Đẩy Google, Facebook ra khỏi Ấn Độ sẽ là một sai lầm?

Vốn dĩ, các cuộc tranh luận về sức mạnh và ảnh hưởng ngày càng tăng của những gã khổng lồ công nghệ toàn cầu như Google, Facebook và Amazon, thường được gọi là Big Tech, ngày càng trở nên phân cực.

Những công ty này được tôn vinh nhờ các sản phẩm và dịch vụ sáng tạo mang lại lợi ích to lớn cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và chính phủ. Tuy nhiên, họ cũng bị chỉ trích vì độc quyền thị trường và phá hoại các quy trình dân chủ tại một số quốc gia mà Ấn Độ là câu chuyện điển hình.

Shailesh Chitnis là thành viên về mảng địa chính trị công nghệ cao tại Viện Takshashila, một tổ chức tư vấn chính sách có trụ sở tại Bengaluru. Ông trước đây là giám đốc điều hành của Compile, một công ty dữ liệu chăm sóc sức khỏe.

Trong bài viết mới nhất, ông nhận định, khi hai bộ trưởng cấp cao của chính phủ ra mắt hệ điều hành di động cây nhà lá vườn đầu tiên của Ấn Độ tại một buổi lễ vào tháng trước, họ đã ca ngợi dự án này vì tiềm năng phá vỡ các công ty công nghệ độc quyền mà không đề cập đến bất kỳ công ty cụ thể nào.

Nhưng rõ ràng, không quá khó để thấy rõ việc Chính phủ Ấn Độ đã công bố BharOS, một hệ điều hành di động tự phát triển tại quê nhà đang được coi là câu trả lời của quốc gia này đối với Android do Google sở hữu và iOS do Apple sở hữu, hai hệ điều hành di động thống trị thế giới.

Được phát triển tại một công ty khởi nghiệp được ươm tạo tại Học viện Công nghệ Ấn Độ (IIT) Madras – một trong những trường kỹ thuật hàng đầu của đất nước – BharOS là một dự án do chính phủ tài trợ nhằm phát triển một hệ điều hành mã nguồn mở và miễn phí để sử dụng trong các hệ thống chính phủ và công cộng.

Sau khi thử nghiệm BharOS tại một cuộc họp báo trên truyền hình, Bộ trưởng Bộ Truyền thông, Điện tử và Công nghệ Thông tin Ashwini Vaishnaw cho biết nó đang hoạt động "rất tốt" và sẽ là một bước tiến vượt bậc để tạo ra một hệ sinh thái bản địa và một tương lai tự chủ cho người Ấn Độ sử dụng công nghệ.

Nhưng theo Shailesh Chitnis, họ không cần phải làm vậy. Bởi hầu hết các nỗ lực tạo ra một hệ điều hành di động mới đều có nguy cơ thất bại cao, chưa có gì là chắc chắn ở đây cả, nhưng ý định rõ ràng của chính phủ Ấn Độ là khiến Google phải chú ý bằng cách ủng hộ một giải pháp thay thế chưa được chứng minh khả quan tại địa phương.

Gã khổng lồ tìm kiếm, sở hữu phần mềm Android chiếm hơn 95% điện thoại thông minh ở Ấn Độ, đang phải đối mặt với sự giám sát ngày càng tăng tại một trong những thị trường lớn nhất của mình. Cuối năm ngoái, công ty này đã bị phạt tổng cộng 275 triệu đô la vì các hành vi chống cạnh tranh liên quan đến Android và xử lý thanh toán.

Nhưng Google không phải là công ty duy nhất lọt vào tầm ngắm của chính phủ Ấn Độ. Từ lâu được coi là một thị trường mở, Ấn Độ đang trở thành một mảnh đất khó khăn cho các công ty công nghệ nước ngoài định hướng.

Một loạt các quy định mới và thúc đẩy tự cung tự cấp đang được tiến hành khi Ấn Độ tìm cách định hình lại ngành công nghệ theo chủ chương Atmanirbhar Bharat (Ấn Độ tự lực), tầm nhìn của Thủ tướng Narendra Modi về một Ấn Độ tự cung tự cấp.

Trong hầu hết thập kỷ qua, chính phủ Ấn Độ hài lòng với các quy định về công nghệ ở mức độ cảm ứng nhẹ. Tuy nhiên, còn có một loạt các dự luật lập pháp hiện đang được thực hiện nhằm tìm cách ra lệnh cho các nền tảng kỹ thuật số nên hoạt động như thế nào trong nước.

Một trong số đó là đạo luật bảo vệ dữ liệu quy định cách thức các công ty xử lý dữ liệu trực tuyến của người tiêu dùng, và áp dụng các hình phạt nếu sử dụng sai mục đích. Ấn Độ cũng sẽ hạn chế các công ty gửi dữ liệu khách hàng đến các quốc gia "không đáng tin cậy", một nhóm có khả năng bao gồm Trung Quốc.

Luật viễn thông mới sẽ yêu cầu các ứng dụng nhắn tin như WhatsApp và các dịch vụ phát trực tuyến phải có giấy phép hoạt động tại quốc gia này. Chính phủ cũng đang tìm cách kiểm soát tốt hơn loại nội dung được chia sẻ trên các nền tảng truyền thông xã hội.

Mặc dù các đường nét của nó vẫn còn mơ hồ, nhưng dự luật dự kiến sẽ có tác động rộng lớn nhất là Đạo luật Ấn Độ kỹ thuật số, dự kiến sẽ áp dụng cho hầu hết các nền tảng trực tuyến, bao gồm các trang mạng xã hội, dịch vụ thương mại điện tử và nền tảng công nghệ quảng cáo.

Bởi Chính phủ Ấn Độ hiện tại ngày càng mất lòng tin vào Big Tech. Google, Meta và Amazon.com từng có mâu thuẫn với chính phủ Ấn Độ về các vấn đề từ các hoạt động chống cạnh tranh công bằng đến chính sách nội dung của họ. Tháng trước, một hội đồng quốc hội đã khuyến nghị chuẩn bị một đạo luật cạnh tranh kỹ thuật số nhắm mục tiêu cụ thể đến các công ty công nghệ lớn.

Trong bối cảnh đó, chính phủ Ấn Độ đã lên tiếng nhiều hơn về việc khuyến khích các công nghệ trong nước. Thành công của "Giao diện thanh toán hợp nhất", một mạng thanh toán kỹ thuật số được tạo ra dưới sự chỉ đạo của chính phủ, đã thúc đẩy sự quan tâm đến cơ sở hạ tầng kỹ thuật số do nhà nước thiết kế cho các lĩnh vực khác, từ chăm sóc sức khỏe đến thương mại điện tử.

Thực ra, việc tăng cường giám sát các nền tảng kỹ thuật số là điều dễ hiểu. Bởi công nghệ phát triển nhanh hơn quy định vì thế mà luật pháp Ấn Độ vì thế cũng rất cần được nâng cấp. Tuy nhiên, phạm vi rộng lớn của luật hiện đang được thảo luận có thể sẽ có tác động tiêu cực đối với sự đổi mới trong ngành công nghệ quốc gia nói chung.

Cuộc đối đầu của Ấn Độ với Big Tech sẽ gay gắt hơn vào năm 2023

Sự đối đầu giữa những gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ và chính phủ Ấn Độ sẽ gia tăng vào năm 2023, khi quốc gia này chuẩn bị phương thuốc điều tiết riêng cho thị trường internet đông dân thứ hai thế giới—một sự pha trộn khác thường giữa cách tiếp cận chống độc quyền nghiêm ngặt của châu Âu và sự giám sát của chính phủ kiểu Trung Quốc. Và ba điều luật quan trọng có khả năng được thông qua vào năm 2023 sẽ củng cố quan điểm đã nói ở trên.

Vào cuối tháng 12/2022, một hội đồng quốc hội Ấn Độ đã khuyến nghị chính phủ thông qua đạo luật cạnh tranh kỹ thuật số điều chỉnh các hành vi bị cáo buộc là phản cạnh tranh của những người chơi công nghệ hàng đầu. Hội thảo đã đề xuất cấm các nền tảng quảng cáo ưu tiên các thương hiệu nội bộ của riêng họ, hoặc khóa hệ thống thanh toán của bên thứ ba, cũng như cấm các hành vi như chiết khấu sâu bắt buộc và liên kết độc quyền. Sarvada Legal, một công ty luật chuyên về luật cạnh tranh, lưu ý rằng những bước đi như vậy sẽ đưa Ấn Độ phù hợp như kiểu của Liên minh châu Âu.

Ấn Độ cũng đang lên kế hoạch cho một luật viễn thông mới nhằm thắt chặt sự kiểm soát của chính phủ đối với các công ty internet và tăng cường khả năng giám sát. Luật này sẽ thay thế nhiều đạo luật cổ xưa, một trong số đó có từ thời Ấn Độ thuộc Anh vào năm 1885. Nhưng nó cũng mô phỏng nỗi ám ảnh kiểm soát của thực dân cũ. Dự thảo đề xuất giấy phép cho mọi thứ từ WhatsApp đến Gmail và làm suy yếu quyền riêng tư với các yêu cầu khó hiểu.

Ấn Độ có thể sẽ chứng kiến sự phản kháng rõ ràng hơn từ các công ty công nghệ lớn của Mỹ trong năm nay với những gì đang bị đe dọa: vị trí thống trị của Thung lũng Silicon trong nền kinh tế kỹ thuật số đang phát triển nhanh chóng của Ấn Độ.

Điều đặc biệt đáng lo ngại đối với những gã khổng lồ công nghệ như Meta và Alphabet là nếu cách tiếp cận độc đáo của Ấn Độ cũng trở thành kế hoạch chi tiết cho các thị trường internet lớn mới nổi khác áp dụng theo.

Không có gì ngạc nhiên khi vào cuối tháng 12/2022, Google đã công bố quyết định kháng cáo quyết định của cơ quan giám sát chống độc quyền phạt Ấn Độ 162 triệu đô la vì bị cáo buộc lạm dụng vị trí thống lĩnh của mình trong Android. Salman Waris, đối tác tại TechLegis, một công ty luật tập trung vào công nghệ ở New Delhi, tin rằng sẽ có nhiều phản hồi tương tự xảy ra hơn nữa—cả việc vận động hành lang để tác động đến ngôn ngữ của luật mới và cả tại tòa án. Các hình phạt và tiền phạt đối với Big Tech có thể sẽ bị thách thức mạnh mẽ tại Ấn Độ.