Nóng Ukraine: Putin đã dồn phương Tây vào chân tường

Căng thẳng hiện lên đến mức cao nhất kể từ năm 2014, khi Nga sáp nhập Crimea và nổ ra chiến sự ở Donbas của Ukraine. Một cuộc tấn công toàn diện vào Ukraine hiện là một khả năng có thật và Putin đang ở vị trí chiếm ưu thế hơn cả.

Châu Âu đang chìm trong khủng hoảng năng lượng với nguồn dự trữ thấp. Và với việc Nga cung cấp khoảng 40% lượng khí đốt nhập khẩu của Liên minh châu Âu, Điện Kremlin đã cho thấy khả năng kiểm soát các lệnh trừng phạt khắc nghiệt nhất của phương Tây bằng cách hạn chế sản xuất và có khả năng gây ra tình trạng mất điện trên toàn châu lục.

Trò chơi kết thúc của Putin là Liên Xô 2.0, sau gần 30 năm kể từ ngày Liên Xô sụp đổ. Những động thái tiếp theo của ông diễn ra vào một thời điểm địa chính trị nhạy cảm, với lo ngại của phương Tây về một cuộc xâm lược Ukraine, chiếm đóng Belarus, một cuộc khủng hoảng năng lượng trên toàn châu Âu, Thủ tướng Đức Angela Merkel từ chức trưởng đoàn đàm phán EU và lo ngại về chính sách đối ngoại không chặt chẽ của Tổng thống Mỹ Joe Biden .

CNN bình luận: "Nếu bạn còn nghi ngờ về kế hoạch quay ngược đồng hồ của Putin, chỉ cần đọc bài luận dài hơn 5.000 từ của ông về lý do tại sao Nga, Belarus và Ukraine bị diệt vong nếu không hội nhập chặt chẽ hơn với Nước Nga. Hoặc yêu cầu của ông về quyền phủ quyết đối với những người tham gia liên minh NATO và giới hạn trong việc đóng quân và vũ khí ở bất kỳ quốc gia nào tham gia liên minh sau năm 1997. Nếu không bắn một phát súng nào, Putin đã xoay xở để đưa phương Tây vào một cơn hoảng loạn tập thể - hoặc ít nhất là vào một vị trí mà họ cảm thấy cần phải xoa dịu Putin". 

Trong 4 tháng qua, và đặc biệt là từ ngày 7/9 đến ngày 5/12, theo các nguồn tin tình báo phương Tây được CNN trích dẫn, Putin đã điều hàng chục nghìn quân và vũ khí hạng nặng tới gần biên giới Ukraine 30 km. Các báo cáo tình báo của Mỹ cho thấy lực lượng tăng lên đến 175.000 quân, đủ để thực hiện một cuộc tấn công nhanh chóng và ngay lập tức.

Putin có thể đang tìm kiếm một cây cầu trên bộ giữa Nga và Crimea - một động thái có thể được thiết kế một phần để giải phóng nguồn nước bị Ukraine chặn ở Kênh Bắc Crimea, nơi từng chiếm tới 85 % nhu cầu nước của bán đảo.

Các hành động của Điện Kremlin không chỉ giới hạn ở Ukraine. Phương Tây cáo buộc Nga đã tham gia vào cuộc chiến hỗn hợp với phương Tây, bao gồm tấn công mạng một trong những đường ống dẫn lớn nhất của Mỹ, phát tán thông tin sai lệch về vắc xin coronavirus, can thiệp vào các cuộc bầu cử ở Mỹ.

Gần đây nhất, Putin đã mở ra một mặt trận khác với phương Tây bằng cách thiết lập một liên minh quân sự với Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko. Được khuyến khích bởi sự hậu thuẫn của Điện Kremlin, Lukashenko đã hành động không trừng phạt bằng cách bỏ tù các đối thủ,  đưa người di cư về phía biên giới với các nước láng giềng EU.

Tuy nhiên, gần đây vào thứ Năm, các nhà lãnh đạo  châu Âu đã phản ứng với các chiến thuật đe dọa của Putin bằng cách cố gắng đẩy ông về phía bàn thương lượng. Đây có thể là một dấu hiệu cho thấy khối lo ngại rằng ngay cả khi họ ký lệnh trừng phạt khắc nghiệt hơn nữa đối với Nga nếu một cuộc xâm lược xảy ra, Putin có thể đáp trả bằng cách ngừng sản xuất khí đốt.

Nga có thể đã nhìn thấy tác động của các lệnh trừng phạt khắc nghiệt của phương Tây năm 2018 đối với Iran và tính toán rằng nước này có thể chịu được các biện pháp trừng phạt ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc đình chỉ hệ thống thanh toán SWIFT quốc tế.

Có lẽ không phải ngẫu nhiên, Nga và Trung Quốc trong tuần này cam kết hợp tác hướng tới một mạng lưới giao dịch khép kín, nhằm giảm sự phụ thuộc vào hệ thống tài chính quốc tế và hạn chế các giao dịch bằng đồng tiền của Mỹ.

Những công cụ còn lại trong hộp công cụ ngoại giao của phương Tây là gì? Một số lựa chọn như: cấm người Nga đi du lịch, chặn những giao dịch bất động sản trị giá hàng triệu đô la đó đã biến London và Miami thành sân chơi cho những người Nga giàu có - thậm chí ra lệnh ngay lập tức trục xuất công dân Nga khỏi các nước phương Tây. 

Theo CNN, rõ ràng các cuộc trò chuyện video với Biden và những lời đe dọa từ các nhà lãnh đạo châu Âu về "hậu quả nghiêm trọng" sẽ không thể làm Putin nản lòng. Với một cuộc tấn công Ukraine có thể xảy ra, phương Tây cần làm rõ hậu quả đang chờ đợi Nga nếu ông Putin thực sự quyết định tấn công Ukraine đúng như thông tin tình báo phương Tây khai thác.

Sự thiếu kiên quyết, dù trong ngoại giao, trên chiến trường hay trên bàn cờ, không bao giờ là một chiến lược chiến thắng.