Quảng Ngãi: "Lộc rừng" bay từ trên trời rơi xuống thực ra là thứ hạt gì mà dân rủ nhau đi săn lùng?

Rủ nhau đi "săn" ươi

Giá ươi đang “sốt”, dao động từ 170 - 220 nghìn đồng/kg, nhiều người truyền tai nhau đấy là lộc của rừng và rủ nhau vào rừng sâu thu lượm ươi. 

Theo anh Sắc, nhóm của anh có 5 người, lên xã Ngọc Tem, huyện Kong Plong (Kon Tum) để "săn" ươi. Người trong nhà âm thầm đi chứ không rủ người ngoài. 

Lượng ươi chín có hạn, nếu đi nhặt đông quá thì “lộc rừng” sẽ chẳng được nhiều. Ở Quảng Ngãi, cây ươi chỉ còn lại lác đác trong rừng sâu, nên nhiều người mới sang Kon Tum để săn ươi. 

Theo người dân ở vùng cao, mùa ươi thường bắt đầu từ giữa tháng 6 đến đầu tháng 8. Khoảng chục năm trước, các cánh rừng nguyên sinh ở Sơn Kỳ (Sơn Hà), Sơn Lập (Sơn Tây), cây ươi trải dài tít tắp, nhưng vì hám lợi, nhiều người đã chuyển từ nhặt ươi sang chặt cây ươi để dễ hái quả. Rừng ươi bởi thế thưa dần, người dân cũng mất đi nguồn sinh kế. 

Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Sơn Tây Trương Quang Học cho hay: Ươi được giá, nhiều người đổ xô đi tìm ươi. Tình hình an ninh trật tự cũng bắt đầu phức tạp. Chúng tôi phải tăng cường thêm 3 kiểm lâm viên xuống Sơn Lập, phối hợp với xã để bảo vệ rừng ươi. 

Chốt chặn ở nhiều địa điểm vào cửa rừng, hễ thấy ai mang theo dụng cụ cưa xẻ là ngăn chặn ngay, đồng thời anh em cũng vào tận rừng sâu để tuần tra, đến giờ chưa phát hiện trường hợp nào đốn hạ rừng ươi như những năm trước.

Rừng ươi không xa làng, nhưng thật đáng mừng khi tận mắt thấy những cây ươi cao vút vẫn nguyên vẹn. Lớn lên ở thôn Măng Krí, anh Văn Phúc (46 tuổi) bảo, cả làng đang rủ nhau lên núi "săn" ươi.  

Người dân khai thác bằng cách leo lên cây rung cho quả rớt xuống hoặc đợi gió thổi cho quả ươi bay rụng xuống đất, chứ tuyệt nhiên không dám đốn hạ ươi. 

Cứ thế, việc khai thác ươi đã trở thành quy định bất thành văn, đi vào nếp nghĩ, cách làm của người dân nơi đây, ai cũng bảo giữ rừng ươi là giữ vốn quý của làng. 

Cơn sốt ươi bay, kéo theo hàng nghìn người dân, thương lái ở Quảng Ngãi rủ nhau lên Sơn Tây, sang tỉnh Kon Tum để nhặt, mua bán ươi. Nhiều lời đồn thổi trúng đậm ươi bay, tạo nên "cơn sốt" ươi.

Phụ nữ thu nhặt ươi bay rớt xuống đất, còn cánh đàn ông khỏe mạnh dùng dây quấn chặt vào nhau, tạo thành những chiếc thang, ghim vào những cây ươi có độ cao từ 30 - 50m, rồi leo lên để rung cho quả ươi rơi xuống. 

Ngay ở cửa rừng, các thương lái đã chờ sẵn, đợi người nhặt ươi mang ra là mua ngay. Trung bình mỗi ngày, một người thu nhặt ươi kiếm được khoảng 200 nghìn đồng. 

Lội bộ vào rừng nhặt từng quả ươi, khổ cực là vậy, nhưng những người thu nhặt ươi, lẫn thương lái ở Quảng Ngãi lên xã Ngọc Tem “săn” ươi không tài nào đưa được ươi ra khỏi xã. Bởi lẽ, người có nhiệm vụ chốt chặn ở tuyến đường Đông Trường Sơn sẽ dừng tất cả các xe vận chuyển ươi ra khỏi địa bàn để kiểm tra, buộc người dân, thương lái Quảng Ngãi phải bán ươi cho thương lái đã được chỉ định ở Ngọc Tem với giá rẻ hơn 40 nghìn đồng/kg so với giá ở Quảng Ngãi. 

Nhiều người nhẩm tính có khoảng trên dưới trăm tấn ươi sẽ được khai thác, với tổng doanh thu hàng chục tỷ đồng. 

Mỗi ký ươi được thu mua ở Ngọc Tem giá chỉ khoảng 170 nghìn đồng, nhưng khi đưa qua địa phận Sơn Lập cách vài kílômét thì được thương lái mua với giá lên đến 210 nghìn đồng/kg. Ai được “chỉ định” quyền thu mua ươi ở Ngọc Tem, thu được một nguồn lợi lớn, nhưng tội cho người dân khai thác, chỉ được bán trong nội bộ xã Ngọc Tem với giá rẻ so với thị trường.