Số phận trùm buôn vũ khí khét tiếng của Nga có biệt danh "lái buôn tử thần"

Theo AP, có tin đồn Viktor Bout, 55 tuổi, cuối cùng thực sự được trả tự do để đổi lấy 2 tù nhân Mỹ đang bị Nga giam giữ Brittney Griner và cựu lính thủy đánh bộ Paul Whelan.

Tin đồn trên đang khiến tên tuổi của Viktor Bout - một tay buôn vũ khí khét tiếng của Nga mà Mỹ đã bỏ tù hơn một thập kỷ.

Một số tờ báo viết, Bout là một doanh nhân Nga bị bỏ tù sau một động thái quá tay của Mỹ nhưng số khác lại cho rằng, trùm buôn vũ khí Nga là kẻ đã thêm dầu vào lửa trong một số cuộc xung đột tồi tệ nhất thế giới.

Bộ phim năm 2005 của đạo diễn Nicolas Cage, “Lord of War” (Chúa tể chiến tranh) dựa trên Bout, một cựu sĩ quan không quân Liên Xô đã mô tả trùm buôn vũ khí Nga giàu kếch xù nhờ cung cấp vũ khí cho các cuộc nội chiến đẫm máu ở Nam Mỹ, Trung Đông và châu Phi.

Shira A. Scheindlin, cựu thẩm phán liên bang thành phố New York, người đã kết án Bout trước khi hành nghề luật sư tư nhân tỏ ra không thất vọng nếu Bout được trả tự do trong một cuộc trao đổi tù nhân.

"Ông ta đã bị giam giữ đủ lâu cho những gì ông ta đã làm trong trường hợp này", cựu thẩm phán Scheindlin nói trong một cuộc phỏng vấn, lưu ý rằng Bout, một người ăn chay và hâm mộ nhạc cổ điển, người được cho là nói được 6 thứ tiếng, đã "bóc lịch" hơn 11 năm trong các nhà tù ở Mỹ.

Bout bị kết án vào năm 2011 với tội danh khủng bố. Các công tố viên cho biết, Bout sẵn sàng bán gói vũ khí trị giá 20 triệu USD, bao gồm cả tên lửa đất đối không để bắn hạ trực thăng Mỹ. Tại buổi tuyên án năm 2012, khi thẩm phán đọc phán quyết, Bout hét lên: "Đó là một lời nói dối!".

Bout đã kiên định tuyên bố mình vô tội, nói rằng mình là một doanh nhân hợp pháp và không bán vũ khí. Ông đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ từ các quan chức cấp cao của Nga kể từ khi bị bắt lần đầu tiên. Một thành viên quốc hội Nga đã làm chứng khi Bout đang chống lại việc dẫn độ ông từ Thái Lan sang Mỹ.

Trường hợp của Bout đã được Moscow lấy làm ví dụ cho cáo buộc rằng Washington đang gài bẫy và bắt giữ người Nga dựa trên những cáo buộc mỏng manh.

Tờ báo Rossiiskaya Gazeta của Nga năm ngoái cáo buộc: “Từ vụ Bout cho thấy một cuộc“ săn lùng thực sự của Mỹ đối với công dân Nga trên khắp thế giới".

Vợ và luật sư của Bout khẳng định sức khỏe của "ông trùm" đang xấu đi trong môi trường nhà tù khắc nghiệt, nơi người nước ngoài không phải lúc nào cũng nhận được sự đối xử tương đương như tù nhân Mỹ.

Tháng trước, ủy viên nhân quyền Nga Tatyana Moskalkova tuyên bố: “Chúng tôi rất hy vọng Viktor Bout sẽ trở về được hồi hương”.

Bà Moskalkova cho biết, Bộ Ngoại giao, Văn phòng Tổng Công tố và Bộ Tư pháp Nga đang làm việc để đánh giá xem liệu Bout có đủ điều kiện để chuyển đến Nga để chấp hành phần còn lại của bản án hay không.

“Chúng tôi cũng liên tục đối thoại để tìm ra thỏa hiệp trong việc giải quyết vấn đề này", bà Moskalkova nhấn mạnh.

Hiện bị giam giữ ở Marion, Illinois, Bout dự kiến sẽ ra tù vào tháng 8/2029.

“Ý tưởng trao đổi Bout không nên là điều không thể chấp nhận được đối với chính phủ của chúng tôi. Sẽ không sai nếu thả anh ta", cựu thẩm phán Scheindlin bình luận thêm.

Tuy nhiên, một số người khác không nghĩ như vậy. Tờ St. Louis Post-Dispatch trong một bài xã luận đăng ngày 9/7 rằng Bout đã buôn bán trái phép hàng tỷ đô la vũ khí "để nuôi dưỡng các cuộc chiến tranh khắp thế giới" và vấy "máu của hàng nghìn người trên tay", trong khi Brittney Griner "chỉ bị bắt vì tàng trữ một lượng nhỏ cần sa'.

Trong khi đó, cựu lính thủy đánh bộ Mỹ Paul Whelan đã bị Nga bắt 3 năm trước với cáo buộc gián điệp mà Washington cho là bịa đặt và sai sự thật.

Bout được ước tính trị giá khoảng 6 tỷ đô la vào tháng 3/2008 khi ông ta bị bắt ở Bangkok, Thái Lan. Các nhà chức trách Mỹ đã lừa ông rời Nga để tham gia cuộc họp về một thỏa thuận kinh doanh nhằm vận chuyển thứ mà các công tố viên mô tả là “một kho vũ khí ngoạn mục - bao gồm hàng trăm tên lửa đất đối không, súng máy và súng bắn tỉa - 10 triệu viên đạn đạn dược và năm tấn chất nổ".

Anh ta bị tạm giữ tại một khách sạn sang trọng ở Bangkok và sau đó được dẫn độ đến Mỹ vào tháng 11/2010.

Biệt danh "lái buôn thần chết" được một bộ trưởng cấp cao của Bộ Ngoại giao Anh gắn cho Bout. Biệt danh này thậm chí được đưa vào bản cáo trạng của chính phủ Mỹ về Bout.