Trước kia, gia đình bà Lương Thị Lơ (thôn 1, xã Phú Long, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình) từng chăn nuôi con lợn, gà, vịt…nhưng sau một thời gian nuôi thấy không hiệu quả.
Năm 1993, gia đình bà Lơ chuyển đổi mua nuôi thử 2 cặp hươu sao giá 50 triệu đồng/cặp, sau một năm hươu cái sinh sản được hai con hươu con và hươu đực cũng tiến hành cắt nhung được gần 1kg.
Thấy nuôi hươu sao hiệu quả, lại không tốn nhiều công chăm sóc, cũng như nguồn thức ăn sẵn có trong vườn, gia đình bà Lương Thị Lơ quyết định mở rộng chuồng trại và nhân giống thêm số lượng hươu trong chuồng.
Đến nay, gia đình bà Lơ luôn duy trì từ 40-50 con hươu sao, trong đó khoảng 30 con hươu đực để lấy nhung, và số hươu cái còn lại nhân giống.
Bà Lương Thị Lơ tâm sự: "Nhờ nuôi hươu sao lấy nhung gia đình cũng tích góp xây được ngôi nhà 2 tầng khang trang, con cái đủ điều kiện ăn học...
Hiện, lúc nào trong chuồng cũng có trên 40 con hươu sao, từ bán giống, bán nhung gia đình cũng thu lời 300 triệu đồng/năm".
Cũng theo bà Lơ, việc chăm sóc đàn hươu sao không tốn nhiều công, thức ăn chủ yếu là lá rừng, lá mít, lá sung, cỏ voi…về mùa mưa có thể cho hươu sao ăn thân cây lạc đã phơi khô.
Thường một con hươu sao trưởng thành, ngày ăn khoảng 10-15 kg thức ăn, để tránh hươu sao bị mắc các bệnh về tiêu hóa thì cho hươu ăn đủ lượng và đúng cách.
Cụ thể, khi nuôi hươu sao nếu đổi thức ăn phải thay đổi từ từ, tránh đổi thức ăn đột ngột, con hươu sẽ không thích nghi kịp dẫn đến giảm cân, bị chết…
Thông thường, vào mùa xuân hằng năm là mùa sinh sản của hươu cái và cũng là thời điểm để lấy nhung hươu đực.
"Mỗi năm gia đình tôi thu từ 1 con hươu đực được gần 1kg nhung với giá bán tại trang trại giao động từ 16-17 triệu đồng/kg, còn hươu sao giống từ 8-10 triệu đồng/con, thịt hươu giao động từ 250.000-280.000 đồng/kg.
Nhìn chung nuôi hươu sao hiệu quả kinh tế hơn hẳn nuôi các con khác như: Con lợn, gà, vịt…và một cặp nhung đánh đổi khoảng 2 tấn lúa", bà Lương Thị Lơ khẳng định.
Hiện nay, gia đình bà Lương Thị Lơ đang áp dụng nuôi đàn hươu sao hơn 40 con theo hình thức nuôi nhốt, nên việc gia đình thiết kế chuồng trại cũng rất "đặc biệt" để giúp đàn hươu phát triển tốt nhất.
Bà Lương Thị Lơ cho biết: "Cần xây chuồng nuôi hươu cách nhà từ 10 mét trở lên, vì hươu cần nơi yên tĩnh và cũng là để giữ gìn vệ sinh môi trường sống. Chuồng phải được xây dựng ở nơi cao ráo, thoáng mát…hướng tốt nhất là hướng Nam hoặc Đông Nam để điều hòa được khí hậu của chuồng nuôi. Nhiệt độ thích hợp để hươu sao phát triển tốt là từ 18-32 độ C".
Lưu ý, trong chuồng nuôi hươu cần phân chuồng theo ô tùy vào các giai đoạn khác nhau để dễ quản lý và chăm sóc đàn hươu.
Diện tích mỗi ô khoảng 4 m2, đối với hươu đẻ thì diện tích nuôi lớn hơn 2-4m2. Ngoài ra, nên thực hiện ở mỗi ô chuồng có các lỗ thông hơi nhằm cung cấp đủ ánh sáng và tạo sự thoáng mát cho đàn hươu.
Chia sẻ bí quyết chọn giống hươu, bà Lương Thị Lơ "mách" rằng: "Khi chọn giống hươu để nuôi, thì trước tiên phải xem "lý lịch" của bố mẹ, phải chọn bố mẹ hươu khỏe mạnh, đặc biệt hươu bố phải cho nhung số lượng lớn, ít nhất là từ 800gr trở lên".
"Ngoài ra, có thể dựa vào các yếu tố sau để chọn hươu giống như: Thân hình hươu cân đối, khỏe mạnh, mắt phải tinh nhanh, tai lúc nào cũng vểnh lên, lưng phải thẳng và bụng phải thon, 4 chân phải đều, không dị tật…"
Qua tìm hiểu, đặc tính của con hươu ăn ít vào ban ngày và nhiều vào ban đêm. Vì thế người nuôi hươu chú ý, thời gian vào buổi chiều và tối hươu có thể ăn hơn 50% tổng lượng thức ăn. Đồng thời, nên thay đổi loại thức ăn để tránh sự chán ăn và tốc độ sinh trưởng cũng sẽ bị chậm lại.
Thời điểm động dục của con hươu là vào tháng 8-10 và mùa sinh sản của hươu là vào tháng 3-5 hằng năm. Tuổi phối giống lần đầu là 24 tháng tuổi, tốt nhất là từ 3-9 năm tuổi. Thường 1 con hươu sao giống đực có thể ghép đôi được tới 6-8 con hươu cái/năm.
Bên cạnh đó, hươu đực nuôi khoảng 15 tháng là đã có thể bắt đầu ra nhung, trong thời gian hươu mọc nhung, nên bổ sung thức ăn tinh cho hươu với lượng khoảng 600-800gr/ngày. Thời gian cắt nhung là sau khi nhung mọc được 50-55 ngày.