Nghệ sĩ Giang Còi sinh năm 1962 trong một gia đình làm nghề buôn bán ở phố cổ Hà Nội. Năm 23 tuổi, anh đỗ vào khóa đầu tiên của trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh, cùng với các nghệ sĩ Chiều Xuân, Tú Oanh, Bùi Thạc Chuyên …
Nghệ sĩ Giang Còi từng kể lại, năm ấy, khi trường tuyển khóa diễn viên, tiêu chuẩn đưa ra là nam giới phải cao 1m65, trong khi anh chỉ cao 1m63. Thiếu 2cm, Giang Còi đã trượt từ... "vòng gửi xe" – theo lời anh nói. Thế rồi ông trời xui rủi, kết thúc buổi sơ tuyển, Giang Còi vẫn ngồi lì ở ngoài cửa, không muốn ra về.
Thầy Minh Ngọc đi qua nhìn thấy anh và hỏi lý do: "Tại sao có chiều cao hỏng anh còn ngồi đây làm gì?". Giang Còi trả lời: "Em biết thế nhưng em nghĩ cái thước đo của các thầy sai, ở nhà em đo được 1m66. Người cao to đẹp trai thì đóng vua, đóng hoàng tử, em thấp thì em đóng vai người lùn, thầy cho em vào thi thử thầy nhé".
Người thầy đáng kính đã bị thuyết phục bởi câu chuyện của Giang Còi và quyết định cho anh một cơ hội. Cuối cùng, anh lọt qua vòng loại, đỗ chung tuyển và bước vào học chuyên nghiệp.
Vào đại học, Giang Còi lại may mắn khi được học thầy Xuân Huyền - chủ nhiệm lớp. Thầy chính là người thuyết phục mẹ anh tin con mình có thể làm nghệ thuật.
"Ông luôn khẳng định với mọi người, tôi có đầy đủ tố chất của một nghệ sĩ và truyền cho tôi niềm tin ấy", Giang Còi từng chia sẻ lại. Cũng chính thầy Xuân Huyền đã đi mua kéo thủ công về tỉa râu cho học trò, tạo nên bộ ria mép thương hiệu gắn với anh tới mãi về sau.
Có ngoại hình nhỏ bé, nghệ sĩ Giang Còi thường đảm nhận tuyến nhân vật sinh ra từ thôn quê, khắc khổ, có cảnh đời truân chuyên bất hạnh. Với lối diễn xuất tự nhiên, gần gũi, nghệ sĩ Giang Còi dần dà chiếm được tình cảm của khán giả nhiều thế hệ. Anh cũng từng tham gia một số bộ phim truyền hình nổi tiếng như: "Khi đàn chim trở về", "Cựu chiến binh", "Chuyện đời thường", "Cảnh sát hình sự"...
Tuy không có cơ hội vào vai chính, nghệ sĩ Giang Còi đã đạt một số thành công nhất định trong lĩnh vực phim truyền hình với những vai phụ để lại nhiều dấu ấn. Trong đó, có thể kể đến bộ phim truyền hình "Cung đường trắng" phát sóng vào năm 2014. Vào vai ông Tu – một trưởng công an xã góp công lớn hỗ trợ các chiến sĩ cảnh sát hình sự truy tìm tội phạm, nghệ sĩ Giang Còi đã tạo ra một nhân vật chân thực, cuốn hút và sinh động.
Thế nhưng, nhắc tới bước ngoặt trong sự nghiệp của nghệ sĩ Giang Còi phải kể tới những tiểu phẩm hài trên sóng truyền hình, thời điểm cuối thập kỷ 90. Khi chương trình "Gặp nhau cuối tuần" ra đời, đạo diễn Khải Hưng đã ghép Giang Còi và Quang Tèo thành một cặp đôi.
Sự xuất hiện đều đặn hàng tuần khiến bộ đôi "ăn sâu" vào tiềm thức của công chúng. Với nhiều khán giả, "Giang Còi - Quang Tèo" đã trở thành một ký ức khó quên của tuổi thơ. Ngay cả khi "Gặp nhau cuối tuần" dừng phát sóng, cặp bài trùng này vẫn gắn bó với nhau thêm nhiều năm trong những sản phẩm hài Tết của hai người.
Cuối đời, nghệ sĩ Giang Còi để lại dấu ấn trong tiểu phẩm hài "Bạn nhậu", một trong những tiểu phẩm hài được đánh giá là hot nhất giai đoạn đầu năm 2021. Trong tiểu phẩm này, nghệ sĩ Giang Còi vào vai một người nông dân có sở thích ăn nhậu với bạn thân (do nghệ sĩ Quang Tèo đóng). Cả hai trải qua nhiều tình huống oái ăm khi cố gắng tìm cách qua mặt các bà vợ để có thể gặp gỡ và cùng nhau ngồi nhậu.
Tuy kịch bản tiểu phẩm không quá mới mẻ, song cách diễn tinh tế, chân thật của hai nghệ sĩ đã mang đến nhiều tiếng cười, sự vui vẻ, thoải mái cho khán giả.
Trong hành trình 40 năm làm nghệ thuật, nghệ sĩ Giang Còi vẫn luôn trăn trở với nghề. Ngoài diễn xuất, anh từng đi học đạo diễn, viết kịch bản phim. Năm 2019, anh thực hiện series sitcom "Quỷ sứ học đường", dài 500 tập. Trước khi qua đời, anh còn dự định viết kịch bản về một ông bảo vệ chung cư không nói được, chứng kiến đủ mọi bi hài trong khu nhà ông sống dưới góc nhìn hài hước.
Khi lâm bệnh, nghệ sĩ Giang Còi từng bảo: "Cuộc đời tôi dù sống được 60 năm cũng bằng người khác sống tám chín mươi năm, vì cường độ sống, làm việc của tôi cao lắm". Anh vẫn lạc quan, bình tĩnh và thường xuyên chia sẻ những câu chuyện tích cực trên trang cá nhân: "Tôi sẽ lại lao vào công việc. Nếu có chết thì tôi muốn ra trên trường quay chứ không muốn hấp hối trên giường bệnh. Tôi sẽ để nguyên cho đẹp xác".
Tiểu phẩm "Bạn nhậu" (Nguồn: VTVcab)
Nghệ sĩ Giang Còi đã ra đi chiều tối qua (4/8) sau 7 tháng chiến đấu với căn bệnh ung thư hạ họng. Vĩnh biệt trần thế ở tuổi 59, nhưng ông có thể tự hào bởi một cuộc đời đầy dấu ấn, một chặng đường miệt mài và nỗ lực vươn lên từ khởi đầu không hoàn hảo.