Xuôi dòng sông Cà Ty ở Bình Thuận xem "kỳ nhân" hơn 30 năm hành nghề bắt tôm càng xanh dài hơn nửa mét

Dòng Cà Ty chảy ngang qua lòng thành phố từ lâu là biểu tượng văn hóa của người Phan Thiết. Sông Cà Ty được hình thành từ 2 dòng chính là sông Ta Da và sông Móng, chảy theo hướng đông và hợp lưu ở phía đông xã Hàm Thạnh (huyện Hàm Thuận Nam) đổ ra cửa biển Cồn Chà. 

Tôm càng xanh là một trong những đặc sản của dòng sông Cà Ty chảy qua TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Ảnh: Kim Cúc.

Bên cạnh ghe thuyền hàng ngày đi ngang cửa sông hướng ra biển để khai thác hải sản thì trên dòng Cà Ty có một nghề câu hết sức độc đáo, đó là đánh bắt tôm càng xanh.

Anh Huỳnh Nguyên Trung, nhà ở đường Trưng Nhị, phường Đức Nghĩa là người có thâm niên hơn 30 năm chuyên bắt tôm càng xanh nơi dòng sông này. 

Anh Trung cho biết, lúc mới 10 tuổi, anh đã theo cha lặn lội ra dòng Cà Ty để đánh bắt các sản vật dưới sông. Trong đó, riêng nghề câu tôm khiến anh thích thú nhất. Khác với các loại hải sản khác, tôm càng xanh chỉ về dòng Cà Ty trong thời gian 3 tháng mỗi năm. Và tôm chỉ theo dòng nước thượng nguồn đổ về khi trời bắt đầu có mưa.

Dụng cụ và mồi câu tôm càng xanh cũng hết sức đặc biệt. Để câu loại hải sản có giá trị này, anh Trung thường dùng lưỡi câu chế tạo bằng dây đàn, được uốn theo hình chữ C, mài nhọn phần đầu. 

Chiếc lưỡi câu độc đáo này được gắn vào một đoạn cưới dài, được thu kéo bằng một chiếc chai, chứ hoàn toàn không dùng cầu câu máy. Tôm càng xanh là loài khá kén mồi, nên để dẫn dụ được chúng, người câu cũng phải nghiên cứu trong cách chọn mồi. 

“Hồi xưa giờ mình chỉ câu bằng tay, chứ không dùng máy móc gì cả. Chủ yếu là dùng cái ống nhựa, tự chế thành cần. Còn mồi thì chỉ đi kiếm những con cua đồng mới lột da về để câu” – anh Trung nói.

Một điều đặc biệt khiến nghề câu tôm trên sông Cà Ty hấp dẫn dân câu đó chính là giá trị con tôm. Anh Bảo, một cần thủ chuyên câu sông tại phường Đức Nghĩa (TP Phan Thiết) cho biết, mỗi con tôm càng xanh tính luôn phần càng thì có chiều dài lên đến gần 60cm. 

Tôm càng xanh có trọng lượng lớn từ 0,2-0,3kg/con, dân câu được tôm càng xanh trên sông Cà Ty của Bình Thuận bán với giá từ 400-600.000 đồng/kg tùy vào kích cỡ. Ảnh: Kim Cúc.

Trọng lượng mỗi con tôm càng xanh thường giao động từ 0,2 – 0,3kg. Nếu tính theo giá thị trường thì cứ mỗi 4 con/ký sẽ được bán ở mức 400 – 600 ngàn đồng. “Hàng năm khi mùa nước lũ về thì con tôm càng xanh theo nước lũ về rất nhiều. Tuy nhiên để bắt được tôm không phai dễ. Chỉ khi chọn được con nước phù hợp, lúc con tôm đang ở thể trạng tốt thì nó mới ăn mồi” – anh Bảo chia sẻ.

Cũng theo anh Bảo, đối với con tôm càng xanh, ngoài việc sử dụng lưỡi câu thì tôm còn có thể đánh bắt trực tiếp bằng tay. Những khi nước thượng nguồn sông đỗ về, các dòng phù sa làm nước sông chuyển màu, tôm theo đó về rất nhiều. Lúc này, ở các chân cầu, vùng nước xoáy tôm càng xanh thường tìm đến trú ngụ. Và nếu tinh ý thì cần thủ có thể dùng tay hoặc vợt để bắt trực tiếp tôm.

Dòng Cà Ty, với người Phan Thiết qua bao thế hệ là hình ảnh biểu tưởng tuổi thơ gắn liền với phương kế mưu sinh của không ít người. 

Đây là một trong số không nhiều dòng sông trên cả nước chảy ngang giữa lòng thành phố nhộn nhịp, tạo ra điểm nhấn độc đáo với Lễ hội hội thuyền Mùng 2 Tết hàng năm. Điểm nhấn này còn trở nên độc đáo hơn với hình ảnh câu tôm càng xanh trên dòng Cà Ty, một trải nghiệm thú vị cho những ai yêu mến dòng sông hiền hoà này.