Thị trường khí đốt Châu Âu "vỡ trận"

Những điều chưa chắc chắn cũng vẫn còn về cách các biện pháp mà Châu Âu sẽ được thực hiện

Giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu tăng vọt lên 4% vào ngày 14/9 sau khi Ủy ban châu Âu công bố kế hoạch mới để can thiệp thị trường, khi ý tưởng áp giới hạn giá đối với khí đốt của Nga bị loại bỏ, đồng thời họ cũng sẽ huy động 140 tỷ USD cho người tiêu dùng từ lợi nhuận thu được từ các công ty năng lượng.

Các nhà chức trách đang thiết kế các biện pháp nhằm chống lại cuộc khủng hoảng năng lượng chưa từng có đã làm gia tăng lạm phát, làm tổn thương ngành công nghiệp và khiến các quốc gia EU trên bờ vực suy thoái.

Các chính phủ châu Âu đã chi hàng trăm tỷ euro để cắt giảm thuế, phân bổ và trợ cấp để cố gắng kiềm chế một cuộc khủng hoảng năng lượng, thúc đẩy bởi cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, đang làm gia tăng lạm phát, buộc các ngành công nghiệp phải đóng cửa sản xuất và tăng các hóa đơn năng lượng trước mùa đông.

Nhưng có những lo ngại rằng, các khoản trợ cấp sẽ không giúp giảm nhu cầu khí đốt, ngay cả khi các kế hoạch bao gồm việc hạn chế bắt buộc mức tiêu thụ điện năng giờ cao điểm. Những điều chưa chắc chắn cũng vẫn còn về cách các biện pháp sẽ được thực hiện, và kế hoạch không bao gồm bất kỳ giải pháp nào về cách bổ sung nguồn cung cho một thị trường năng lượng đang bị chật hẹp. Mục tiêu của khối là đạt được một thỏa thuận vào đầu tháng 10 - khi mùa lạnh bắt đầu.

Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen có kế hoạch gây quỹ bằng cách giới hạn doanh thu từ các nhà sản xuất năng lượng giá rẻ và đánh thuế đối với các nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch. Khối cũng đang đàm phán với Na Uy, nhà cung cấp chính cho châu Âu, về cách giảm giá khí đốt.

Thật sai lầm khi nhận được những khoản lợi nhuận kỷ lục bất thường được hưởng từ chiến tranh và nhờ sự hỗ trợ của người tiêu dùng

Trevor Sikorski, người đứng đầu bộ phận khí đốt, than và carbon tại Energy Aspects Ltd ở London, cho biết: "Thị trường ít lo ngại rằng sẽ có giới hạn giá trên thị trường bán buôn năng lượng, vì điều đó có thể đã bị loại trừ phần lớn". Ủy viên năng lượng châu Âu Kadri Simson cho biết bất kỳ động thái nào tương tự cũng là rất rủi ro, bởi các nước thành viên EU đã không thể thống nhất về các quy định này. Các quốc gia EU nhập khẩu một lượng lớn khí đốt từ Nga. Trong đó, Hungary, Slovakia và Áo đã lên tiếng phản đối việc áp trần giá do lo ngại Điện Kremlin sẽ ngăn chặn tất cả các dòng chảy khí đốt, đẩy những nước này vào suy thoái. Tổng thống Nga Vladimir Putin đến nay cho hay sẽ ngừng xuất khẩu năng lượng đến các nước tham gia áp trần.

"Trong nền kinh tế thị trường xã hội của chúng tôi, lợi nhuận là tốt", Von der Leyen nói với Nghị viện Châu Âu. "Nhưng trong những thời điểm này, thật sai lầm khi nhận được những khoản lợi nhuận kỷ lục bất thường được hưởng từ chiến tranh và nhờ sự hỗ trợ của người tiêu dùng".

Các biện pháp chỉ là một số trong những bước triệt để mà Von der Leyen đang đặt ra để ngăn chặn cuộc khủng hoảng năng lượng. Những ý tưởng khác bao gồm việc tạo ra một ngân hàng năng lượng hydro và làm việc với các cơ quan quản lý để giảm bớt các vấn đề thanh khoản trên thị trường điện, chẳng hạn như nâng ngưỡng thanh toán bù trừ.

Ủy ban cũng dự kiến sẽ đặt ra mục tiêu bắt buộc là giảm 5% nhu cầu dùng điện trong các giờ cao điểm đã chọn, theo các đề xuất được công bố trước ngày 14/9.

Ngoài ra, khối sẽ thiết lập chỉ số giá nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG). Điều đó có thể giải quyết chi phí khí đốt tăng cao, khi ý tưởng giới hạn giá khí đốt làm rủi ro nguồn cung tạm bị bỏ qua.

LNG là chìa khóa để thay thế nguồn cung cấp khí đốt bị thiếu hụt của Nga và giúp châu Âu lấp đầy các kho dự trữ trước mùa đông. Nhưng không có giá chuẩn khu vực đối với việc nhập khẩu nhiên liệu siêu lạnh này. Chỉ số giá nhập khẩu chuẩn ở châu Âu – hiện chỉ được liên kết với Trung tâm chuyển nhượng quyền sở hữu ở Hà Lan - là một chỉ số cơ bản và khối đang tìm cách phát triển một chỉ số giá chuẩn thay thế. Đó sẽ là một mức giá "tiêu chuẩn đại diện hơn" cho khối sẽ bao gồm việc vận chuyển LNG đến châu Âu.

Có sự không chắc chắn về các biện pháp sẽ được các quốc gia thành viên đồng ý, những quốc gia đang bị chia rẽ và phải ký vào kế hoạch. Cộng hòa Séc, nước giữ chức chủ tịch luân phiên của EU, sẽ triệu tập một cuộc họp khẩn cấp khác vào ngày 30 tháng 9, với mục tiêu đạt được một thỏa thuận trước khi mùa đông bắt đầu.

Thị trường khí đốt đang bị phá vỡ -– nhưng nó nên được hỗ trợ hoặc khắc phục như thế nào là một cuộc trò chuyện đang diễn ra và không có giải pháp rõ ràng trong tầm mắt

Zongqiang Luo, nhà phân tích cấp cao của Rystad Energy AS, cho biết: "Nhiều tháng xung đột địa chính trị đã khiến thị trường khí đốt châu Âu bị ảnh hưởng. Thị trường khí đốt đang bị phá vỡ -– nhưng nó nên được hỗ trợ hoặc khắc phục như thế nào là một cuộc trò chuyện đang diễn ra và không có giải pháp rõ ràng trong tầm mắt".

Pháp đang có kế hoạch giới hạn mức tăng giá năng lượng ở mức 15%

Trong động thái mới nhất, Pháp đang có kế hoạch giới hạn mức tăng giá năng lượng đối với các hộ gia đình ở mức 15% bắt đầu từ năm tới, khi nước này tìm cách xoa dịu nỗi đau tài chính của cuộc khủng hoảng năng lượng đang gây chấn động châu lục. 

Ủy ban châu Âu trước đó đã đề xuất cắt giảm bắt buộc sử dụng năng lượng trong khối. Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen đưa ra kế hoạch huy động 140 tỷ USD từ lợi nhuận của các công ty năng lượng. Nhưng cuối cùng, các thay đổi cần được các quốc gia thành viên ký tên và các cuộc thảo luận cũng sẽ không dễ dàng.

Giá xăng dầu tăng mạnh vào ngày 14/9 tại Pháp, sau sự biến động mạnh trong những tuần gần đây. Giá chúng cao hơn khoảng tám lần so với mức thông thường cho thời điểm này trong năm, nhấn mạnh những thách thức mà các nhà hoạch định chính sách Pháp phải đối mặt.

Nhưng việc giới hạn mức tăng giá năng lượng này sẽ khiến chính phủ Pháp mất 16 tỷ USD vào năm 2023

Bộ trưởng Bộ Tài chính Bruno Le Maire cho biết việc giới hạn mức tăng giá năng lượng này sẽ khiến chính phủ mất 16 tỷ USD vào năm 2023. Ông nói, giá sẽ tăng vọt 120% nếu không có giới hạn. Thủ tướng Elisabeth Borne cho biết, nhà nước cũng sẽ tiếp tục chuyển giao các khoản trợ cấp, với khoản thanh toán một lần lên tới 200 euro cho 12 triệu hộ gia đình nghèo hơn.

Ý sẵn sàng gói viện trợ năng lượng mới trị giá khoảng 13,5 tỷ USD

Chính phủ Ý dự kiến sẽ thông qua một gói viện trợ năng lượng mới cho các gia đình và doanh nghiệp trị giá khoảng 13,5 tỷ USD trước cuộc tổng tuyển cử ở Ý diễn ra.

Những người quen thuộc với vấn đề này cho biết, các biện pháp mới nhằm bảo vệ các công ty và người dân khỏi đợt tăng chi phí năng lượng mới nhất sẽ bao gồm việc gia hạn giảm thuế cho cả công ty và người dân, và nâng cao khả năng thanh toán hóa đơn năng lượng theo từng đợt.

Chính phủ Ý đã chi hơn 50 tỷ euro cho đến nay để bảo vệ nền kinh tế, và có thể sẽ cần nhiều hơn nữa ngay khi chi phí nhiên liệu và năng lượng cao cùng với sự bất ổn tiếp tục sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đè nặng lên mức độ tăng trưởng. 

Việc phê duyệt gói viện trợ hiện tại đã bị chậm lại do các cuộc đàm phán chính trị phức tạp, làm nổi bật sự rối rắm ngày càng tăng của chính phủ Ý khi chính phủ cũng chuẩn bị cho cuộc bỏ phiếu ngày 25 tháng 9. Cuộc tranh cãi như vậy cũng đã làm trì hoãn việc phê duyệt cuối cùng của một gói biện pháp viện trợ trước đó, vốn đang bị mắc kẹt trong quốc hội.

Kế hoạch của Đức để vượt qua chi phí khí đốt đối mặt với nhiều rào cản mới, sự chậm trễ

Kế hoạch áp thuế đối với người tiêu dùng khí đốt của Đức gặp phải sự chậm trễ, làm dấy lên nghi ngờ về việc liệu một trong những nỗ lực chính của chính phủ nhằm ổn định ngành năng lượng của họ có hiệu lực như đúng kế hoạch hay không.

Do Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck đề xuất, biện pháp này sẽ được đưa ra nội các để thông qua, nhưng đã bị loại bỏ trong thời gian ngắn do một số cơ quan trong chính phủ chưa ký. Các rào cản mới đối với phiên bản sửa đổi cũng đã xuất hiện.

Bộ Kinh tế vẫn đặt mục tiêu thực hiện mức thuế đang gây tranh cãi- áp thuế đối với người tiêu dùng khí đốt để bồi thường cho các công ty vì giá tăng cao - bắt đầu từ ngày 1 tháng 10, nhưng thời gian không còn nhiều nữa.

Khoản thuế này đã vấp phải tranh cãi kể từ khi nó được đưa ra lần đầu tiên vào tháng 8, vì tiền thuế viện trợ sẽ được trả cho "những kẻ ăn bám "

Ingrid Nestle, nhà lập pháp năng lượng hàng đầu của Ý phản đối đề xuất này và cho biết, "sẽ không bị áp đặt hoặc phân phối trước ngày 1 tháng 10".

Khoản thuế này đã vấp phải tranh cãi kể từ khi nó được đưa ra lần đầu tiên vào tháng 8. Hệ thống năng lượng của Đức cần tiền để bù đắp thiệt hại từ động thái cắt giảm cung cấp khí đốt của Nga, nhưng kế hoạch của Habeck đã gây tranh cãi trong liên minh của Thủ tướng Olaf Scholz vì lo ngại các công ty không bị ảnh hưởng bởi giá tăng cao có thể nương theo đó xin cấp vốn.

Habeck hứa sẽ đảm bảo tiền thuế viện trợ sẽ không được trả cho " những kẻ ăn bám ". Biện pháp này liên quan đến việc đánh thuế tiêu thụ khí đốt là 2,419 cent / kilowatt giờ, với số tiền thu được được sử dụng để giúp ngăn chặn các nhà cung cấp - bao gồm Uniper SE , nhà nhập khẩu khí đốt Nga lớn nhất của Đức - phá sản. Đề xuất mới của anh ấy cũng đang gặp rắc rối. Đại diện Bang Bavaria cũng phản đối đề xuất hiện tại, theo một nghị quyết của quốc hội được tờ Bloomberg đưa tin.

"Theo hình thức hiện tại, thuế khí đốt cũng sẽ giúp ích cho những công ty thực sự không cần tiền, vì họ không có nguy cơ mất khả năng thanh toán".

Gây tranh cãi hơn nữa là kế hoạch của Habeck mở rộng phạm vi áp dụng đối với người tiêu dùng sử dụng hệ thống sưởi trong khu vực, cũng như những người có hợp đồng sử dụng gas dài hạn.

Theo nhóm vận động hành lang AGFW, khoảng 6 triệu hộ gia đình được kết nối với các nhà máy phân phối nhiệt cho các ngôi nhà gần đó. Nhưng khí đốt tự nhiên chỉ chiếm khoảng 56% để cung cấp cho các nhà máy phân phối nhiệt này. Vì thế, không rõ bằng cách nào các nhà chức trách có thể phân biệt giữa các nhóm đối tượng khách hàng khác nhau.

Sự thay đổi có nghĩa là luật phải đối mặt với một quy trình phê duyệt phức tạp hơn. Ngoài hạ viện, nó sẽ yêu cầu một cuộc bỏ phiếu ở thượng viện, đại diện cho lợi ích của các bang. Còn bang Bavaria có kế hoạch bỏ phiếu chống lại nó tại Thượng viện và sẽ trình bày đề xuất ngăn chặn luật vào vài ngày tới.

Theo Greens 'Nestle, mức thuế dự kiến cũng chưa nhận được sự bật đèn xanh từ Ủy ban châu Âu. Với tất cả những trở ngại, Nestle cho biết "không có khả năng  trở thành luật, đặc biệt là định nghĩa về những công ty sẽ được hưởng lợi - sẽ sẵn sàng kịp thời cho phiên họp toàn thể Thượng viện tiếp theo vào ngày 7 tháng 10. Điều đó sẽ buộc chính phủ phải trì hoãn thêm nữa hoặc sửa đổi nó sau đó".

  Huỳnh Dũng  -Theo Bloomberg