Bình Định mắc kẹt hơn 300ha "đất vàng" giữa trung tâm Quy Nhơn?

Tỉnh không hề cấp giấy phép, núi Bà Hoả bị khai thác tan hoang

Từng là kỳ vọng nhưng sau 8 năm triển khai xây dựng, Khu đô thị du lịch - văn hóa - thể thao hồ Phú Hòa (Khu đô thị hồ Phú Hoà, nằm giữa trung tâm Quy Nhơn, tỉnh Bình Định), giờ đây đang trở thành nỗi thất vọng của người dân. 

Đầu tháng 10/2022, dự án Khu đô thị hồ Phú Hòa chỉ là những bãi đất trống hoang hóa rộng bạt ngàn, nhiều hạng mục đang thi công còn dang dở, tạm dừng. 

Điều "ấn tượng" dễ dàng nhận thấy là núi Bà Hoả nằm bên trong khu đô thị, trở nên tan hoang nham nhở, đây là hệ quả được "góp phần" từ việc nhiều doanh nghiệp từng ngang nhiên đào bới, khai thác đất không đúng quy định, chở đi nơi khác phục vụ các công trình trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Thời điểm khai thác khoáng sản rầm rộ nhất (năm 2018-2019), người dân sống gần núi Bà Hoả rất khổ sở, mất ăn mất ngủ, liên tục chặn xe… vì chịu không nổi cảnh bụi bặm, nguy hiểm do đoàn xe tải ra vào chở đất liên tục, gây mất an ninh trật tự tại địa phương.  

Sở TNMT tỉnh Bình Định khẳng định, tại núi Bà Hoả UBND tỉnh chỉ cho phép san ủi thi công phục vụ mặt bằng liên quan dự án Khu đô thị hồ Phú Hòa, không hề cấp Giấy phép khai thác mỏ khoáng sản cho bất cứ doanh nghiệp nào, chở đi nơi khác. 

Tuy nhiên, theo người dân địa phương, khối lượng khoáng sản tại núi Bà Hoả bị khai thác lấy đi là rất lớn, diễn ra trong nhiều năm liền, dấu vết để lại hiện trường tan hoang và không có ai chịu trách nhiệm hoàn thổ.

Theo hồ sơ, Khu đô thị hồ Phú Hòa là dự án mà tỉnh Bình Định dự kiến dùng để thanh toán cho 2 dự án đường Điện Biên Phủ kéo dài và dự án cải tạo nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước hồ Phú Hòa (thực hiện theo hình thức BT).

UBND tỉnh Bình Định tổ chức mời gọi đầu tư theo hình thức BT, kết quả chỉ có duy nhất nhà đầu tư Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Lộc (Công ty Phúc Lộc, trụ sở tại tỉnh Ninh Bình) tham gia. 

Trên cơ sở đó, ngày 1/7/2014, UBND tỉnh Bình Định có văn bản số 2745/UBND-KTN giao cho Công ty Phúc Lộc là nhà đầu tư thực hiện 2 dự án đường Điện Biên Phủ kéo dài và dự án cải tạo, nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước hồ Phú Hoà (theo hình thức BT), giao dự án khác để thanh toán cho nhà đầu tư được xác định là dự án khai thác quỹ đất của Khu đô thị hồ Phú Hoà. Tỉnh Bình Định cũng cho phép cho nhà đầu tư triển khai các dự án cùng lúc.

Ngày 23/7/2015, UBND tỉnh Bình Định có quyết định số 2567/QĐ-UBND Phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu đô thị hồ Phú Hòa với tổng quy mô diện tích khu đất hơn 324ha (bao gồm hơn 317ha theo Quyết định số 3007/QĐ-CTUBND ngày 11/10/2013 của UBND tỉnh Bình Định và bổ sung 6,29ha đất dự trữ phát triển theo kết luận của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ tại kết luận số 444/KL/TU ngày 17/6/2015). Dự án được giao liên doanh nhà đầu tư Công ty Phúc Lộc - Thành An triển khai. 

Thời điểm hình thành dự án Khu đô thị hồ Phú Hòa, một số cựu lãnh đạo tỉnh Bình Định bày tỏ lo ngại, thậm chí phản đối trước việc cho phép doanh nghiệp đào phá núi Bà Hỏa để khai thác đất, san lấp hồ Phú Hòa, vì Quy Nhơn chịu tác động khí hậu biển nên cần phải có hồ để điều hòa khí hậu, điều tiết nước, giảm ngập lụt, triều cường. 

Theo người dân địa phương, hồ Phú Hòa vốn rộng 120 ha, là nơi điều hòa nước sông Hà Thanh. Tuy nhiên, việc triển khai dự án khu đô thị khiến lòng hồ san lấp, thu hẹp lại, như vậy có nguy cơ ảnh hưởng đến quá trình tiêu thoát lũ, gây ngập úng địa bàn khu vực lân cận. 

Đến nay, việc dự án chậm triển khai, bỏ không nhiều năm liền, càng khiến người dân bất bình hơn. 

Thậm chí, nhiều cử tri đã đệ đơn đề nghị chính quyền tỉnh Bình Định, giải thích lý do khiến dự án Khu đô thị hồ Phú Hoà "giẫm chân tại chỗ quá lâu". 

Bởi, thực tế quỹ đất để phát triển đô thị tại Quy Nhơn không lớn, nhu cầu chỗ ở của người dân càng tăng cao, tuy nhiên việc bỏ hoang hơn 324 hécta giữa trung tâm thành phố nhiều năm liền, khiến nhiều người không khỏi bức xúc. 

Nhiều cơ quan Nhà nước lân cận bị ảnh hưởng

Cả hai dự án BT triển khai chậm nên tỉnh Bình Định chưa giao đất của dự án Khu đô thị Phú Hòa cho Công ty Phúc Lộc để hoàn vốn cho nhà đầu tư như dự kiến ban đầu.

Năm 2018, Bộ Tài chính có văn bản đề nghị UBND tỉnh Bình Định tạm dừng sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT theo ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ. Từ đó, dự án Khu đô thị hồ Phú Hòa buộc phải tạm dừng và chờ Chính phủ hướng dẫn cụ thể.

Thế nhưng, 2 hợp đồng BT đã hết thời hạn, trong khi dự án Khu đô thị Phú Hòa đã tạm dừng thực hiện, ngành chức năng tỉnh Bình Định và nhà đầu tư chưa có tiếng nói chung trong cách giải quyết nên chưa thể triển khai được các bước tiếp theo.

Trên thực tế, việc dự án Khu đô thị hồ Phú Hòa chậm triển khai đã gây gián đoạn, ảnh hưởng đến hoạt động của các trụ sở, cơ quan Nhà nước lân cận. 

Tuyến đường Điện Biên Phủ nối dài đi qua dự án, đến nay vẫn chưa hoàn thành việc thảm nhựa, dẫn đến điệp khúc "nắng bụi bặm, mưa lầy lội ngập nước", ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của Trung tâm Thanh thiếu niên tỉnh Bình Định. 

Còn trụ sở Cục Thuế tỉnh Bình Định là công trình duy nhất nằm trong phần đất của khu đô thị đã hoàn thành xây dựng và đang hoạt động, thế nhưng cán bộ cơ quan này cũng gặp không ít phiền toái vì bị ảnh hưởng bụi bặm, khi đến nơi làm việc.

Liên lạc với lãnh đạo điều hành dự án (thuộc Công ty Phúc Lộc chi nhánh tại tỉnh Bình Định trước đây) thì họ cho biết, một số người đã chuyển vị trí công trình khác hoặc tạm nghỉ việc. Hiện tại, Khu đô thị hồ Phú Hoà đang tạm dừng thi công nên chỉ còn vài công nhân ở lại giữ máy móc, không có mặt lãnh đạo tại Bình Định. Trong khi đó, lãnh đạo Công ty Thành An từ chối trả lời và đề nghị liên lạc với Ban quản lý công trình.

Với vai trò là đại diện cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đối với dự án BT, lãnh đạo Ban Quản lý dự án dân dụng và công nghiệp tỉnh Bình Định cho hay, tới đây cơ quan này sẽ họp bàn với nhà đầu tư là Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Lộc, để tìm hướng giải quyết liên quan đến dự án BT trên địa bàn. 

"Hợp đồng BT đã hết hạn từ 2 năm nay, nhưng dự án thì vẫn chưa xong và còn nhiều vấn đề về pháp lý. Cuộc làm việc với nhà đầu tư nhằm ghi nhận để đề xuất lãnh đạo tỉnh giải quyết, vì khâu quyết định vượt thẩm quyền của Ban", vị này cho hay.

Trao đổi với phóng viên Báo Dân Việt, một lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định cho biết, đến thời điểm hiện tại, tỉnh Bình Định chưa hề giao đất tại Khu đô thị hồ Phú Hòa cho nhà đầu tư, để thanh toán đối với dự án BT. 

Mọi chuyện vẫn tạm dừng ở mức "đàm phán" chưa ngã ngũ, tuy nhiên việc giải quyết lại đang gặp nhiều vấn đề liên quan đến pháp lý (theo luật hiện tại không cho phép dùng tài sản công là quỹ đất để thanh toán dự án BT). Hiện tại, vẫn chưa có tiếng nói chung giữa cơ quan chức năng của tỉnh Bình Định và nhà đầu tư trong phương án giải quyết.

"Tỉnh sẽ cho rà soát toàn bộ lại thủ tục đối với dự án BT, các ngành sẽ họp báo cáo đề xuất hướng giải quyết. Chúng tôi chưa giao đất, theo dự kiến sẽ tính đến phương án đấu thầu, đấu giá tại Khu đô thị hồ Phú Hoà, để thanh toán đủ cho nhà đầu tư. Vụ việc sẽ được tỉnh giải quyết, căn cứ theo đúng quy định của pháp luật", lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định khẳng định.