Chiến sự Nga-Ukraine: Bật mí tên lửa đạn đạo có thể giúp Ukraine tấn công kho dầu, đạn dược trên đất Nga

Một trong số những cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga có thể xảy ra vào sáng sớm Chủ nhật 24/4. Hai kho chứa dầu ở Bryansk, phía Tây nước Nga cách Ukraine khoảng 112km đã phát nổ và cháy rụi suốt ngày hôm sau.

Mặc dù luôn có khả năng các vụ nổ là kết quả của các vụ tai nạn công nghiệp, nhưng truyền thông đưa tin có 2 vụ nổ xảy ra gần như đồng thời, cách nhau hàng km.

Mới đây nhất, ngày 27/4, các nhà chức trách Nga xác nhận, hàng loạt vụ nổ đã xảy ra tại 3 tỉnh biên giới giáp với Ukraine, trong đó có một kho đạn dược lớn ở tỉnh Belgorod bốc chảy dữ dội.

Theo hãng tin Aljazeera, các nhà chức trách cho biết một loạt vụ nổ đã được nghe thấy vào đầu giờ ngày thứ Tư 27/4 ở 3 tỉnh của Nga giáp biên giới với Ukraine. Trong đó, một kho đạn dược lớn của Nga ở tỉnh Belgorod đã bốc cháy dữ dội cùng thời điểm. Hồi đầu tháng, Moscow đã cáo buộc Ukraine tấn công một kho nhiên liệu cũng ở tỉnh Belgorod bằng trực thăng và nổ súng vào một số ngôi làng thuộc tỉnh biên giới này.

Theo Forbes, việc sử dụng tên lửa đạn đạo Tochka chỉ là một trong những phương pháp của Kiev nhằm làm gián đoạn các hoạt động của Nga ở biên giới.

Có vẻ như các máy bay trực thăng tấn công của Ukraine cũng đã vượt qua biên giới để tấn công cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Nga. Ngoài ra cũng có những báo cáo chưa được xác nhận về một lực lượng phá hoại đang nhắm vào các tuyến đường sắt của Nga hướng về phía Ukraine.

Tấn công bằng tên lửa đạn đạo Tochka được xem là an toàn nhất cho các lực lượng Ukraine và có khả năng bền vững nhất.

Kiev sở hữu kho vũ khí gồm khoảng 90 bệ phóng Tochka và 500 tên lửa với đầu đạn nặng 113kg. Forbes chưa thấy bằng chứng người Nga đã phá hủy được bất kỳ bệ phóng Tochka nào của Ukraine.

Trên thực tế, Tochka là một vũ khí cũ, không hiện đại. Liên Xô đã phát triển hệ thống tên lửa đất đối đất bắt đầu từ cuối những năm 1960. Các thế hệ kế tiếp của loại tên lửa này là vũ khí tấn công chiến trường tầm xa chủ đạo của quân đội Liên Xô.

Các tập đoàn quân Liên Xô trước đây đã bố trí khoảng 1.200 bệ phóng Tochka để bắn phá các sở chỉ huy, đường sắt, kho dầu và các khu vực tập kết quân của NATO nhằm phá vỡ lực lượng của đối phương trước khi họ tiếp cận tiền tuyến.

Tất nhiên, có một phương pháp khác để làm như vậy: đó là sử dụng sức mạnh trên không. Máy bay ném bom và máy bay chiến đấu-ném bom chính xác và linh hoạt hơn tên lửa đạn đạo. Tuy nhiên, chúng cũng dễ bắn hạ hơn — và tốn tiền hơn để vận hành.

Lester Grau và Charles Bartles giải thích trong The Russian Way of War rằng: “Tên lửa đạn đạo quan trọng đối với Nga hơn là Mỹ/NATO. Nhìn chung, Nga tin rằng Mỹ/NATO sẽ duy trì ưu thế trên không, do đó, họ đã đầu tư mạnh mẽ vào các công nghệ tên lửa để đối phó với Mỹ/NATO”.

Điều đó giúp giải thích tại sao Ukraine thiên về việc sử dụng tên lửa Tochka để tấn công vào Nga.

Lực lượng Không quân Nga dù không thiết lập được ưu thế trên không trên khắp Ukraine nhưng họ vẫn có nhiều máy bay chiến đấu hơn - và tốt hơn Không quân Ukraine. Theo đó, Không quân Nga hoàn toàn có thể ngăn chặn các cuộc tấn công quy mô lớn của Ukraine qua biên giới.

Nhưng người Nga, theo Forbes lại thiếu khả năng phòng thủ chống tên lửa đạn đạo đáng kể, nên khó lòng bắn hạ 100% các tên lửa Tochka của Ukraine. Họ cũng không thể làm nhiễu nó, vì tên lửa hoạt động dựa trên dẫn đường quán tính mà không cần dữ liệu bên ngoài. Tochka biết nó được phóng từ đâu và cần đi đâu. Con quay hồi chuyển bên trong giúp nó điều chỉnh hướng đi.

Ukraine được thừa hưởng một số lượng đáng kể các bệ phóng Tockha sau khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991.

Sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự vào Ukraine ngày 24/2, các bệ phóng tên lửa Tochka của Ukraine nhanh chóng hoạt động và chứng minh hiệu quả.

Vào ngày 25/2, một khẩu đội Tochka của Ukraine đã 2 lần tấn công căn cứ không quân Millerovo của Nga, cách ranh giới kiểm soát giữa Ukraine và phe ly khai ở Donbass khoảng 60km về phía đông.

Cuộc tấn công đó được cho là đã tiêu diệt ít nhất một tiêm kích Su-30 của Nga.

Cuộc tấn công bằng tên lửa Tochka rõ ràng tiếp theo của Ukraine xảy ra vào ngày 24/3, khi Saratov - một tàu đổ bộ lớp Alligator thuộc Hạm đội Biển Đen của Nga bốc cháy khi đang cập cảng Berdyansk vốn đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga ở miền nam Ukraine. Con tàu đổ bộ Saratov nhanh chóng chìm nghỉm. Một cặp tàu đổ bộ của Nga neo đậu gần đó cũng bị hư hỏng.

Sáu ngày sau, vào ngày 30/3, một kho đạn phát nổ ở Belgorod, chỉ cách biên giới Ukraine phía Kharkiv 35km. Trong những ngày trước khi vụ nổ xảy ra, các video được đăng trên mạng xã hội cho thấy các khẩu đội phòng không S-300 của Nga dường như cố gắng ngăn chặn các tên lửa Tochka đang bay tới.

Mặc dù sở hữu nhiều tên lửa đất đối đất hiện đại hơn như Iskander, nhưng Nga cũng có kho tên lửa Tochka của riêng họ và dường như cũng đã sử dụng chúng ở Ukraine, đặc biệt là dọc theo chiến sự khu vực Donbass.

Nhưng tên lửa Tochka dường như được Ukraine sử dụng hiệu quả hơn, bên cạnh lực lượng phá hoại và những cuộc đột kích bằng máy bay trực thăng táo bạo.

Tin xấu cho Kiev là các khẩu đội Tochka của họ chỉ có thể tấn công các mục tiêu cách khoảng 120km. Tin tốt là rất nhiều cơ sở hậu cần quân sự của Nga - các căn cứ không quân, kho đạn, kho dầu và đường sắt - đều nằm trong tầm hoạt động của tên lửa Tochka.