Hàng nghìn người đứng đầu và cấp phó bị xử lý do để xảy ra tham nhũng

Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái vừa ký báo cáo của Chính phủ về tổng kết Chiến lược Quốc gia phòng chống tham nhũng năm 2020 và Kế hoạch Thực hiện Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng.

Báo cáo được thực hiện theo chương trình công tác của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Kiểm soát tài sản, thu nhập cán bộ, công chức

Tại báo cáo, Chính phủ khẳng định, nhiều biện pháp phòng ngừa tham nhũng đã phát huy hiệu quả. Trong đó, việc kê khai tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn từng bước đi vào nề nếp.

Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 và Nghị định số 130 năm 2020 của Chính phủ đã thiết lập hệ thống các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập và cụ thể hóa các cơ chế xác minh.

"Việc xác minh theo kế hoạch hằng năm đối với người kê khai được lựa chọn ngẫu nhiên là bước đột phá, yếu tố quan trọng, cơ sở pháp lý vững chắc cho việc kiểm soát tài sản, thu nhập đối với cán bộ, công chức, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tham nhũng trong thời gian tới", báo cáo nêu.

Chính phủ giao Thanh tra Chính phủ thường xuyên hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra các bộ, ngành, địa phương về việc kê khai và công khai tài sản, thu nhập.

Trong 10 năm, đã có hơn 8.280.169 lượt người kê khai, việc thực hiện kê khai đúng thời hạn đạt 99,5%; công khai đạt tỷ lệ 93,03%. Các bộ, ngành, địa phương đã xác minh kê khai tài sản, thu nhập đối với 7.914 người; 162 người bị xử lý kỷ luật do vi phạm quy định về tổ chức thực hiện kê khai tài sản, thu nhập.

Nhiều quy định liên quan đến xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách đã được Chính phủ ban hành, với xu hướng "ngày càng chặt chẽ hơn".

Nhờ đó, vai trò, trách nhiệm, sự gương mẫu của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp trong phòng chống tham nhũng được nâng lên. Trong 10 năm đã có 1.141 người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu bị xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng.

Đối tượng tham nhũng, kể cả cán bộ cấp cao đã bị xử lý nghiêm

Công tác điều tra, truy tố, xét xử các hành vi tham nhũng có nhiều tiến bộ, các vụ án, vụ việc về tham nhũng đã có bước tiến mạnh, đột phá.

Báo cáo dẫn loạt đại án như: Vụ Nguyễn Đức Kiên, Ngân hàng ACB; vụ Huỳnh Thị Huyền Như, Ngân hàng Vietinbank; vụ án xảy ra tại PVC, PVP Land liên quan Trịnh Xuân Thanh; vụ vi phạm quy định của Nhà nước về quản lý đất đai liên quan đến Phan Văn Anh Vũ (Vũ nhôm)…

Các cơ quan tiến hành tố tụng đã chủ động chọn khâu đột phá để phát hiện, đấu tranh trong những lĩnh vực nhạy cảm, dư luận bức xúc như: Y tế, giáo dục, chứng khoán, đấu thầu, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Điển hình là Phan Quốc Việt, Chủ tịch Hội đồng Quản trị (HĐQT) Công ty Việt Á về tội "đưa hối lộ"; Trịnh Văn Quyết, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn FLC phạm tội "thao túng thị trường chứng khoán"; Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh phạm tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản"; Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) phạm tội "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng"...

Theo Chính phủ, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng có những chuyển biến nổi bật và rõ nét ở từng giai đoạn của quá trình thực hiện chiến lược và công ước.

Bước đầu nhận diện và từng bước khắc phục các vấn đề về "nhóm lợi ích", "sở hữu chéo" trong lĩnh vực ngân hàng của giai đoạn 2010 - 2015. Đến giai đoạn 3 của chiến lược và thực thi công ước thì phát hiện, điều tra các vụ án kinh tế, tham nhũng lớn.

"Việc khởi tố, điều tra các vụ đại án lớn là đòn giáng mạnh vào tâm lý tội phạm tham nhũng, ngăn chặn động cơ tham nhũng", báo cáo nêu.

2 năm cuối của thực hiện chiến lược và công ước, công tác phát hiện, điều tra án tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh cả ở cấp độ Trung ương và địa phương, tạo được sự chuyển biến đồng bộ, khắc phục tình trạng "trên nóng, dưới lạnh", góp phần đưa phòng chống tham nhũng trở thành xu thế "không thể đảo ngược" như Tổng Bí thư đã đánh giá.

Từ năm 2009 đến nay, cơ quan điều tra các cấp đã khởi tố 2.578vụ/5.635 bị can; đình chỉ 199 vụ/115 bị can. Viện kiểm sát các cấp đã thụ lý kiểm sát điều tra 3.067vụ/7.383 bị can.

TAND các cấp đã xét xử 2.929 vụ án và 5.605 bị cáo bị kết án tham nhũng. Trong đó có 2.197 bị cáo phạm tội ít nghiêm trọng, 1.147 bị cáo phạm tội nghiêm trọng, 951 bị cáo phạm tội rất nghiêm trọng và 375 bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.

"Nhiều đối tượng tham nhũng, trong đó có nhiều cán bộ cấp cao, người đứng đầu cơ quan của Đảng và Nhà nước đã bị xử lý nghiêm minh, được dư luận xã hội đồng tình, đánh giá cao", báo cáo nêu.

Thời gian tới, Chính phủ dự báo tham nhũng ngày càng tinh vi, diễn biến phức tạp; phát sinh nhiều vụ việc có tổ chức, mang tính lợi ích nhóm; tài sản tham nhũng có giá trị lớn, có yếu tố nước ngoài; tham nhũng không chỉ xảy ra trong khu vực Nhà nước mà còn xuất hiện trong khu vực ngoài Nhà nước. Do đó, cần phải có những giải pháp căn cơ, đột phá.