Hơn 60% trẻ em, thanh niên dân tộc thiểu số chấp nhận hẹn hò từ các mối quan hệ qua mạng

Đây là những con số được đưa ra tại Hội thảo Truyền thông thúc đẩy sử dụng nền tảng trực tuyến Em Vui nhằm nâng cao nhận thức cho thanh thiếu niên dân tộc thiểu số phòng chống tảo hôn và phòng chống mua bán người: Hành động của Báo chí – truyền thông vào chiều nay (ngày 5/5), do Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS) phối hợp với Plan International tại Việt Nam tổ chức.  

Bảo vệ trẻ em dân tộc thiểu số trước nạn tảo hôn và buôn bán người

Từ lâu vấn nạn tảo hôn và buôn bán người đã trở nên nhức nhối ở nhiều vùng quê thuộc các tỉnh miền núi. Để phòng ngừa điều này, mới đây các tổ chức đã triển khai Dự án “Tăng cường nhận thức của thanh thiếu niên dân tộc thiểu số về việc mua bán người và tảo hôn thông qua công nghệ số” (EMPoWR) gọi tắt là "Em vui".

Dự án được triển khai từ tháng 7/2020 tháng 6/2023 tại 4 tỉnh 11 huyện 52 xã của Hà Giang, Lai Châu, Quảng Bình, Quảng Trị do Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội và tổ chức Plan International Việt Nam cùng thực hiện, với sự đồng tài trợ của Liên minh châu Âu và tổ chức Plan International Bỉ.

Mục tiêu tổng quát của dự án là các trẻ em gái, em trai, nam nữ thanh niên các dân tộc thiểu số (từ 10 đến 24 tuổi) sử dụng không gian kỹ thuật số để tìm hiểu và tiếp cận quyền lợi của họ, tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ và đóng góp ý kiến của mình cho các nhà hoạch định chính sách.

Trước đó, năm 2019, Ủy ban dân tộc đã thực hiện khảo sát theo đề án: "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015-2025". Kết quả cho thấy tỷ lệ tảo hôn của 53 dân tộc ở Việt Nam là 21,9%, giảm 4,7% so với năm 2014. Trong đó, dân tộc Mông có tỷ lệ tảo hôn cao nhất với 51,5% dân số kết hôn trước tuổi quy định.

Tình trạng tảo hôn ở 4 tỉnh có xu hướng giảm trong 5 năm qua, đặc biệt là trong 6 tháng đầu năm 2020. Tuy nhiên ở một số tỉnh như: Lai Châu và Hà Giang số vụ vẫn rất cao, trung bình mỗi năm có từ 400-500 cặp/năm.

Bà Phan Thanh Ngọc – điều phối dự án của tổ chức Plan cho biết, khảo sát trên 1.725 trẻ em dân tộc của Dự án EMPoWR vào cuối năm 2020 ở tại 17 xã thuộc 6 huyện ở 4 tỉnh Hà Giang, Lai Châu, Quảng Bình và Quảng Trị cũng cho thấy tình trạng tảo hôn có xu hướng giảm. Tuy nhiên, chỉ có 28% trẻ em được trang bị kiến thức về tảo hôn. Chỉ có 52% các em được khảo sát hiểu biết đúng về độ tuổi kết hôn tối thiểu.

Các em thường hiểu sai về độ tuổi được kết hôn của nam giới, đồng thời, các em nữ cũng cảm thấy áp lực phải lấy chồng (để không bị “ế”) lớn hơn. Có 72% biết được ít nhất 2 hậu quả của việc tảo hôn, phổ biến nhất là ảnh hưởng đến nghề nghiệp tương lai, việc học hành và sức khỏe bản thân. Chỉ có 60% sẵn sàng phản đối hôn nhân ép buộc. Tỉ lệ này cao hơn ở trẻ em gái và trẻ em được đi học.

Tương tự, chỉ có 3% trẻ em nhận diện được nguy cơ bị mua bán người. Chỉ có 11% biết về các cách phòng tránh rủi ro, tỷ lệ này thấp nhất ở nhóm 10 tuổi (2%). Có 37% trẻ em biết ít nhất 2 số điện thoại trợ giúp, là 111 (Tổng đài bảo vệ trẻ em) và 113 (công an).

Điều đáng chú ý có 91% trẻ em, thanh niên dân tộc thiểu số đang sử dụng internet, chủ yếu bằng điện thoại thông minh, và thường sử dụng từ 1-3 tiếng/ngày. Tuy nhiên, chỉ có 10% tự khai là có hiểu biết về an toàn trực tuyến. Hơn 60% chấp nhận hẹn hò dù chỉ gặp mặt qua Internet.

Tiếp tục nỗ lực truyền thông hỗ trợ hơn 57.000 trẻ em vùng dân tộc

Các chuyên gia cho rằng, để đưa dự án tới nhiều hơn đối tượng thụ hưởng là trẻ em cần tăng cường truyền thông hơn nữa. Để triển khai chương trình, các đối tác gồm các bộ, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội trong cả nước đã và đang xúc tiến nhiều hoạt động truyền thông.  Dự án đặt mục tiêu can thiệp cho 17.200 em thanh thiếu niên dân tộc thiểu số trong độ tuổi từ 10 đến 24 tuổi.  Đồng thời dự án cũng kỳ vọng sẽ lan tỏa thông tin tới hơn 57.400 em vùng dân tộc thiểu số trên khắp 4 tỉnh dự án.

Phát biểu tại hội thảo, Tiến sĩ Khuất Thu Hồng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS), Giám đốc dự án Em Vui kỳ vọng các tổ chức xã hội, cơ quan báo chí sẽ cùng chung tay để lan tỏa những thông điệp mạnh mẽ đóng góp vào nỗ lực chung của Chính phủ và toàn xã hội đẩy lùi nạn tảo hôn và phòng chống mua bán người.

Nền tảng Em Vui là không gian kỹ thuật số nhằm trang bị cho thanh thiếu niên nam nữ dân tộc thiểu số kiến thức và kỹ năng để các em có thể chủ động và tự tin phòng tránh tảo hôn và nạn mua bán người. Nền tảng Em Vui được xây dựng như một diễn đàn thân thiện và tin cậy với nhiều thông tin bổ ích và lý thú để các bạn thanh thiếu niên tham gia học tập, giao lưu và chia sẻ kiến thức. 

Là một trong những đối tượng được thụ hưởng, em H.T.N, người Vân Kiều ở Quảng Bình, cho biết: “Em và nhiều bạn đang sử dụng ứng dụng Em vui hơn 2 tháng qua. Những phim truyện tranh trên Em vui rất hay, dễ hiểu, giúp chúng em dễ dàng học các kiến thức về phòng chống tảo hôn, mua bán người và nhiều kiến thức bổ ích khác. Nhờ vậy, giờ em có thể tự tin không sợ bị kẻ xấu lợi dụng".