GS.VS Nguyễn Văn Hiệu và “cơ duyên” với thầy giáo yêu khoa học ở miền Tây Nam Bộ

Thầy giáo Nguyễn Ngọc Hải gửi đến báo Dân Việt bài viết này như nhắc lại những kỷ niệm đẹp, hiếm hoi về GS.VS Nguyễn Văn Hiệu với một ngôi trường nghèo, thuộc vùng sâu hẻo lánh nhất của miền Tây Nam Bộ. Chúng tôi xin đăng tải bài viết của thầy giáo Nguyễn Ngọc Hải.

"Trường THPT An Lạc Thôn (xã An Lạc Thôn, huyện Kế Sách) trước đây là ngôi trường thuộc vùng sâu, vùng xa nhất của tỉnh Sóc Trăng. Ngôi trường này được nhiều người biết đến khi học sinh của trường tham gia các cuộc thi nghiên cứu khoa học - nhất là cuộc thi "Cải thiện việc sử dụng và bảo vệ nguồn nước" do Hội Liên hiệp khoa học – kỹ thuật Việt Nam và Bộ Tài nguyên - Môi trường tổ chức.

GS.VS Nguyễn Văn Hiệu biết đến ngôi trường chúng tôi vào năm 2012, thông qua việc ông đọc báo Lao Động. Biết thầy trò chúng tôi rất đam mê nghiên cứu khoa học, vào tháng 7 năm 2012, GS.VS Nguyễn Văn Hiệu đã đến với ngôi trường chúng tôi một cách thật bất ngờ, một điều mà lúc đó tôi chưa hề dám nghĩ đến. Khi đó tôi là chủ nhiệm Câu lạc bộ "Em yêu môi trường". Câu lạc bộ tập trung những em học sinh có đam mê nghiên cứu khoa học, chủ yếu là lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Khi đến với Trường THPT An Lạc Thôn, GS.VS Nguyễn Văn Hiệu rất thích những em học sinh đam mê nghiên cứu khoa học. Ông xem qua  công trình nghiên cứu của thầy trò chúng tôi trong các năm qua, cũng như những dự án của thầy trò trong những năm tiếp theo. GS.VS Nguyễn Văn Hiệu là người truyền đam mê cho Câu lạc bộ "Em yêu môi trường", qua dự án "Làng không rác".

Hàng tuần, từ Hà Nội GS.VS Nguyễn Văn Hiệu chuyển chất Biomix về cho thầy trò chúng tôi thực hiện dự án. Tuy rất bận công việc, nhưng mỗi tuần ông vẫn điện thoại trực tiếp đều đặn cho tôi để hỏi thăm, hướng dẫn cho tôi việc ủ rác thải hữu cơ. Sảm phẩm tạo ra của chúng tôi giúp cho các nông hộ trồng cây, vườn thuốc nam của trường mang lại hiệu quả rất cao.

Khi nghiên cứu dự án thành công ở cấp trường, ông hướng dẫn thầy trò chúng tôi liên hệ các hộ dân ở địa phương xử lý phế phẩm nông nghiệp thành phân bón hữ cơ, nhằm giảm ô nhiễm môi trường, giảm sử dụng phân bón hóa học, tăng thêm thu nhập cho các nông hộ…

Tháng 11/2012, GS.VS Nguyễn Văn Hiệu tiếp tục trở lại Trường THPT An Lạc Thôn cùng Trung ương Hội Khuyến học để xem các thành quả của thầy trò chúng tôi. Ông rất mừng khi nhìn thấy những gì thầy trò chúng tôi làm được. Ông đứng ra giúp thầy trò chúng tôi làm dự án "Sử dụng các phế phẩm hữu cơ trong nông nghiệp thành phân bó hữu cơ" cho địa phương.

Tôi vô cùng xúc động, khi ông luôn xưng thầy và gọi tôi là con. Khi biết kinh phí nghiên cứu khoa học ở trường không có, ông bảo: "Thầy cho con 10 triệu đồng để giúp con thỏa lòng đam mê nghiên cứu ". Thời đó, số tiền ấy là rất lớn, giúp tôi có điều kiện hướng dẫn học sinh nghiên cứu và tham gia các cuộc thi.

Hàng năm, khi tôi dẫn học sinh ra Hà Nội tham gia các cuộc thi về nghiên cứu khoa học, tôi đều đến thăm ông. Tôi được ông dẫn đến Viện hàn lâm, nơi ông làm việc, để được ông cho tham quan các Viện Vật lý, Hạt nhân, Sinh học, Hóa học,... Ông luôn luôn truyền lửa cho tôi về những đam mê và cống hiến cho khoa học, cũng như cống hiến cho nền giáo dục của nước nhà.

Không chỉ quan tâm đến nghiên cứu khoa học của Trường THPT An Lạc Thôn, GS.VS Nguyễn Văn Hiệu rất thương yêu học sinh có hoàn cảnh hó khăn vươn lên trong học tâp. Ông giới thiệu tôi được gặp bạn của ông là GS Trần Thanh Vân, GS Lê Kim Ngọc cùng đoàn trao học bổng của Pháp để xin 2 suất học bổng cho trường.

Tuy tuổi đã cao, nhưng trong ông lúc nào cũng đầy nhiệt huyết. Có thời gian khá lâu, tôi không có dịp ra Hà Nội để ghé thăm ông, để kể cho ông nghe những gì mình làm được và cũng để nghe ông truyền những đam mê nghiên cứu. 

Năm 2017, khi tham gia bộ phim tài liệu "Người gieo lửa", do Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) thực hiện, tôi cùng ekip có mời ông tham gia nhận xét về tôi. Tuy tuổi đã cao, sức khỏe ông cũng giảm, nhưng ông lúc nào cũng thương yêu và động viên tôi trong công tác nghiêu cứu và giảng dạy.

Kỷ niệm của GS.VS Nguyễn Văn Hiệu đối với tôi thật lớn lao. Ông là chỗ dựa cho tôi trong về tinh thần đam mê nghiên cứu và cống hiến. Thông qua báo chí mà tôi có cơ duyên được gặp ông, để được ông truyền lửa đam mê nghiên cứu khoa học. 

Tuy không còn cơ hội để gặp ông, để được ông trò chuyện, động viên và hướng dẫn. Nhưng tôi vẫn nhớ mãi lời ông khuyên bảo và động viên tôi.

Ông mất đi, nhưng đã để lại bao tiếc nuối trong tôi. Những công hiến to lớn của ông cho nền khoa học và sự nghiệp giáo dục của nước nhà mãi trường tồn theo thời gian.

Tiếc thương và luôn nhớ mãi về ông - GS.VS Nguyễn Văn Hiệu !