Đây là sự kiện quan trọng đối với sự phát triển của Thành phố, nhằm cụ thể hóa quan điểm chỉ đạo Nghị quyết 45-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Việc điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng thành phố Hải Phòng đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 lần này là nhằm định hướng toàn diện, từ cấu trúc, hướng phát triển không gian đô thị, xác định quy mô dân số và đất đai, hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội - kĩ thuật - môi trường... của thành phố.
Đồng thời, việc Chính phủ điều chỉnh quy hoạch chung của thành phố tạo ra công cụ quản lý vĩ mô, cơ sở pháp lý để Hải Phòng thực hiện thành công Nghị quyết 45-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Quy hoạch chung Thành phố Hải Phòng được lập trên toàn bộ địa giới hành chính với tổng diện tích khoảng 1.526,52 km2. Phía Bắc giáp tỉnh Quảng Ninh, phía Tây giáp tỉnh Hải Dương, phía Nam giáp tỉnh Thái Bình, phía Đông giáp vịnh Bắc Bộ.
Tầm nhìn quy hoạch đến năm 2045 - 2050, Hải Phòng trở thành thành phố có trình độ phát triển cao trong nhóm các thành phố hàng đầu châu Á và thế giới.
Quy hoạch xác định tính chất của Hải Phòng là đô thị loại I trực thuộc trung ương, một trọng điểm kinh tế biển của cả nước, trung tâm giáo dục, y tế và khoa học công nghệ của vùng duyên hải Bắc Bộ; là thành phố cảng xanh, văn minh, hiện đại; là đầu mối giao thông, giao lưu trong nước và quốc tế; có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh.
Về quy mô phát triển, đến năm 2030, dân số khoảng 2,8 - 3,0 triệu người, tỷ lệ đô thị hóa 74 - 76%; đến năm 2040, dân số khoảng 3,9 - 4,7 triệu người, tỷ lệ đô thị hóa khoảng 80 - 86%.
Quy hoạch phát triển Thành phố Hải Phòng theo mô hình đô thị đa trung tâm và các đô thị vệ tinh, với cấu trúc không gian hai vành đai - ba hành lang - ba trung tâm và các đô thị vệ tinh. Xây dựng thành phố Hải Phòng với hạ tầng đồng bộ, hiện đại, chất lượng cao, bền vững, hoàn thiện đô thị loại I và đáp ứng tiêu chí đô thị đặc biệt năm 2030.
Trong đó, hai vành đai kinh tế gồm vành đai kinh tế ven biển phát triển dịch vụ - du lịch - đô thị hướng ra biển; vành đai kinh tế công nghiệp dịch vụ từ cảng Lạch Huyện đến phía Bắc (huyện Thủy Nguyên), phía Tây (dọc quốc lộ 10), phía Nam (dọc sông Văn Úc) kết nối với mạng lưới khu, cụm công nghiệp vùng đồng bằng sông Hồng và hệ thống cảng biển Hải Phòng;
Ba hành lang cảnh quan gồm: hành lang sông Cấm, sông Lạch Tray và sông Văn Úc.
Ba trung tâm đô thị và các đô thị vệ tinh gồm: trung tâm đô thị lịch sử (ba quận Ngô Quyền, Hồng Bàng, Lê Chân) và đô thị hành chính mới Bắc sông Cấm; trung tâm thương mại, tài chính quốc tế (CBD) ở quận Hải An và quận Dương Kinh; đô thị sân bay Tiên Lãng. Các đô thị vệ tinh gồm các đô thị trong vùng sinh thái biển, nông nghiệp, nông thôn.
Định hướng phát triển hệ thống đô thị, gồm khu vực đô thị trung tâm và khu vực phát triển. Đối với khu vực đô thị trung tâm gồm có các khu như sau:
Khu A là khu vực đô thị nội đô lịch sử (thuộc các quận Hồng Bàng, Lê Chân, Ngô Quyền). Đây là các khu phố có giá trị lịch sử, kiến trúc được định hướng bảo tồn, tôn tạo các không gian, các công trình kiến trúc có giá trị cao, cải tạo cảnh quan, nâng cấp hạ tầng để tạo dựng được bản sắc của một đô thị có bề dày lịch sử tồn tại và phát triển. Tại đây, thành phố sẽ triển khai tái thiết các khu nhà ở, chung cư cũ xuống cấp, từng bước di chuyển ra các khu chung cư mới theo hướng hiện đại, tiện nghi. Tái thiết khu vực bờ Nam sông Cấm thành một dải cảnh quan đô thị văn hóa, hiện đại.
Khu B là khu vực đô thị mở rộng phía Bắc (thuộc huyện Thủy Nguyên). Khu vực này phát triển theo hướng xây dựng huyện Thủy Nguyên trở thành thành thành phố trực thuộc thành phố vào năm 2025. Đây cũng là khu vực phát triển trung tâm hành chính, chính trị, văn hóa mới của thành phố Hải Phòng gắn với đô thị mới Bắc sông Cấm.
Tại đây, khuyến khích phát triển công trình cao tầng, các công trình có kiến trúc hiện đại đặc sắc; phục hồi hệ sinh thái sông Giá, sông Bạch Đằng, sông Cấm, vùng núi phía Bắc huyện Thủy Nguyên; khai thác tốt các yếu tố cảnh quan tự nhiên của Thủy Nguyên để phát triển đô thị sinh thái, du lịch; xây dựng trung tâm logistic cấp vùng, dịch vụ đào tạo nghề, dịch vụ y tế, trung tâm nghề cá; bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị vùng di tích lịch sử Chiến thắng Bạch Đằng Giang.
Khu C là khu vực đô thị mở rộng phía Nam và Đông Nam bao gồm các quận Hải An, Dương Kinh, Kiến An, Đồ Sơn và huyện Kiến Thuỵ. Tại đây phát triển theo hướng hình thành trung tâm mới cấp thành phố và vùng với trọng tâm là khu thương mại, tài chính (CBD) gắn với tuyến đường sắt mới Hà Nội - Hải Phòng.
Khu D là khu vực đô thị mở rộng phía Tây thành phố (huyện An Dương). Tại đây, thành phố từng bước xây dựng huyện An Dương cơ bản đạt các tiêu chí thành lập quận vào năm 2025; bổ sung các chức năng và hạ tầng đô thị nhằm giảm tải cho trung tâm đô thị lịch sử; phát triển trung tâm dịch vụ logistics, công nghiệp trên quốc lộ 10 và quốc lộ 5.
Đối với khu vực phát triển bao gồm khu E (E1, E2) và F.
Cụ thể, khu E là khu vực phát triển phía Đông (huyện Cát Hải). Theo đó, khu E1 - Đảo Cát Hải - Cái Tráp sẽ phát triển đô thị dịch vụ Cát Hải, công nghiệp, cảng biển và dịch vụ hàng hải quốc tế. Mở rộng không gian về phía Nam để phát triển cảng quốc tế Lạch Huyện, công nghiệp, dịch vụ logistic, dịch vụ du lịch, bến tàu du lịch cao cấp; Khu E2 - Đảo Cát Bà - Long Châu sẽ phát triển khu du lịch quốc gia Cát Bà thành khu du lịch tầm cỡ quốc tế, khu du lịch xanh thân thiện với môi trường; Khu vực Vườn Quốc gia Cát Bà (vùng lõi) sẽ bảo vệ nghiêm ngặt các khu vực cảnh quan sinh thái, đặc biệt là khu vực Vịnh Lan Hạ, bảo tồn các loài đặc hữu quý hiếm.
Khu F bao gồm phía Đông huyện Tiên Lãng và cửa sông Văn Úc. Xây dựng đô thị mới Hùng Thắng phù hợp với tiến trình xây dựng sân bay Tiên Lãng; phát triển hệ thống cảng sông Văn Úc, công nghiệp, logistics và phát triển cảng Nam Đồ Sơn.
Các đô thị khác, dự báo đến năm 2040 gồm có các đô thị Vĩnh Bảo, Tam Cường, Tiên Lãng, Hùng Thắng, An Lão, Trường Sơn, Quảng Thanh, Lưu Kiếm, Minh Đức, Cát Hải, Cát Bà, Xuân Đám, Phù Long.
Ở các khu vực nông thôn được định hướng hoàn thành chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn cấp huyện; xây dựng nông thôn mới tiệm cận với tiêu chí của đô thị, tạo điều kiện để nông thôn tham gia vào quá trình đô thị hoá.
Huyện đảo Bạch Long Vỹ hình thành trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá và tìm kiếm cứu nạn, phát triển dịch vụ du lịch và hàng hải gắn với an ninh quốc phòng.
Về qui hoạch không gian xanh, mặt nước, đến năm 2040, đất cây xanh - thể dục thể thao đô thị khoảng 14.200 - 15.000 ha, chiếm 20 - 21% đất xây dựng đô thị.
Phát triển hạ tầng thông tin băng thông rộng, tạo nền tảng cốt lõi phát triển đô thị thông minh.
Duy trì và phục hồi đa dạng sinh học các khu vực: Khu dự trữ sinh quyển thế giới và Vườn quốc gia Cát Bà - Long Châu. Bảo tồn phát huy giá trị không gian văn hoá: trên dòng sông Bạch Đằng; khu di tích quốc gia đặc biệt Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm; khu di chỉ Cái Bèo, Tràng Kênh.
Về quy hoạch đất công nghiệp, năm 2030 khoảng 13.000 ha; năm 2040 khoảng 17.500 - 18.500 ha.
Quy hoạch mạng lưới du lịch, đến năm 2030 có đủ khả năng đáp ứng cho 30 - 35 triệu lượt khách, đến năm 2040 khoảng 35 - 40 triệu lượt khách. Phát triển Đồ Sơn và Cát Bà thành trung tâm du lịch biển quốc tế.
Quy hoạch phát triển hạ tầng xã hội để Hải Phòng trở thành trung tâm quốc tế về giáo dục, đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học - công nghệ, kinh tế biển.
Phát triển Hạ tầng kỹ thuật để Hải Phòng có kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại kết nối thuận lợi với trong nước và quốc tế. Nâng cấp mở rộng Cảng hàng không quốc tế Cát Bi theo quy hoạch, công suất đạt khoảng 13 triệu hành khách/ năm vào năm 2030 và 16,6 triệu hành khách/năm vào năm 2040. Dự kiến phát triển cảng hàng không quốc tế tại Tiên Lãng; Vận tải hành khách công cộng đạt chỉ tiêu 25% vào năm 2030, 35% vào năm 2040.
Về quy hoạch bảo vệ môi trường, áp dụng đồng bộ các giải pháp hạ tầng xanh, thoát nước bền vững ứng phó với ngập lụt đô thị và biến đổi khí hậu.
Về thiết kế đô thị, xây dựng một đô thị hướng sông - đô thị hướng biển, kiến tạo không gian kiến trúc cảnh quan "Đô thị hàng hải toàn cầu"
Trên cơ sở quy hoạch chung được duyệt, Thành phố sẽ giao các ngành hoàn thiện hệ thống công cụ pháp lý để thực hiện gồm Quy chế quản lý kiến trúc đô thị, nông thôn, Chương trình phát triển đô thị, Điều chỉnh quy hoạch phân khu các quận nội thành; Quy hoạch chung đô thị, thị trấn, quy hoạch vùng huyện và các quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật đô thị…
Nghị quyết 45-NQ/TW của Bộ Chính trị xác định mục tiêu xây dựng và phát triển Hải Phòng trở thành thành phố đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá; động lực phát triển của vùng Bắc Bộ và của cả nước; có công nghiệp phát triển hiện đại, thông minh, bền vững; kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại kết nối thuận lợi với trong nước và quốc tế bằng cả đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không; trọng điểm dịch vụ logistics; trung tâm quốc tế về giáo dục, đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học - công nghệ, kinh tế biển; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng cao ngang tầm với các thành phố tiêu biểu ở Châu Á.