Vũng Tàu: Canh "giờ vàng" lần theo con đường bí ẩn dưới nước đến thăm ngôi miếu có vị trí đặc biệt nhất Việt Nam

Con đường đá "bí mật" chỉ nổi lên trong vài tiếng

Thủy triều vừa rút, hàng ngàn người dân và du khách thập phương chen chân nhau tranh thủ vượt qua con đường đá gồ ghề, đầy mảnh sắc nhọn, nổi lên giữa biển để lên hòn Bà (TP. Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) viếng miếu hòn Bà (hay còn gọi là Bà Thủy Long thần nữ).

Hòn Bà là một đảo đá duy nhất, có diện tích khoảng 5.000m2, nằm ở Bãi Sau, TP.Vũng Tàu, cách mũi Nghinh Phong khoảng 200m. Trên đảo bao phủ màu xanh của một số cây dừa, cau, dương và sứ...

Vào cuối thế kỷ XVIII (1781), trên đảo tạo lập ngôi miếu nhỏ thờ Thủy Long thần nữ – người giữ vai trò điều hòa khí hậu sao cho mưa thuận gió hòa để ngư dân yên ổn làm ăn, ra khơi đánh cá được thuận lợi và nhiều may mắn. Bởi vậy, miếu có tên là miếu Bà, hay còn gọi là Hòn Bà. Bà ở đây ý chỉ vị Thủy Long thần nữ. Trải qua hơn 200 năm, dân làng Thắng Tam đã nhiều lần đóng góp kinh phí, sửa chữa trùng tu tôn tạo trở thành nơi thờ phụng khang trang.

Kiến trúc miếu Hòn Bà gồm cổng và tòa chánh điện. Cổng là 2 trụ thẳng bằng bê tông cốt sắt đỡ toàn bộ mái lợp ngói, phía trên bờ nóc của mái trang trí mô típ "Lưỡng long chầu nhật" (cặp rồng chầu hình mặt trời), kiểu cách điệu.

Du khách đi tham quan miếu Hòn Bà men theo con đường bậc tam cấp được làm bằng bê tông từ cổng lên tới tòa chánh điện rồi vòng lại cổng. Toà chánh điện mở cửa nhìn ra hướng đông nam, theo kiểu kiến trúc tứ trụ, gồm hai tầng tám mái (tượng trưng), lợp ngói, sơn màu đỏ, trên các bờ nóc và bờ diềm mái đều trang trí hình chim phượng cách điệu. 

Tầng trên được thu nhỏ rồi mở rộng ra bốn hướng, rồi nhô hẳn trên cao để tạo một khối kiến trúc hình vuông theo tỷ lệ nhỏ hơn tầng dưới, để mục đích vừa chống nóng và vừa trang trí. Loại hình kiến trúc này gồm 4 mái ở dưới và bốn mái ở trên, đều dốc ra bốn phía… 

Tòa chánh điện thờ chính là Thủy Long thần nữ còn có tên là Mẫu Thoải, vị nữ thần dân gian Việt Nam chịu trách nhiệm quản lý các miền biển, sông nước. Mẫu Thoải có mặt ở khắp mọi nơi để giúp đỡ mọi người mỗi khi đi qua các vùng sông nước. 

Mỗi khi vùng nào gặp hạn hán, mẫu phái tướng sĩ đi lo việc làm mưa. Còn vùng nào gặp bão lụt, mẫu lại hóa phép để gió yên, mưa tạnh. Các loài thủy quái, thủy tặc, do có các thần tướng của Mẫu Thoải canh chừng, nên cũng không thể tùy tiện tác oai, tác quái. 

Trong quan niệm tâm linh tín ngưỡng dân gian truyền thống lâu đời của người Việt, Thủy Long thần nữ luôn đồng nghĩa là hình ảnh của bà mẹ hiền lành, đảm đang, suốt đời lo lắng, giúp đỡ, phù hộ độ trì cho cư dân sinh sống ở các vùng ven biển hay sông nước.

Bên trong miếu thờ tại trung tâm, bài trí bàn thờ đặt bài vị và năm pho tượng Ngũ Hành Nương Nương với mỹ danh Ngũ Đức Thánh Phi gồm: Kim Đức Thánh Phi, Mộc Đức Thánh Phi, Thủy Đức Thánh Phi, Hỏa Đức Thánh Phi và Thổ Đức Thánh Phi. 

Theo quan niệm của hệ thống triết học Phương Đông cổ đại, đây là năm vị nữ thánh tượng trưng cho 5 yếu tố vật chất cơ bản là (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ) để hình thành vũ trụ. Ý nghĩa của tín ngưỡng thờ Ngũ Đức Thánh Phi tại miếu thờ Hòn Bà mang giá trị tưởng niệm, tri ân và nhân văn, nơi đây có thể gọi là ngôi đền về vũ trụ…

Theo dân gian lưu truyền, vào năm 1781, hương chức làng Thắng Tam đã dựng nên miếu Bà để thờ cúng Thủy Long thần nữ với mong muốn bà phù hộ cho những người làm nghề đánh cá trên biển, cầu cho mưa thuận gió hòa và quốc thái dân an. 

Thời pháp thuộc chiếm đóng, một sĩ quan người Pháp tên Archinard đã bắn 3 phát đạn vào miếu nhưng chỉ có một phát trúng vào góc miếu. Không lâu sau đó, viên sĩ quan này đã bỏ mạng tại đây, do một lần bất cẩn khi dùng súng. Từ đó, thực dân pháp đặt tên cho hòn đảo là Archinard.

Mỗi năm, miếu hòn Bà tổ chức cúng 4 lễ dựa theo con nước, gồm các ngày rằm: tháng Giêng, tháng 4, 7 và 10 (Âm lịch). Riêng trong tháng Giêng là tháng hành hương cúng chùa đầu năm, người dân thập phương và nhân dân trong tỉnh, nên lượng người đến viếng miếu rất đông. Từ ngày 16 - 18/10 Âm lịch, lễ hội miếu Bà rước Thủy Long thần nữ từ miếu bà về nhập điện tại đình thần Thắng Tam được tổ chức rất trang trọng.

Để ra được hòn Bà không dễ bởi xung quanh miếu toàn là đá, tàu ghe khó vào sát. Chỉ đợi khi thủy triều rút xuống, một con đường đá mới lộ dần ra, "xẻ" thẳng giữa biển, dẫn du khách đi bộ ra miếu hòn Bà. Hàng tháng, chỉ các ngày 14, 15, cuối tháng Âm lịch thì mới có thể đi được, bởi vào những ngày này, thủy triều rút khá sâu và lâu nên con đường đá nổi lên cao cho người hành hương đi qua miếu. Người dân khi lên miếu Bà tham quan cũng phải tranh thủ rồi nhanh chóng vào bờ, bởi chỉ vài tiếng nổi lên, con đường đá đặc biệt này sẽ bị nhấn sâu dưới nhiều mét nước biển như chưa hề xuất hiện.

 Từ xa nhìn thấy miếu Bà trên hòn đảo nhỏ giữa biển đã thấy rất đẹp và kì bí. Khi đến gần, từ miếu Bà nhìn ra xung quanh sẽ thấy choáng ngợp hơn nữa. Giống như đưa tay là chạm được biển, với được mây.

Nhờ khí hậu trong lành, mát rượi, nước dinh dưỡng từ biển, đảo hòn Bà luôn căng tràn sức sống giữa biển. Chính vì thế, thời điểm nào cũng là lúc hòn Bà đẹp nhất, từ bình minh cho đến hoàng hôn. Nắng sớm và nắng hoàng hôn chiếu rọi làm cho mặt biển như được dát bạc. Vẻ đẹp lung linh mờ ảo ấy khó ở đâu có được.

Cả hòn Bà được bao phủ bởi màu xanh của cỏ, cây dừa và hoa sứ. Đặc trưng hơn cả là con đường đá ẩn sâu dưới biển, chỉ nổi lên khi thủy triều rút để dẫn ngươi dân đến tham quan, cúng viếng.