Thủ tướng Đức Olaf Scholz thăm chính thức Việt Nam, thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược hai nước

 Hôm nay theo dự kiến, sau lễ đón chính thức, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ hội đàm với Thủ tướng Olaf Scholz. Hai thủ tướng cũng sẽ tham dự bàn tròn doanh nghiệp Việt - Đức. Cùng ngày,  Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ tiếp Thủ tướng Đức.

Đối tác quan trọng

Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 23/9/1975 đến nay, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Đức phát triển tích cực, ngày càng sâu rộng, hiệu quả và toàn diện. Từ nhiều năm nay, Đức là một trong những đối tác quan trọng nhất của Việt Nam ở châu Âu. Sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước ngày càng được tăng cường thông qua duy trì trao đổi đoàn cấp cao và các cơ chế hợp tác.

Tháng 10/2011, trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Đức Angela Merkel, Thủ tướng hai nước đã ký Tuyên bố chung Hà Nội về việc thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược, trong đó đề ra các mục tiêu và biện pháp cụ thể tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên.

Hai nước thường xuyên trao đổi các đoàn lãnh đạo cấp cao và lãnh đạo các bộ ngành.  Trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, hai bên đã tổ chức các cuộc điện đàm giữa lãnh đạo cấp cao, nổi bật là cuộc điện đàm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với Thủ tướng Đức Olaf Scholz (31/3/2022). Lãnh đạo hai nước cũng thường xuyên gặp nhau tại các sự kiện quốc tế lớn.

Hợp tác kinh tế

Về hợp tác kinh tế, hai nước đã ký nhiều hiệp định tạo cơ sở pháp lý cho quan hệ hợp tác kinh tế như: Hiệp định tránh đánh thuế hai lần; Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ đầu tư; các hiệp định hàng hải, hàng không.

 Đức là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam ở châu Âu (chiếm gần 20% xuất khẩu của ta sang EU) và cũng là cửa ngõ trung chuyển quan trọng của hàng hóa Việt Nam sang các thị trường khác ở châu Âu. Thương mại hai chiều từ 2017 đến nay thường xuyên ở mức 9-10 tỷ USD, riêng năm 2021 là 11,22 tỷ USD. 

Theo số liệu của Cơ quan thống kê Đức, Việt Nam trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Đức tại Đông Nam Á và đối tác lớn thứ 6 của Đức ở châu Á. Đức đóng vai trò tích cực trong quá trình đàm phán và phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) tại EU. Kim ngạch thương mại hai chiều 9 tháng đầu năm 2022 đạt 9,45 tỷ USD, tăng 16,7 % so với cùng kỳ năm 2021. 

Hiện có trên 350 doanh nghiệp Đức hoạt động tại Việt Nam, trong đó có một số tập đoàn đa quốc gia. Tính đến tháng 08/2022, Đức có 431 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký là trên 2,31 tỷ USD, đứng thứ 4/24 trong EU và thứ 18/141 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Quy mô dự án của Đức bình quân là 5,3 triệu USD/dự án.

Hầu hết các dự án của Đức tập trung vào công nghiệp chế biến, chế tạo; sản xuất, phân phối điện, khí; bán buôn, bán lẻ và sửa chữa, cấp nước và xử lý chất thải, tài chính ngân hàng, dịch vụ lưu trú, ăn uống…

Tính đến 10/2022, các doanh nghiệp Việt Nam có 36 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Đức với tổng vốn đầu tư và qua điều chỉnh đạt trên 283,3 triệu USD, đứng thứ 14/79 quốc gia và vùng lãnh thổ mà Việt Nam đầu tư ra bên ngoài. Các dự án tập trung trong lĩnh vực bán buôn bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy, dịch vụ ăn uống và lưu trú, bất động sản, tài chính - ngân hàng...

Đối tác phát triển

Đức là một trong những nước viện trợ nhiều và thường xuyên ODA cho Việt Nam. Từ năm 1990 đến nay, Đức đã cung cấp trên 2 tỷ USD cho các dự án ODA tại Việt Nam thông qua hợp tác kỹ thuật (viện trợ không hoàn lại) và hợp tác tài chính (bao gồm viện trợ không hoàn lại - khoảng 40% và tín dụng ưu đãi - khoảng 60%). 

Kể từ năm 2013, hai bên đã cùng thống nhất thay đổi các lĩnh vực ưu tiên hợp tác ODA sang 3 lĩnh vực mới trên cơ sở thế mạnh của hai bên, đó là: (i) năng lượng; (ii) đào tạo nghề gắn với phát triển kinh tế bền vững; và (iii) chính sách môi trường và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên.

Từ năm 2020, Việt Nam được xếp là "Đối tác toàn cầu" trong Chiến lược hợp tác phát triển đến năm 2030 (BMZ 2030) của Đức. 

Tại kỳ đàm phán cấp Chính phủ về Hợp tác phát triển Việt Nam - Đức ngày 20-23/7/2021, Chính phủ Đức tiếp tục cam kết vốn ODA cho Việt Nam trị giá trên 143,5 triệu Euro trong giai đoạn 2022 - 2023.

Đức là một trong những đối tác quan trọng nhất của Việt Nam trong lĩnh vực dạy nghề, đã hỗ trợ Bộ LĐTBXH xây dựng chiến lược dạy nghề quốc gia, soạn thảo Luật Dạy nghề cũng như xây dựng các trường dạy nghề kiểu mẫu ở một số địa phương theo mô hình đào tạo nghề song hành rất thành công của Đức.

Trong khuôn khổ Chương trình "Make it in Germany" về hợp tác lao động quốc tế của Đức, giai đoạn 2013 - 2015, Việt Nam đã triển khai thí điểm đưa điều dưỡng viên sang Đức đào tạo và làm việc (hợp đồng 3 năm sau khi tốt nghiệp đào tạo tại Đức). Tiếp nối thành công của Chương trình này, phía Đức đã quyết định mở rộng tiếp nhận điều dưỡng viên Việt Nam sang Đức. Từ năm 2015 đến nay, trên 2.500 lao động Việt Nam đã sang Đức đào tạo và làm điều dưỡng viên đa khoa tại Đức

Quan hệ hợp tác về giáo dục và đào tạo với Đức được bắt đầu từ năm 1955 với CHDC Đức và từ năm 1990 với Đức. Hàng năm, Đức cung cấp cho Việt Nam nhiều học bổng đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ. Hiện có khoảng 300 nghiên cứu sinh Việt Nam nhận học bổng nghiên cứu tại Đức và khoảng 7500 sinh viên Việt Nam đang theo học tại các trường đại học của Đức.

Dự án "hải đăng" của hai nước trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo là Trường Đại học Việt Đức, được thành lập từ tháng 9/2008 tại Thành phố Hồ Chí Minh, hoạt động theo mô hình của đại học Đức, với sự hỗ trợ tích cực của bang Hessen (Đức) và Cơ quan Trao đổi Hàn lâm Đức (DAAD) thông qua các hình thức cung cấp giảng viên, giáo trình.

Ngoài ra hai bên có hợp tác đáng kể trong các lĩnh vực tài chính ngân hàng, quốc phòng, tư pháp pháp luật, văn hóa, khoa học công nghệ, y tế và phòng chống Covid-19, du lịch, hợp tác giữa các địa phương…

Đưa tiếng Việt vào trường phổ thông ở Đức

Cộng đồng Việt Nam ở Đức hiện có gần 200.000 người, sinh sống rộng khắp trên toàn lãnh thổ Đức. Nhìn chung, kiều bào ở Đức có cuộc sống tương đối ổn định, đa số theo diện làm công ăn lương hoặc buôn bán nhỏ. Thế hệ người Việt thứ hai ở Đức hội nhập khá thành công, được chính quyền sở tại đánh giá cao so với các cộng đồng nhập cư ở Đức (hơn 50% học sinh đỗ trung học hạng ưu, nhiều em là thành viên các đội tuyển học sinh xuất sắc của Đức như toán, võ thuật, thơ, văn, nhạc...).

Các tập hợp hội đoàn của người Việt tại Đức khá đa dạng. Đa số các tổ chức hội đoàn của người Việt có tinh thần yêu nước, là cầu nối quan trọng giữa các CQĐD của Việt Nam tại Đức và cộng đồng, tích cực vận động bà con hướng về quê hương và tham gia các phong trào quyên góp ủng hộ nạn nhân dioxin, ủng hộ các chiến sĩ ở hải đảo, tương trợ đồng bào lũ lụt v.v… Hiện nay, một số bang của Đức như Brandenburg, Berlin, Sachsen và Sachsen-Anhalt đã cho phép đưa tiếng Việt như một ngoại ngữ tự chọn vào giảng dạy ở một số trường phổ thông.

Việt Nam và Đức đã ý một số hiệp định hợp tác ở cấp chính phủ trong các lĩnh vực văn hóa, hang không, miễn htị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao, khoa học công nghệ…