Là một xã vùng cao của huyện miền núi Nho Quan, tỉnh Ninh Bình, Phú Long với địa hình nhiều thung lũng, núi đá, vùng rừng núi rậm rạp nên trước đây bà con chủ yếu trồng ngô, sắn… hiệu quả kinh tế rất kém. Xã Phú Long có khoảng 200 ha diện tích đất đá lộ đầu, đất này rất cằn cỗi, bên dưới cào lên chủ yếu là đá mạt, canh tác cây màu rất cực và không năng suất.
Khoảng 10 năm trước, người dân ở đây bắt đầu mang cây na về trồng thử. Từ những diện tích "khiêm tốn" ban đầu, đến nay toàn xã Phú Long có hơn 100 hộ trồng na, với tổng diện tích khoảng 200 ha.
Cây na dai rất phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai nơi đây nên sinh trưởng, phát triển tốt. Trồng na không cần kỹ thuật phức tạp nhưng đòi hỏi nhiều công chăm sóc.
Người dân ở xã Phú Long cho biết, so với các cây trồng truyền thống, cây na trái vụ đang có ưu điểm hơn hẳn: dễ chăm sóc, một năm cho thu hoạch 2 lần, giá trị kinh tế cao, dễ tiêu thụ và đặc biệt khắc phục được tình trạng được mùa mất giá.
Khi chưa ứng dụng khoa học kỹ thuật vào chăm sóc na trái vụ, quả na thường có nhiều sâu bệnh, mẫu mã xấu, bán không được hàng. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, nhờ sự quan tâm, hướng dẫn kỹ thuật của cán bộ khuyến nông và sự tuân thủ quy trình sản xuất tuyệt đối nên chất lượng quả na được đảm bảo hơn, giá bán được ổn định hơn.
Chia sẻ về biện pháp để na ra quả trái vụ, những người nông dân ở xã Phú Long cho biết: Cần cắt tỉa cành để cây được trẻ hóa, thường xuyên đâm chồi mới, ra hoa. Khi nụ hoa na hé mở có màu trắng thì tiến hành thụ phấn nhân tạo cho hoa. Sau khi đậu quả, tiến hành cắt loại bỏ quả lép, méo mó khoảng 2 đến 3 đợt/vụ. Sau nhiều năm canh tác, kỹ thuật trồng na của bà con cũng ngày càng được nâng lên, quả na to, mẫu mã đẹp, năng suất na tăng lên rõ rệt.
Từ cơ sở ban đầu là Tổ hợp tác trồng na trái vụ thôn 4, xã Phú Long. Đến nay tổ hợp tác đã phát triển lên thành HTX na trái vụ, tiêu thụ trái cây an toàn Phú Long. Toàn HTX có 32 hộ tham gia trồng na trên diện tích gần 100 ha theo quy trình VietGAP loại bỏ hóa chất độc hại, ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ, phân chuồng ủ hoai (được xử lý vi sinh đúng quy trình kỹ thuật) đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Với giá bán tại vườn luôn ổn định khoảng 30.000 đồng/kg tùy loại, 1 ha trồng na của HTX cho thu nhập trung bình khoảng 300 đến 400 triệu đồng. Sau khi trừ hết chi phí, bà con ở đây lãi gần 250 triệu đồng/năm/ha.
Ông Nguyễn Văn Thuật - Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX na trái vụ, tiêu thụ trái cây an toàn Phú Long cho biết nếu so với trồng ngô, sắn thì thu nhập từ na trái vụ gấp 20 lần.
Đây chính là bí quyết làm giàu từ trồng na trái vụ, giúp người dân Phú Long đạt hiệu quả kinh tế cao hơn so với tất cả các loại cây trồng khác. Hiện nhiều hộ dân ở địa phương đã chuyển đổi diện tích sản xuất kém hiệu quả sang trồng na trái vụ. HTX na trái vụ, tiêu thụ trái cây an toàn Phú Long đang có kế hoạch xây dựng thương hiệu cho cây na trên đất Phú Long để người dân làm giàu trên chính mảnh đất quê hương mình.