Hai cha con nông dân vướng lao lý vì tranh chấp đất với dự án điện mặt trời ở Ninh Thuận

Có thể nói, đây là vụ án được dư luận quan tâm, giữa một bên là nông dân và bên còn lại là doanh nghiệp làm dự án điện mặt trời ở Ninh Thuận. 

Án sơ thẩm, chưa rõ chủ mưu

Theo bản án sơ thẩm ngày 9/10/2020, xuất phát từ mâu thuẫn tranh chấp đất đai, sáng 24/5/2020, ông Lê Mạnh Hà, Phó Ban quản lý dự án điện mặt trời Phước Ninh (Công ty cổ phần công nghiệp năng lượng Ninh Thuận) gọi điện cho bà Trần Thị Chút (ngụ phường Đạo Long, TP.Phan Rang-Tháp Chàm) nhờ tìm thuê người vào rào tranh đất giáp với đất nông nghiệp của gia đình ông Nguyễn Văn Chở (thôn Thiện Đức, xã Phước Ninh, huyện Thuận Nam).

Khoảng 2h sáng 25/5/2020, bà Chút đưa 42 người đến rào lưới B40. Đến 9h sáng cùng ngày, ông Chở cùng con trai là Nguyễn Thành Chuyên và 5 thanh niên khác đến khu vực bị rào. Ông Chở cho rằng phần đất này đang tranh chấp giữa gia đình ông và dự án nên ông Chở đã dùng kìm tháo lưới B40. Còn anh Chuyên đứng quay phim và 5 thanh niên khác dùng ná cao su bắn và ném đá về phía công nhân đang rào lưới.

Bị ném đá, một số công nhân cũng dùng đá ném về phía nhóm ông Chở. Lúc này, Lê Huỳnh Vũ (17 tuổi) mượn dao từ Võ Văn Hoàng cùng một số công nhân chui qua hàng rào B40 đánh đuổi nhóm anh Chuyên. Vũ đã đâm một nhát vào hông lưng phải khiến anh Chuyên bị thương, được gia đình đưa đến bệnh viện cấp cứu.

Án sơ thẩm tuyên Lê Huỳnh Vũ 12 tháng tù và Võ Văn Hoàng 9 tháng cải tạo không giam giữ về tội “Cố ý gây thương tích”.

Án sơ thẩm cũng nhận định: Hai ông Lê Mạnh Hà, Phó Ban quản lý dự án điện mặt trời Phước Ninh và ông Nguyễn Thanh Lâm có thuê bà Trần Thị Chút vào rào lưới B40. Nhưng việc hai bị cáo Vũ, Hoàng dùng dao gây thương tích cho anh Chuyên thì ông Hà, ông Lâm và bà Chút không biết nên cơ quan điều tra không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ba người này là có căn cứ.

Bên bị hại, gia đình anh Chuyên đã kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm. Phía anh Chuyên cho rằng, những người trên phạm tội có tổ chức nhưng tòa có dấu hiệu bỏ lọt người, lọt tội đối với vai trò chủ mưu, thuê người gây thương tích, xúi giục người chưa thành niên phạm tội...

Trong đơn kháng cáo, phía anh Chuyên cũng cho rằng không có chuyện 5 người trong nhóm anh ném đá về phía công trình. Các clip quay tại hiện trường đều không có hiện diện 5 người này với hành vi trên. Cơ quan điều tra không truy xét, triệu tập 5 người này nhưng vẫn kết luận là do 5 người này ném đá dẫn đến động cơ gây án của Vũ...

Án phúc thẩm, phải làm rõ vai trò chủ mưu

Ngày 7/12/2021 vừa qua, TAND tỉnh Ninh Thuận mở phiên xét xử phúc thẩm. Dù tòa có triệu tập nhưng hai ông Lê Mạnh Hà (Phó Ban quản lý dự án điện mặt trời Phước Ninh) và Nguyễn Thanh Lâm (nhân viên bảo vệ thuộc Công ty cổ phần công nghiệp năng lượng Ninh Thuận) đã vắng mặt.

Tại phiên phúc thẩm, bị cáo Lê Huỳnh Vũ khai: Vũ cùng nhiều người khác được bà Trần Thị Chút thuê vào công trình rào lưới B40 lúc khoảng 1h sáng 25/5/2020. Vũ được trả 300.000 đồng/ngày. Vũ thừa nhận có cầm dao chặt lưới chạy qua rượt và đâm vào hông anh Chuyên.

Còn bà Chút khai, ngày 24/5/2020, ông Hà có gọi điện nhờ bà thuê người ngoài vào công trình rào lưới B40 với số tiền 50 triệu đồng và ông Hà có nói "nếu ai cản thì cản lại, ai đánh thì đánh lại".

Tại phiên tòa phúc thẩm, luật sư Vũ Hồ Thành (Đoàn luật sư tỉnh Bình Thuận) bảo vệ cho bị hại Nguyễn Thành Chuyên đã công bố bút lục lời khai của Lâm, cụ thể: Lúc 20h ngày 24/5/2020, khi Lâm về đến nhà ở phường Phước Mỹ, TP.Phan Rang-Tháp Chàm thì ông Hà gọi điện nói "tí nữa người của bà Chút vào dự án thì mở cổng cho vào". Lâm phải quay lại công trình thì đến 1h sáng 25/5/2020 có một nhóm người cả nam lẫn nữ vào. Ông Hà bảo Lâm lấy đồ bảo hộ công nhân, gỡ logo công ty rồi cho nhóm này mặc vào (tổng cộng 42 người).

Luật sư công bố bút lục lời khai của những người nữ được thuê cũng là người liên quan vụ án có nhiệm vụ lượm đá gom lại cho những người nam ném qua nhóm ông Chở theo chỉ đạo của bà Chút.

Các bút lục được công bố tại tòa cũng thể hiện 2 ông Hà, Lâm và bà Chút có tổ chức, sắp xếp cho nhóm người ngoài vào công trình lúc rạng sáng. Đồng thời, có việc chuẩn bị các tuýp sắt, đá, dao để giải quyết tranh chấp đất dự án điện mặt trời với cha con ông Chở và anh Chuyên.

Luật sư cho rằng việc điều tra ở cấp sơ thẩm có dấu hiệu bỏ lọt người, lọt tội. Cụ thể từ phía dự án, xuất phát từ tranh chấp đất đã trực tiếp thuê mướn, liên tục gọi điện chỉ đạo đối phó và sẵn sàng chống trả quyết liệt với người nhà ông Chở trong việc kéo lưới rào đất tranh chấp.

Qua các tình tiết tại phần thẩm vấn và tranh luận công khai tại phiên tòa, Hội đồng xét xử phúc thẩm nhận xét: Bản án sơ thẩm ngày 9/10/2020 của TAND huyện Thuận Nam chưa làm rõ các tình tiết có hay không việc 5 người trong nhóm ông Chuyên ném đá về phía công trình có trong clip dẫn đến bị đáp trả.

Tòa phúc thẩm cũng yêu cầu làm rõ động cơ của phía nhà máy điện mặt trời Phước Ninh khi tập kết nhiều cây sắt dài khoảng 1,3m, gom đá 4x6 (loại đá kích cỡ 40-60mm) nằm rải rác tại hiện trường xô xát để làm gì? Đồng thời, chưa làm rõ vai trò thuê mướn người ngoài vào nhà máy giả làm công nhân của ông Lê Mạnh Hà, ông Nguyễn Thanh Lâm, bà Trần Thị Chút khi tranh chấp đất dẫn đến gây án.

Vì các lẽ trên, Hội đồng xét xử phúc thẩm TAND tỉnh Ninh Thuận tuyên hủy án sơ thẩm, trả hồ sơ điều tra lại từ đầu.

Con bị đánh...

Trước khi xảy ra vụ án ngày 25/5/2020, hơn 2 tháng trước đó, giữa hai bên đã từng xảy ra xô xát do mâu thuẫn. Cụ thể: Ngày 18/3/2020, cha con ông Chở - anh Chuyên trồng lại trụ phân ranh đất đang tranh chấp thì bị một nhóm khoảng 10 người nam mặc đồ bảo hộ lao động màu cam của công nhân Nhà máy điện mặt trời Phước Ninh, trong đó có bên dự án ôm giữ anh Chuyên để một người khác cũng bên dự án giựt xà beng từ tay ông Chở đánh rách đầu anh Chuyên, phải nhập viện. 

Công an đã liên hệ ông Lê Mạnh Hà, Phó Ban quản lý dự án điện mặt trời Phước Ninh yêu cầu cung cấp danh sách nhóm người có liên quan nhưng ông Hà không cung cấp. Phía dự án cũng không hợp tác với công an như không cho kiểm tra công nhân lưu trú, không xác định "công nhân" đánh người, không ký biên bản làm việc.

Ngày 29/4/2020, Công an huyện Thuận Nam đã khởi tố điều tra theo yêu cầu của bị hại. Đến ngày 29/8/2020, tạm đình chỉ điều tra vụ án "vì chưa xác định bị can đã hết thời hạn điều tra".

...và người cha bị lãnh án

Bức xúc vì phần diện tích đất của mình trở thành đất tranh chấp với dự án điện mặt trời Phước Ninh và con trai hai lần bị đánh, ông Nguyễn Văn Chở đã giăng băng rôn có nội dung "đất chưa được bồi thường…" trước nhà ông nằm trên Quốc lộ 1A.

Ngày 20/6/2020, Tổ công tác của huyện Thuận Nam đến yêu cầu ông Chở tháo băng rôn xuống thì ông Chở có va chạm với một cán bộ trong tổ công tác.

Ngày 9/11/2020, ông Chở bị Công an huyện Thuận Nam khởi tố điều tra về hành vi chống người thi hành công vụ.

Sau đó, cấp sơ thẩm TAND huyện Thuận Nam tuyên phạt ông Chở 9 tháng cải tạo không giam giữ về tội “Chống người thi hành công vụ”.

Ông Chở kháng cáo, ngày 9/12/2021, TAND tỉnh Ninh Thuận xét xử phúc thẩm tuyên bác kháng cáo, y án sơ thẩm về tội “Chống người thi hành công vụ”.

Sáng 13/12, trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Chở, bị án trong vụ chống người thi hành công vụ, cho biết, ông đã làm đơn kháng cáo giám đốc thẩm vụ của mình.

"Còn vụ gây thương tích cho con trai tôi, chúng tôi mong các cơ quan tố tụng làm rõ vai trò chủ mưu, xét xử đúng người, đúng tội nhằm tránh bỏ lọt tội phạm", ông Chở nói.