Loài côn trùng phá hoại vườn bưởi da xanh ở Bà Rịa-Vũng Tàu là con gì khiến trái mất giá, bán rẻ như cho?

Nguy cơ mất vườn bưởi

Ghi nhận tại vườn bưởi của gia đình bà Nguyễn Thị Đậm, ấp Phước Bình, xã Sông Xoài, TX Phú Mỹ (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) cho thấy, ở những cây bưởi bị nhiễm bệnh, lá rụng đầy gốc, cành khô, trái chuyển sang màu nâu sẫm. Đối với những cây sắp thu hoạch, quả có hiện tượng sần sùi ở phần da.

Theo chia sẻ của bà Đậm, vườn bưởi có khoảng 200 cây đã bị rệp tấn công tùy theo mức độ nặng, nhẹ khác nhau. Dù gia đình bà đã phun xịt rất nhiều loại thuốc và như lấy vòi nước rửa cho cây bưởi nhưng cũng không hiệu quả. Rệp ngày một nhiều, bám chặt trên các lá, cành cây bưởi khiến cây bưởi bị suy kiệt.

Trái bưởi chất lượng kèm, mẫu mã xấu đã bị rớt giá xuống hơn 50% so với bưởi bình thường, chỉ còn 25 ngàn đồng/kg. Những trái chuyển màu nâu sẫm thương lái chỉ thu mua với giá 10 ngàn đồng/kg. 

“Hiện chúng tôi giờ chỉ biết cầu cứu các ngành chức năng để có hướng xử lý loại bệnh này. Bởi, nếu tình trạng này kéo dài nguy cơ cây bị suy kiệt, chết dần, lúc đó không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng mà nguy cơ mất luôn vườn bưởi rất cao”, bà Đậm nói thêm.

Tại vườn bưởi của gia đình ông Hồ Hoàng Kha, ấp Phước Bình, xã Sông Xoài, TX. Phú Mỹ, trong số hơn 1.500 cây bưởi đã có 20% bị nhiễm bệnh nặng. 

Ông Kha cho biết, đây là lần đầu tiên ông bắt gặp loại rệp này. Dù đã có nhiều biện pháp khắc phục nhưng bệnh ngày càng lây lan sang nhiều cây khác trong vườn. Điều ông Kha lo lắng nhất hiện nay là chỉ còn 1 tháng nữa là các nhà vườn chuẩn bị bước vào vụ bưởi Tết, nếu việc xử lý, khống chế rệp không hiệu quả sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Ông Phạm Văn Tình, thương lái thu mua bưởi da xanh tại khu vực Phú Mỹ cho biết, tình trạng bưởi bị nhiễm bệnh ảnh hưởng tới chất lượng và mẫu mã ngày càng nặng. 

Nếu như thời gian trước, ông chỉ thấy xuất hiện rải rác tại một số nhà vườn thì này hầu như vườn nào cũng bị nhiễm bệnh. Với những loại trái bị nhiễm, ông buộc phải chọn lọc ra để thu mua với giá khác, bởi hàng này không thể xuất đi được. Do đó, ông chỉ có thể thu mua bằng ½ giá so với loại thông thường.

Làm gì để ngăn chặn rệp vảy ốc?

Theo thống kê chưa đầy đủ của HTX Bưởi da xanh Sông Xoài, trong số 200ha bưởi của HTX, hầu như vườn nào cũng bị rệp vảy ốc tấn công, ở mức độ nặng, nhẹ khác nhau. Điều này khiến người trồng rất lo lắng vì ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sinh trưởng và phát triển cũng như chất lượng, mẫu mã của cây và trái bưởi.

Theo ngành nông nghiệp tỉnh, loại rệp đang tấn công trên cây bưởi ở xã Sông Xoài cũng như một số vườn bưởi ở các địa phương khác của tỉnh là loài rệp vảy ốc. Đây là một trong những loài gây hại phổ biến trên cây có múi.

Rệp vảy ốc tập trung chủ yếu ở các bộ phận lá, ngọn non, cành, trái… Rệp này có hình tròn như vẩy ốc, kích thước của loại rệp này nhỏ, chung quanh màu xám, ở giữa có màu hồng đỏ, phía dưới có lớp bám dính vào lá cây để hút dinh dưỡng.

Phun thuốc để phòng trị rệp vảy ốc, dùng thuốc dầu khoáng DC-Tronc Plus hoặc chất bám dính kết hợp với các loại thuốc có hoạt chất như Spirotetramat (Movento 150OD), sulfaxaflor (Closer 500WG), Permethrin, Profenofos (Checksau TSC 500EC), Isoprocarb, imidacloprid (Tiuray TSC 350WP), Buprofezin, Abamectin, Emamectin… và nên sử dụng luân phiên các hoạt chất để hạn chế kháng thuốc. Phun 2-3 lần, mỗi lần cách nhau 5-7 ngày và lưu ý khi phun thuốc cần phun nước với áp lực mạnh trước, sau đó phun thuốc kỹ từ trong tán phun ra và phun ướt đều cành, tán, lá cây…

Rệp non mới nở có thể di chuyển được. Sau khi tìm được nơi dinh dưỡng thích hợp thì cố định sẽ lột xác chuyển tuổi và tiết sáp tạo thành vảy. 

Rệp non mới nở có thể bị gió chuyển sang các cành hoặc cây bên cạnh. Loài rệp này khi tấn công cây bưởi sẽ hút chất dinh dưỡng làm cho lá không quang hợp được, cây sinh trưởng chậm, có thể làm cành cây khô héo rồi chết, trái có mẫu mã xấu.

Trước tình trạng trên, Trạm Khuyến Nông TX Phú Mỹ (Bà Rịa-Vũng Tàu) đã xuống kiểm tra tại các vườn bưởi bị nhiễm bệnh. Đồng thời hướng dẫn người dân cách phòng trừ, song do người dân chưa thực hiện đúng như hướng dẫn nên rệp vảy ốc vẫn đang lây lan trên diện rộng. 

Trạm cũng khuyến bà con cắt tỉa vệ sinh vườn thông thoáng. Bên cạnh đó, bảo vệ và tạo điều kiện cho các loài thiên địch như: Bọ rùa, kiến vàng… trong vườn phát triển.