Con cá nác hoa thường sống ở cửa sông, biển, nơi thủy triều lên xuống hằng ngày. Cá thường đào hang trú ẩn dưới lớp bùn sâu, cũng như ở các lùm cây, bãi đá với nhiều ngóc ngách…
Clip: Theo chân thợ săn cá nác hoa trong rừng ngập mặn xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa
Đặc biệt, khi thủy triều rút xuống những đàn cá nác hoa lại bắt đầu kéo lên mặt bùn để tìm kiếm ăn và phơi nắng, khi có tiếng động, bóng người thì ngay lập tức lao vào hang ẩn nấp.
Ông Đặng Văn Quân (xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc) chia sẻ: "Tôi đi săn con cá nác hoa gần 35 năm, đây là loài cá vừa biết bơi, lặn, chạy trên mặt nước, trên cạn,...nên rất khó thu phục".
"Chính vì thế, chúng tôi đã "chế" loại bẫy làm từ thân cây tre vót nhỏ, uốn cong, cao khoảng 40cm, phía dưới dùng dây cước đúc, màu trắng thắt nút. Khi con cá nác hoa bơi qua đụng vào sợi dây sẽ bị bẫy kẹp chúng gần phần đầu, cá vẫn còn sống nên bán luôn được giá", ông Quân nói.
Hiện nay, ông Đặng Văn Quân đang có 200 cái cái bẫy kẹp con cá nác hoa, mỗi ngày ông đi vào rừng ngập mặn thuộc địa phận xã Đa Lộc (huyện Hậu Lộc) để đặt bẫy khoảng 4-5 tiếng là về.
Bình quân, 1 tháng ông Quân đi đặt bẫy khoảng 20 ngày, với cách bắt này ông Quân không cần bỏ nhiều công sức nhưng vẫn thu hoạch khoảng 3kg cá nác, giá bán hiện nay hơn 200.000 đồng/kg".
Qua tìm hiểu của phóng viên Dân Việt, thời gian người dân xã Đa Lộc đi săn cá nác hoa tùy vào từng con nước (thủy triều lên xuống).
Cá nác hoa mùa sinh sản bắt đầu từ tháng 4 đến 9 đối với các tỉnh miền Bắc và quanh năm đối với các tỉnh miền Nam. Vào mùa sinh sản, thường cá đực và cá cái cặp với nhau, cá nác hoa thường tìm các lùm cây dưới nước để sinh sản.
Ông Đặng Văn Hạnh (xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc) chia sẻ: "Tôi có 250 cái bẫy để kẹp con cá nác hoa, mỗi khi đi vào rừng ngập mặn săn cá nác, tôi chuẩn bị những đôi tất chân nhằm hạn chế bị vỏ con hàu, vật sắc nhọn ở dưới lớp bùn cứa vào".
"Nghề "thu phục" con cá nác hoa tuy không vất vả nhưng phải đòi hỏi sự khéo léo trong từng bước chân di chuyển, nếu không phải trả giá đắt. Chủ yếu cá nác hoa ẩn nấp ở các bãi đá gần bờ, nhiều người mới vào nghề không quen "địa bàn" bị đá cứa chảy máu chân là chuyện thường", ông Hạnh chia sẻ thêm.
Theo quan sát, kích thước cá nác hoa khas nhỏ. Cơ thể cá không có vẩy, hình thuôn dài, nhẵn bóng, đầu to hơn thân không nhiều, có 2 mắt lồi lên phía trên đầu trông như mắt ếch. Đồng thời, thân và vây cá có màu nâu đất, điểm những chấm màu xanh nhạt nên được gọi là cá nác hoa.
Bên cạnh đó, cá nác hoa có vây lưng được chia làm 2 phần, phần trước phát triển hơn phần sau, khi dựng lên trông như cánh buồm. Miệng cá nác hoa rộng, mang phồng to. Cá nác hoa có chiều dài khoảng 10-15cm, trọng lượng con to 60 con/kg, còn trung bình 80-100 con/kg.
Ông Hạnh cho biết: "Để bắt được nhiều con cá nác hoa đòi hỏi phải có kinh nghiệm. Cụ thể, di chuyển nhẹ đôi bàn chân, tìm vị trí đầu hang cá lên xuống để cắm bẫy, khoảng 20 phút quay lại kiểm tra một lần. Trời càng nắng to, cá nác hoa di chuyển lên mặt bùn tắm nắng càng nhiều".
"Trước tiên quan sát khu vực cá nác hay tập trung nhiều mới tiến hành đặt bẫy. Chú ý ở mỗi miệng hang cá nác hoa đang ẩn nấp thường để lại dấu vết, nếu hang mới thì dấu vết trên mặt bùn nhiều, rõ nét. Riêng các hang có cá ở lâu dài thì các dấu vết để lại trên bùn mờ hơn", ông Hạnh thổ lộ.
Cá nác hoa rất nhanh nhẹn trong việc trốn thoát khỏi sự tấn công của kẻ thù. Khi gặp nguy hiểm, cá đực sẽ bảo vệ hang của nó bằng cách di chuyển, há ngoác miệng và giương vây để đe dọa địch thủ.
Đây là một loài cá ăn tạp, nghiêng về động vật và có thói quen tranh giành thức ăn. Khi còn nhỏ, cá nác hoa sử dụng thức ăn là động thực vật phù du, mùn bã hữu cơ, khi lớn ăn các loài giáp xác cỡ nhỏ.
Cá nác hoa vừa biết lặn, bơi mặt nước, trên cạn,...cá thường sống ở cửa sông, biển, nơi có mực nước không cao, lên xuống hằng ngày.
Cá nác hoa thường đào hang, lỗ để sinh sống, đặc biệt tập trung đông ở các bãi đá ven bờ, khi thủy triều rút thì kéo lên mặt bùn để tìm kiếm thức ăn và tắm nắng, nếu có tiếng động là lao ngay xuống hang ẩn nấp.
Cá nác hoa khi bắt được thường được chế biến các món ăn như: Kho khô, nướng, nấu canh...thịt cá rất thơm ngon.