Ukraine tìm đến công nghệ xây dựng lại nền kinh tế trong bối cảnh Nga tấn công dữ dội

Khi cuộc chiến ở Ukraine đang bùng phát, các doanh nhân công nghệ của đất nước đang cố gắng duy trì sự lạc quan. "Tôi không nghĩ rằng có thứ gì đó trên thế giới này có thể giết chết khả năng giành chiến thắng và khả năng làm việc hay bất cứ điều gì của chúng tôi", Valery Krasovsky, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Sigma Software, nói với CNBC bên lề Hội nghị thượng đỉnh công nghệ Web Summit ở Lisbon.

Sigma, có 2.000 nhân viên có trụ sở tại Ukraine, đã trang bị cho các văn phòng của mình máy phát điện diesel và thiết bị đầu cuối Internet Starlink để cho phép nhân viên tiếp tục làm việc trong bối cảnh Nga bắn phá cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng.

"Không điều gì có thể xảy ra có thể ngăn cản chúng tôi phát triển công việc kinh doanh, ngay cả trong những điều kiện này", ông nói thêm.

Sigma là một trong 59 công ty khởi nghiệp của Ukraine đã tham dự sự kiện này. Ukraine đã có một sự hiện diện đáng chú ý tại Hội nghị thượng đỉnh công nghệ Web Summit, nơi họ tìm kiếm sự hỗ trợ từ cộng đồng công nghệ toàn cầu để thúc đẩy cuộc chiến chống lại Nga.

Vào năm 2021, Ukraine có một gian hàng nhỏ tại Hội nghị thượng đỉnh Web, Krasovsky nói. Năm nay, đại diện Ukraine có một gian hàng công nghệ được thắp sáng bằng màu vàng và xanh lam. Gian hàng công nghệ bị bao vây bởi nhiều du khách, với đệ nhất phu nhân Ukraine Olena Zelenska - đi cùng với các vệ sĩ vũ trang khi bà đi qua địa điểm này.

Buổi ra mắt của phái đoàn Ukraina tại Lisbon là một thành công rõ ràng. Gian hàng của họ đã bán hết hàng thực sự, vượt quá mong đợi: mọi người đều quan tâm đến những đổi mới công nghệ từ Đông Âu. Các đội kỹ sư công nghệ Ukraine đã thể hiện rõ sự sẵn sàng cho các sản phẩm của họ để cạnh tranh và thâm nhập thị trường công nghệ quốc tế.

Thành công của các công ty công nghệ Ukraine có hai thành phần chính: sản phẩm hoặc giải pháp tuyệt vời, và công nghệ giao tiếp phù hợp. Sự nổi tiếng của gian hàng được tạo ra bởi những người Ukraine đã mời những người bạn nước ngoài của họ đến quầy gian hàng, hẹn gặp, chỉ đơn giản là đến để ủng hộ bạn bè của họ và do đó thu hút sự chú ý lớn từ mọi người đi qua, khiến họ dừng lại và xem những điều thú vị đang xảy ra ở gian hàng. Kết quả là, có rất đông người có mặt tại gian hàng của Ukraine trong suốt ba ngày diễn ra Hội nghị thượng đỉnh công nghệ Web Summit.

Lý do chính khiến Ukraine có mặt tại Hội nghị thượng đỉnh web là người Ukraine có tài sản trí tuệ, sản phẩm công nghệ để chia sẻ với những người từ 128 quốc gia đã thực hiện chuyến hành trình đến Lisbon năm nay, kết nối, giao lưu và học hỏi từ nguồn nội dung phong phú và cả từ những người tham dự có kinh nghiệm.

Ukraine xây dựng sự hiện diện kỹ thuật số mạnh mẽ không chỉ trong môi trường kinh doanh mà còn trong các dịch vụ của chính phủ. Cùng với khả năng trình bày thành tích tại các sự kiện như WebSummit, Ukraine tin tưởng mạnh mẽ rằng thế giới sẽ khám phá nhiều hơn về những viên ngọc tiềm ẩn của Ukraine trong tương lai gần nhất.

Điều đặc biệt là vào đêm khai mạc, Zelenska đã có một bài phát biểu đầy xúc động kêu gọi các nhà đầu tư và doanh nhân công nghệ hỗ trợ đất nước của bà.

Bà Zelenska, phu nhân của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, nói với một lượng lớn khán giả chật kín tại hội nghị rằng: "Bạn là lực lượng làm thay đổi thế giới".

Trong khi Nga sử dụng công nghệ cho "khủng bố", thì cộng đồng quốc tế có "những công nghệ có thể giúp đỡ chứ không phải tiêu diệt", bà nói thêm.

Nga đã gọi cuộc tấn công của mình là một "hoạt động quân sự đặc biệt". Tuy nhiên, đối với Ukraine, đây là một cuộc chiếm đất vô cớ nhằm phá hoại chủ quyền của nước này.

Xây dựng lại bằng công nghệ

Các quan chức và doanh nhân Ukraine cho biết công nghệ sẽ là chìa khóa giúp đất nước tái thiết sau cuộc xâm lược của Nga. Matxcơva bắt đầu tấn công Ukraine vào tháng 2 và cuộc chiến đã tàn phá nền kinh tế của đất nước. Tổng sản phẩm quốc nội của Ukraine đã giảm 30% cho đến nay trong năm nay, theo số liệu của Bộ Kinh tế Ukraine. Thậm chí, Ngân hàng Thế giới ước tính rằng tổng sản phẩm quốc nội của Ukraine sẽ giảm 45% trong cả năm 2022.

"Người dân ở Kyiv và một số thành phố khác, họ đang xây dựng, họ đang kinh doanh, họ vẫn đang xuất khẩu", Dima Shvets, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của công ty khởi nghiệp truyền thông xã hội người Ukraine Reface, nói với Đài CNBC.

Shvets điều hành Reface từ xa từ London, nơi anh sống với vợ và con gái bốn tuổi của họ. Khoảng một nửa trong số gần 200 người của anh ấy tiếp tục làm việc ở Ukraine. Khi vụ đánh bom bắt đầu, người dân cũng được sử dụng tầng hầm của trụ sở Reface ở Ukraine làm nơi trú ẩn.

Reface đã thuê một khách sạn cho 50 người ở miền Tây Ukraine với cơ sở hạ tầng riêng về điện để họ có thể tiếp tục làm việc một cách an toàn, Shvets cho biết. Anh còn nói thêm rằng công ty đã cố gắng chuyển người lao động đến Bồ Đào Nha nhưng việc thuyết phục họ rời đi rất khó khăn.

Anh nói: "Mọi người có nhà, có gia đình ở Ukraine".

Trong một cuộc phỏng vấn với Karen Tso của CNBC, đệ nhất phu nhân Ukraine nói rằng không thể đánh giá thấp vai trò của công nghệ đối với Ukraine.

"Trong tình huống này, thật khó để nói về tính bền vững, công nghệ, tiến bộ, vì chúng tôi chỉ đang cố gắng duy trì và sống cuộc sống của mình bình thường nhất có thể", Zelenska nói. "Tuy nhiên, chúng tôi có rất nhiều công ty khởi nghiệp và tôi hy vọng rằng tất cả các ý tưởng được trình bày tại hội nghị thượng đỉnh này có thể đưa chúng tôi đến chiến thắng".

Tuy nhiên, khi mùa đông đến gần, Ukraine sẽ không chỉ cần đầu tư vào CNTT để vượt qua những tháng khắc nghiệt sắp tới.

Đã có báo cáo về tình trạng mất điện trên diện rộng kéo dài vài giờ trên toàn quốc. Theo chính phủ, khoảng 40% hệ thống năng lượng của Ukraine đã bị phá hủy.

"Ukraine cần nhiều vũ khí hơn, hỗ trợ quân sự nhiều hơn", Zelenska nói, đặc biệt kêu gọi tên lửa phòng không.

Nguồn vốn khởi sắc đang đến

Theo Ngân hàng Quốc gia Ukraine, ngành công nghệ thông tin của Ukraine đã mang lại 2 tỷ USD doanh thu trong quý đầu tiên của năm 2022, tăng 28% so với cùng kỳ năm ngoái bất chấp sự tàn phá do cuộc xâm lược của Nga gây ra.

Cuộc chiến đã khiến hàng triệu người Ukraine, bao gồm cả các chuyên gia công nghệ phải di tản. Nhiều người đã tham gia các công việc tương tự ở nước ngoài. Một khi cuộc giao tranh kết thúc, người ta hy vọng rằng những công nhân đó sẽ quay trở lại.

Một số công ty đang tăng cường tuyển dụng ở Ukraine với đánh cược rằng ngành công nghiệp công nghệ của nước này sẽ nổi lên mạnh mẽ hơn sau khi chiến tranh kết thúc.

Hai tháng trước, hãng phần mềm Nord Security của Lithuania đã mở văn phòng tại thành phố Lviv, miền tây Ukraine. Theo CEO Tom Okman, công ty có kế hoạch thuê 100 người ở đó. Okman nói với CNBC: "Chúng tôi nghĩ rằng đã đến lúc xây dựng lại Ukraine và chúng tôi nghĩ rằng tài năng ở đó là rất lớn".

Ông lưu ý Ukraine là quê hương của hàng nghìn kỹ sư và lập trình phần mềm lành nghề. Một số người sáng lập "kỳ lân" trị giá hàng tỷ đô la đến từ Ukraine, bao gồm Max Lytvyn của Grammarly và Alex Shevchenko và Dmitriy Zaporozhets của GitLab. Ngoài ra, Google, Samsung và Amazon cũng có các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Ukraine.

Nhưng có những thách thức ngoài cuộc chiến mà hệ sinh thái công nghệ của Ukraine phải đối mặt. Bối cảnh kinh doanh mạo hiểm của đất nước vẫn đang khá mỏng manh. Theo dữ liệu của Dealroom, các công ty khởi nghiệp ở nước này chỉ thu hút được 22 triệu đô la cho đến nay trong năm nay.

Reface's Shvets cho biết: "Không có dòng vốn nào lớn để hỗ trợ những gì chúng tôi làm. Điều chúng ta nên làm đúng bây giờ là thể hiện nhiều ví dụ về tinh thần kinh doanh hơn". Shvets cho biết chính phủ Ukraine nên tìm cách hỗ trợ các doanh nhân địa phương trong nước bằng các ưu đãi về thuế và các sáng kiến ủng hộ doanh nghiệp khác.

Mặc dù vậy, có những dấu hiệu cho thấy tâm lý từ các nhà đầu tư công nghệ đối với Ukraine đang được cải thiện. Tháng trước, Horizon Capital, một công ty đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại Kyiv, đã huy động được 125 triệu USD cho một quỹ khởi nghiệp nhằm hỗ trợ các nhà sáng lập Ukraine.

Krasovsky cho biết, SID Venture Partners, một quỹ đầu tư mạo hiểm được thành lập bởi Sigma và các công ty công nghệ khác của Ukraine là Ideasoft và Datrics, cho đến nay đã đầu tư vào 10 công ty khởi nghiệp với các nhà sáng lập Ukraine.

Họ có kế hoạch huy động thêm từ 50 đến 60 triệu đô la từ các nhà đầu tư tổ chức sau khi huy động được 15 triệu đô la ban đầu vào tháng 12 năm 2021. "Điều này sẽ mang lại lợi nhuận rất lớn", Krasovsky nói.