tôi không còn lo mất mùa như trước đây", bà Luyên nói.
Xây dựng hạ tầng để khai thác hết lợi thế con rươi, con cáy đặc sản
Trước đây, người dân xã An Thanh không chỉ khai thác rươi, cáy ở vùng bãi ven sông Thái Bình mà còn khai thác ở cả diện tích đồng bên trong qua cống Sồi.
Tuy nhiên, do nhiều yếu tố nên năm 1980, cống Sồi đã bị lấp khiến việc khai thác rươi cáy của người dân khu vực trong đồng bị ngưng lại. Gần đây, do hiệu quả kinh tế cao từ việc khai thác rươi, cáy nên UBND xã An Thanh đã đề nghị và được UBND tỉnh Hải Dương cho phép mở lại cống Sồi.
Sau một thời gian xây dựng, đến nay, cống đã hoàn thành và đưa vào sử dụng. Thân cống xây bằng bê tông cốt thép dài 30,74 m, xung quanh thân cống đắp đất sét luyện dày 1 m. Dự án có tổng giá trị xây lắp khoảng 10 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) do Sở NNPTNT làm chủ đầu tư.
Ông Phạm Xuân Luận, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp An Thanh cho biết: "Cống Sồi được khôi phục lại sẽ góp phần mở rộng diện tích khai thác rươi, cáy của xã An Thanh thêm 214 ha về phía trong đồng, nâng tổng diện tích của xã lên 350 ha. Đây là việc làm có ý nghĩa quan trọng đối với việc phát triển kinh tế địa phương''.
Ngay khi cống Sồi được khôi phục lại, nhiều người dân xã An Thanh cũng cải tạo lại ruộng để khai thác rươi, cáy.
Chị Nguyễn Thị Hoa ở thôn An Định có 1 mẫu ruộng ở khu vực đồng Thép. Trước đây, gia đình chị cấy lúa sau đó chuyển sang trồng chuối. Từ cuối năm 2019, chị đã cải tạo lại khu vực này để khai thác con rươi, con cáy.
''Vừa qua, gia đình tôi đã thu được 1 kg rươi, còn cáy thì rất nhiều. Nhờ cống Sồi được khôi phục lại mà chúng tôi mới có thể khai thác được rươi, cáy bên trong đồng. Tôi hi vọng kinh tế gia đình sẽ được cải thiện trong vài năm tới'', chị Hoa phấn khởi nói.
Không chỉ xã An Thanh, hiện nay một số xã ven sông Thái Bình thuộc địa bàn huyện Tứ Kỳ cũng đang tập trung cải tạo cơ sở hạ tầng để mở rộng vùng khai thác 2 con đặc sản là rươi, cáy.
Theo ông Nguyễn Việt Dự, Chủ tịch UBND xã Quang Trung, xã đã đề nghị và được phép cải tạo lại cống Lều Vịt và làm 4,4 km kênh mương cùng 6,9 km đường giao thông để mở rộng vùng khai thác rươi, cáy lên 128 ha, tập trung ở các thôn An Hộ, An Hưng, An Vĩnh, Tứ Hạ và một số diện tích đất nông trường xã đang quản lý.
Theo thống kê của Phòng NNPTNT huyện Tứ Kỳ (tỉnh Hải Dương), toàn huyện có 500 ha rươi, cáy đang cho khai thác, tập trung ở các xã An Thanh, Cộng Lạc, Chí Minh, Quang Trung.
"Địa phương vẫn còn khoảng 150 ha tiềm năng khai thác loài rươi, loài cáy ở các xã Nguyên Giáp và Hà Thanh. Để khai thác hết diện tích này, huyện tiếp tục đề nghị UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí xây dựng thêm một số công trình cống dưới đê để lấy nước vào bên trong đồng. Đây là việc làm cần thiết và có ý nghĩa quan trọng đối với việc phát triển kinh tế địa phương nên chúng tôi rất mong cấp trên ủng hộ'', ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng NNPTNT huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương nói.