Liên quan đến vụ khiêng quan tài đi đòi nợ ở Đắk Nông, Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn luật sư TP.Hà Nội) cho rằng, hành vi mang quan tài đi đòi nợ gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội là hành vi gây rối trật tự công cộng. Cơ quan điều tra cần vào cuộc xác minh làm rõ sự việc để có hình thức xử lý phù hợp với quy định của pháp luật.
Quan tài được sử dụng để khâm liệm người chết, sử dụng để mai táng theo phong tục địa phương. Việc sử dụng quan tài vào mục đích đòi nợ gây hoang mang, lo lắng cho gia đình người nợ tiền, tác động xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, có tính chất đe dọa, uy hiếp tinh thần của người vay nợ nên hành vi này là vi phạm pháp luật và cần phải bị xử lý.
Về nguyên tắc vay mượn tiền là quan hệ dân sự, nếu người vay tiền không trả nợ đúng hạn người cho vay có quyền khởi kiện đến tòa án để được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
Trong quá trình đòi nợ, chủ nợ có quyền nhắc nợ, liên hệ để đòi nợ nhưng việc đòi nợ không được đe dọa, uy hiếp tinh thần của người nợ, không được sử dụng vũ lực, Không được xúc phạm danh dự nhân phẩm của người nợ tiền.
Hành vi đe dọa, uy hiếp tinh thần của người nợ tiền để đòi nợ là hành vi vi phạm pháp luật, hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng đoạt tài sản hoặc tội cướp tài sản.
Hành vi xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự nhân phẩm của người nợ tiền để đòi nợ cũng là hành vi vi phạm pháp luật, người vi phạm có thể bị xử lý về hành vi làm nhục người khác. Việc đòi nợ mà gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội có thể bị xử lý về hành vi gây rối trật tự công cộng.
"Nhìn chung, việc đòi nợ là một quyền hợp pháp chính đáng của người cho vay tiền. Tuy nhiên việc đòi nợ phải tuân thủ quy định của pháp luật, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội, không xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân", luật sư Cường nói.
Luật sư Cường cho rằng, vụ việc khiêng quan tài đi đòi nợ ở Đắk Nông là việc làm không thể chấp nhận được có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Hành vi đòi nợ trái pháp luật có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ngoài ra, hành vi đòi nợ một cách tự phát theo kiểu tập trung đông người, chửi bới, xúc phạm danh dự nhân phẩm uy tín của người vay tiền và người thân, gia đình của họ, gây mất an ninh trật tự an toàn xã hội là hành vi vi phạm pháp luật.
Tùy vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm, tùy thuộc vào hậu quả xảy ra mà người vi phạm có thể bị phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cụ thể Điều 318 Bộ luật hình sự 2015 quy định, người nào gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5 - 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
Khung tăng nặng của tội này là bị phạt tù từ 2 - 7 năm khi thuộc một trong các trường hợp sau: Phạm tội có tổ chức; Dùng vũ khí, hung khí hoặc có hành vi phá phách; Gây cản trở giao thông nghiêm trọng hoặc gây đình trệ hoạt động công cộng; Xúi giục người khác gây rối; Hành hung người can thiệp bảo vệ trật tự công cộng; Tái phạm nguy hiểm.
"Như vậy, trong vụ việc trên, nếu có đủ cơ sở, người phạm tội gây gối trật tự công cộng có thể bị phạt tiền đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm, phạt tù đến 7 năm", luật sư Cường thông tin.
Theo vị này, đây không phải là lần đầu tiên hiện tượng sử dụng quan tài để đòi nợ gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, bởi vậy cơ quan điều tra cần vào cuộc xác minh làm rõ hành vi vi phạm, đánh giá mức độ nhận thức của người thực hiện hành vi, làm rõ nguyên nhân sự việc và đánh giá hậu quả đã xảy ra đối với xã hội để có hình thức xử lý phù hợp với quy định của pháp luật, trong đó không loại trừ trường hợp có thể áp dụng chế tài hình sự.
Còn đối với người vay tiền mất khả năng trả nợ, cơ quan điều tra sẽ làm rõ có hành vi lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản hay không để xử lý phù hợp với quy định của pháp luật.
Trường hợp vụ việc đã được xem xét làm rõ và không có dấu hiệu tội phạm cần hướng dẫn các đương sự khởi kiện đến tòa án để được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự. Trường hợp nào cố tình gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, đe dọa uy hiếp tinh thần của người khác để đòi nợ cần phải xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.
Cũng liên quan đến vụ việc khiêng quan tài đi đòi nợ ở Đắk Nông, anh Hoàng Quân (quê ở Đắk Nông), hiện đang sinh sống ở Hà Nội cho rằng, quan hệ vay tiền là hoạt động giao dịch dân sự giữa hai người. Tuy nhiên, nếu như người cho vay nhận thấy rằng người vay tiền có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản cần phải gửi đơn tố giác tới cơ quan công an.
"Người cho vay tiền không nên cùng những người khác mang quan tài đi đòi nợ, việc làm này không những không đem lại hiệu quả mà còn có thể gây họa cho bản thân người đi đòi nợ. Lúc này, cơ quan chức năng có thể xem xét xử lý người đi đòi nợ về tội gây rối trật tự công cộng, như vậy, vô tình người đi đòi nợ có thể trở thành người phạm tội", anh Quân nói.
Theo anh Quân, pháp luật đã có quy định rõ ràng, vì vậy, người dân cần tỉnh táo thực hiện theo trình tự của quy định của pháp luật. Có như vậy, quyền lợi của người dân sẽ được đảm bảo.
Trước đó, như Dân Việt đưa tin, sáng 18/11, trên mạng xã hội xôn xao đoạn clip ghi lại cảnh nhiều người khiêng quan tài đến nhà 1 người phụ nữ để đòi nợ.
Trong clip, 1 người phụ nữ liên tục nói trên loa lớn yêu cầu bà N. trả tiền cho mình. Sau đó, 4 người đàn ông khiêng 1 chiếc quan tài từ ngoài đường vào đặt bên trong sân của nhà bà N. Tại thời điểm khiêng quan tài, ngoài người dân thì còn có lực lượng chức năng làm nhiệm vụ bảo đảm an ninh trật tự.
Sau đó, ông Tạ Thanh Quyền, Chủ tịch UBND xã Đức Minh (huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông) xác nhận, sự việc xảy ra vào chiều 17/11, tại xã Đức Minh.