Nơi nương tựa cho những mảnh đời bị bạo lực

Cứ 3 phụ nữ thì có 2 người bị bạo lực

Hai trung tâm Dịch vụ Một cửa (còn gọi là Ngôi nhà Ánh Dương), an toàn và đáng tin cậy đã được thành lập tại TP.HCM và TP.Đà Nẵng để trợ giúp người bị bạo lực trên cơ sở giới và bạo lực gia đình, có thể tiếp cận 24/7 qua đường dây nóng (024 33335599).

Với sự hỗ trợ tài chính của Chính phủ Nhật Bản, Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam đã ký hợp đồng với Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng khoa học về giới - gia đình - phụ nữ và vị thành niên (CSAGA) để thành lập Ngôi nhà Ánh Dương tại TP.HCM và Đà Nẵng nhằm cung cấp các dịch vụ tổng hợp và thiết yếu hỗ trợ người bị bạo lực gia đình và bạo lực trên cơ sở giới. Những người bị bạo lực ở các tỉnh lân cận cũng có thể nhận dịch vụ từ các trung tâm này.

Ngôi nhà Ánh Dương nhằm mục đích phát hiện, ngăn chặn và hỗ trợ những người bị bạo lực. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của UNFPA phối hợp với Cơ quan Phát triển quốc tế Hàn Quốc (KOICA) đã thành lập Trung tâm đầu tiên tại Quảng Ninh vào tháng 4/2020. Đầu năm nay, Ngôi nhà Ánh Dương thứ 2 tại Thanh Hóa được ra mắt với sự hỗ trợ của UNFPA cùng sự hợp tác của Chính phủ Nhật Bản.

Hai Ngôi nhà Ánh Dương tại TP.HCM và Đà Nẵng là nỗ lực thử nghiệm một mô hình mới với CSAGA, trong khi hai Ngôi nhà Ánh Dương đầu tiên được thực hiện dựa trên các trung tâm bảo trợ xã hội thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

Bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam cho biết, bạo lực trên cơ sở giới là biểu hiện sự bất bình đẳng giới vốn đã ăn sâu, bám rễ trong xã hội Việt Nam. Theo nghiên cứu Quốc gia năm 2019 về bạo lực đối với phụ nữ, cứ 3 phụ nữ từ 15-64 tuổi, thì có gần 2 người từng chịu ít nhất một hình thức của bạo lực thể chất, tình dục, tinh thần hoặc kinh tế trong đời.

Và vấn đề này còn ẩn giấu rất nhiều trong xã hội Việt Nam, khi hơn 90% phụ nữ từng bị bạo lực không tìm kiếm bất kỳ sự trợ giúp nào từ các dịch vụ công, và một nửa trong số đó chưa bao giờ chia sẻ câu chuyện của mình với bất cứ ai. 

Bạo lực trên cơ sở giới gây thiệt hại cho Việt Nam ước tính khoảng 1,81% GDP vào năm 2018, đây là một con số khá đáng kể.

Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái, vốn đã tồn tại từ trước, nhưng đã trở nên trầm trọng hơn trong bối cảnh Covid-19. Các báo cáo gần đây cho thấy những quy định về việc hạn chế đi lại, cách ly xã hội và các biện pháp kiểm soát dịch, cùng với áp lực về kinh tế, xã hội và những căng thẳng trong gia đình, đã dẫn đến gia tăng bạo lực gia đình, đặc biệt là bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái trên toàn thế giới, và Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ.

Ngôi nhà Ánh Dương ở Quảng Ninh, Thanh Hóa cho đến nay đã hỗ trợ hơn 450 phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình và bạo lực trên cơ sở giới. Đường dây nóng của Trung tâm, hoạt động 24/7 miễn phí, mỗi trung tâm nhận được hơn 1.000 cuộc gọi mỗi tháng, con số này đã vượt quá khả năng ban đầu. Vì vậy, cần phải mở thêm các trung tâm để có thể hỗ trợ thêm nhiều người bị bạo lực hơn.

Ngôi nhà Ánh Dương không phải "nhà tạm lánh"

Bà Naomi Kitahara nhấn mạnh rằng UNFPA và CSAGA có chung sứ mệnh là thúc đẩy quyền của phụ nữ và bình đẳng giới, đồng thời hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt là những nạn nhân bị bạo lực trên cơ sở giới và bạo lực gia đình.

Bà Naomi Kitahara cho biết: "Chấm dứt bạo lực trên cơ sở giới và các thực hành có hại với phụ nữ và trẻ em gái là một trong ba đầu ra chuyển đổi trong Kế hoạch Chiến lược của UNFPA toàn cầu. Tại Việt Nam, UNFPA đã đồng hành với Chính phủ Việt Nam trên hành trình chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Để đạt được mục tiêu này, chúng tôi cũng kết hợp với nhiều tổ chức trong đó có CSAGA vì chúng tôi mong muốn có thể tiếp cận nhiều phụ nữ và trẻ em gái hơn. Chúng tôi muốn đảm bảo rằng tất cả phụ nữ và trẻ em gái ở Việt Nam, bao gồm những người dễ bị tổn thương nhất, có quyền được sống một cuộc sống không có bạo lực và không bị tổn hại về nhân phẩm."

Theo bà Naomi Kitahara, Ngôi nhà Ánh Dương cung cấp các dịch vụ toàn diện cho nạn nhân bị bạo lực tại một địa điểm, bao gồm chăm sóc sức khỏe, tư vấn, dịch vụ phúc lợi xã hội, nhà tạm lánh, bảo vệ của lực lượng công an, dịch vụ pháp lý và tư pháp, và dịch vụ chuyển tuyến. UNFPA đã hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, đảm bảo mô hình phù hợp với thực hành và tiêu chuẩn quốc tế.

"Ý tưởng là cung cấp các dịch vụ thiết yếu đó cho những người bị bạo lực ở một địa điểm, vì vậy người bị bạo lực không phải đi xung quanh và tìm kiếm các dịch vụ. Với mục tiêu này, mô hình Ngôi nhà Ánh Dương là rất sáng tạo, và là một cơ sở hoàn toàn khác với một nơi tạm lánh", bà Naomi giải thích và nhấn mạnh: "Chúng ta không để phụ nữ và trẻ em gái ở lại phía sau trong nỗ lực đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030".