Theo Cục Thú y, bệnh viêm da nổi cục (VDNC) trên trâu, bò lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam vào tháng 10/2020. Chỉ sau gần 7 tháng, dịch bệnh này đã xảy ra tại 2.252 xã, thuộc 252 huyện của 32 tỉnh, thành phố, với tổng số 63.714 con gia súc mắc bệnh. Đã có 9.170 con gia súc bị chết và phải tiêu hủy vì bệnh này.
Hiện cả nước còn 1.416 ổ dịch VDNC chưa qua 21 ngày tại 199 huyện của 27 tỉnh, thành phố. Trong đó
Hà Tĩnh là địa phương ghi nhận tình trạng dịch bệnh xảy ra nặng nhất với 17.420 trâu, bò bị mắc bệnh, trong đó 2.541 con đã bị chết và tiêu hủy. Tiếp đến là các tỉnh Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hoá với số trâu bò bị chết và tiêu hủy lần lượt là: 921, 1.559 và 1.329 con.
Tại Hà Nội, việc kiểm soát dịch bệnh này khá tốt khi toàn thành phố mới chỉ ghi nhận 21 trâu, bò bị mắc bệnh, trong đó có 5 con bị chết và tiêu hủy.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng đề nghị các địa phương tổ chức giám sát, phát hiện sớm, kịp thời cảnh báo và xử lý triệt để các ổ dịch mới phát sinh. Quản lý và xử lý nghiêm các hành vi buôn bán trâu, bò, sản phẩm động vật trái phép. Đồng thời, tuyên truyền sâu rộng và hướng dẫn các cơ sở chăn nuôi tăng cường áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch bệnh VDNC.
Trước tình hình lây lan nhanh và nguy hiểm của dịch bệnh, Bộ NNPTNT, Cục Thú y đã ban hành hàng chục văn bản, tổ chức hội nghị trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố; 8 hội nghị quán triệt công tác phòng, chống dịch bệnh VDNC…
Trong đó, Cục Thú y đặc biệt nhấn mạnh mùa dịch bùng phát, cần áp dụng triệt để các biện pháp vệ sinh, sát trùng, tiêu diệt véc tơ truyền bệnh (ruồi, muỗi, ve, mòng...), nhất là các địa phương cần có kế hoạch, bố trí kinh phí và nguồn lực để tổ chức tiêm vaccine VDNC cho đàn gia súc ở các vùng có dịch, địa phương có nguy cơ cao.
Cục Thú y và các đơn vị liên quan cũng đã thành lập gần 60 đoàn công tác gồm lãnh đạo, cán bộ kỹ thuật đến địa phương và đã ở đó trong nhiều ngày qua để phối hợp, hướng dẫn các biện pháp phòng, chống dịch bệnh.
Ông Nguyễn Văn Long – Phó Cục trưởng Cục Thú y cho biết, tuy cơ quan chức năng đã có văn bản cảnh báo, hướng dẫn nhận biết bệnh VDNC về các địa phương, nhưng dịch vẫn xảy ra phức tạp do nhiều nguyên nhân.
Trong đó, quan trọng nhất chính là các vật truyền bệnh như ruồi, muỗi, ve, mòng… còn tồn tại nhiều trong môi trường, khiến dịch lây lan nhanh và rộng chỉ trong thời gian ngắn.
Tuy nhiên, thực tế triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh VDNC trong thời gian qua cho thấy, nếu các địa phương thực hiện tốt công tác tiêm vaccine phòng bệnh VDNC (tiêm đạt trên 80% tổng đàn thuộc diện tiêm), thì sẽ góp phần ngăn chặn dịch bệnh rất hiệu quả.
Cụ thể, theo báo cáo của các địa phương như Sơn La, Thái Nguyên, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi..., nhờ thực hiện việc tiêm phòng vaccine nên tình hình dịch bệnh tại các địa phương này đã được kiểm soát, số ổ dịch đã giảm rõ rệt (từ 30 - 60%), không phát sinh thêm gia súc mắc bệnh.
Vẫn còn tâm lý chủ quan, lơ là với dịch bệnh
Tuy nhiên, theo đánh giá của Cục Thú y, công tác phòng chống dịch VDNC hiện vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc. Trong đó, một số địa phương chưa tổ chức giám sát, phát hiện dịch bệnh.
Có những nơi dịch bệnh xuất hiện 1-2 tháng, nhưng do cấp xã, cấp huyện, nhất là tại các địa phương đã sáp nhập thành Trung tâm dịch vụ nông nghiệp mà không phát hiện bệnh, chậm báo cáo cho cơ quan thú y cấp tỉnh. Chưa thực hiện công bố dịch theo quy định; chưa kiểm soát, xử lý dứt điểm các ổ dịch theo đúng quy định, dẫn đến tình trạng dịch bệnh lây lan, dây dưa kéo dài.
Một số địa phương chưa có kế hoạch, chưa kịp thời bố trí kinh phí hoặc chưa bảo đảm nguồn lực để tổ chức tiêm vaccine VDNC cho đàn gia súc…
Thêm vào đó, hiện nay chăn nuôi trâu, bò của nông dân phần lớn quy mô nhỏ lẻ, nhiều vùng bà con vẫn thả rông trâu, bò vào rừng, rất khó cho quản lý, tiêm phòng. Ý thức phòng, chống dịch bệnh của một số người chăn nuôi gia súc chưa cao, phó mặc cho nhà nước, không chấp hành và không tuân thủ các biện pháp chống dịch, cố tìm cách bán tháo gia súc có dấu hiệu mắc bệnh ra thị trường…
Trước tình hình đó, tại hội nghị trực tuyến phòng chống bệnh VDNC trên trâu, bò ngày 27/5, lãnh đạo Cục Thú ý đề nghị các địa phương, đơn vị cần tập trung các nguồn lực triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch bệnh, thực hiện công bố dịch theo quy định. Kiểm soát, xử lý dứt điểm các ổ dịch theo quy định, không để dịch bệnh lây lan, dây dưa kéo dài.
Có kế hoạch và bố trí kinh phí để tổ chức phòng, chống dịch bệnh VDNC; tổ chức giám sát, phát hiện sớm, kịp thời cảnh báo và xử lý triệt để các ổ dịch mới phát sinh; hướng dẫn chủ chăn nuôi trâu, bò tăng cường chủ động phòng dịch; tổng vệ sinh, sát trùng chuồng trại, khu vực chăn nuôi…
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến cho biết, giải pháp vaccine đã và đang cho thấy hiệu quả tích cực trong phòng, chống dịch bệnh VDNC. Do đó đề nghị các địa phương khẩn trương có kế hoạch bố trí kinh phí để bảo đảm tiêm phòng tối thiểu 80% tổng đàn trâu, bò thuộc diện tiêm. Hỗ trợ các hộ chăn nuôi mua thuốc diệt nguồn lây nhiễm là côn trùng hút máu (ruồi muỗi, ve, mòng…).