Mỹ thâm hụt thương mại, doanh nghiệp Việt tránh điều tra phòng vệ thương mại thế nào?

Theo ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên cao cấp Đại học Fulbright Việt Nam nhận định, hiện tại, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã khởi kiện điều tra tập trung đối với một số ngành hàng như gỗ nội thất, lốp xe có xuất xứ từ Việt Nam.

Qua đó, phía Mỹ muốn làm rõ việc Việt Nam có can thiệp quá nhiều vào tỷ giá hối đoái, từ đó dẫn tới gia tăng thâm hụt thương mại hay không?

Nguyên nhân của tình trạng trên là do thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ với Việt Nam ngày một tăng. Tuy nhiên, vị chuyên gia khẳng định, lý do lớn nhất nằm ở cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ.

Cụ thể, Việt Nam nhập khẩu máy móc thiết bị, nguyên liệu, phụ kiện từ các nền kinh tế châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc và các nước ASEAN. Sau đó, các doanh nghiệp tiến hành lắp ráp và xuất khẩu sang các thị trường EU, Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Chánh Phương, Tổng Thư ký Hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TPHCM (HAWA) phân tích, Hoa Kỳ hiện chiếm hơn 50% tổng lượng xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam.

Theo đó, đây cũng là thị trường có mức tăng trưởng hàng năm rất cao, lên tới 30%. Ở chiều ngược lại, lượng gỗ nhập khẩu từ Hoa Kỳ vào Việt Nam không ghi nhận mức tăng trưởng lớn.

Cụ thể, trong năm 2019, gỗ nhập khẩu từ Hoa Kỳ vào Việt Nam đạt khoảng 300 triệu USD và trong 9 tháng năm 2020 là 229 triệu USD.

Lý giải nguyên nhân của tình trạng trên, ông Phương cho hay, sản phẩm gỗ này nhập khẩu vào Việt Nam không phải để sản xuất đồ gỗ xuất khẩu ngược lại Hoa Kỳ mà để tiêu thụ trong chính thị trường nội địa.

Dịch Covid – 19 trong năm 2020 khiến cho sức tiêu thụ tại các kênh nghỉ dưỡng và khách sạn sụt giảm, khiến lượng nhập khẩu đi xuống. Trong khi đó, tại Hoa Kỳ, thị trường này chấp nhận các sản phẩm gỗ có nguồn gốc từ khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là gỗ rừng trồng.

Do đó, với chính sách trồng rừng của Việt Nam, những năm qua, các sản phẩm gỗ tràm, gỗ cao su đã đóng góp rất lớn trong xuất khẩu đồ gỗ vào thị trường này.

Tuy nhiên, trước động thái điều tra của Bộ Thương mại Hoa Kỳ đối với ngành gỗ Việt, ông Phương chia sẻ, chính sách áp thuế của Hoa Kỳ lên sản phẩm đồ gỗ của Trung Quốc khiến nhiều DN sản xuất của nước này đã dịch chuyển sản xuất về Việt Nam.

Đáng chú ý, có nhiều DN chỉ dịch chuyển một phần sản xuất đơn giản nhằm lẩn tránh thuế. Theo ông Phương, trong xu hướng dịch chuyển của DN gỗ các nước về Việt Nam, DN Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để dẫn dắt chuỗi cung ứng ngành gỗ.

Tuy nhiên, để tránh nguy cơ thiệt hại cho ngành gỗ Việt vì tình trạng trên, ông Phương kiến nghị: "Chính phủ cần có chính sách quản lý các DN FDI hợp lý hơn và có giải pháp kiểm soát cán cân thương mại để không có sự tăng trưởng đột biến như thời gian vừa rồi"

Về việc giảm bớt thặng dư thương mại đối với Hoa Kỳ của ngành dệt may ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho hay, năm 2020, kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành dệt may Việt Nam dự kiến đạt khoảng 35,3 tỷ USD.

Trong đó thị trường Hoa Kỳ vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất, chiếm khoảng 42%. Song chiều ngược lại, Việt Nam cũng là nhà nhập khẩu bông lớn nhất của Hoa Kỳ và Vitas đang tiếp tục thúc đẩy các nhà máy kéo sợi Việt Nam nhập khẩu bông Mỹ. Theo đó, năm nay, xuất khẩu sợi các loại của Việt Nam dự kiến sẽ đạt khoảng trên 3 tỷ USD.