Tranh cãi quanh nghiên cứu nàng tiên cá có nguồn gốc da màu

Nàng tiên cá (The Little Mermaid) bám sát cốt truyện về Ariel, một nàng tiên cá trẻ trung, ngây thơ với khát khao phiêu lưu khắp thế gian. Cô luôn mong muốn được khám phá thế giới bên kia đại dương. Cô là con gái út ương bướng, cá tính của vua Triton.

Ariel tình cờ phải lòng hoàng tử Eric. Đứng trước sự ngăn cấm, nàng tiên cá mạnh bạo tới giao kèo với mụ phù thủy bạch tuộc độc ác, khiến cô và quốc vương rơi vào tình thế nguy hiểm.

Từ khoảng giữa năm 2022, khi công bố những hình ảnh đầu tiên về nàng tiên cá, bộ phim đã khiến dư luận dậy sóng. Theo Variety, khi hãng phim thông báo nữ ca sĩ da màu Halle Bailey đóng vai Ariel, một số người hâm mộ bày tỏ sự phản đối bằng cách sử dụng hashtag #NotMyAriel (không phải là Ariel của tôi). Tuy nhiên, nhiều ý kiến khác cho rằng Halle Bailey không đáng phải chịu những lời chỉ trích.

Đạo diễn Rob Marshall của bộ phim cũng lên tiếng về quyết định của mình: "Sau quá trình nỗ lực tìm kiếm, rõ ràng, Halle sở hữu sự hòa hợp hiếm có của tinh thần, trái tim, tuổi trẻ, sự ngây thơ và chắc chắn, thêm cả giọng hát tuyệt vời. Đó là tất cả những phẩm chất nội tại cần thiết để đảm nhiệm vai diễn mang tính biểu tượng này".

Tác giả Hans Christian Andersen (người Đan Mạch) từng cho rằng, nàng Ariel là người da trắng, có mái tóc vàng. Hãng Disney đã thay đổi màu tóc của Ariel trong phim hoạt hình năm 1989 thành màu đỏ, vì không muốn trùng với màu tóc của người cá trong phim Splash ra mắt trước đó vài năm.

Tuy nhiên, Jalondra Davis - chuyên gia nghiên cứu về tiên cá tại Đại học California, Riverside (Mỹ) khẳng định quan điểm "nàng tiên cá không nên có da đen hoặc da màu" là sai. Cô lý giải: "Tiên cá là những sinh vật thần thoại và nguồn gốc châu Phi của họ có thật".

Nghiên cứu của Davis chỉ ra rằng, các nàng tiên cá da màu xuất hiện trong Middle Passage - giai đoạn người châu Phi bị bắt làm nô lệ và bị vận chuyển một cách thô bạo qua đại dương đến Bắc Mỹ, Caribbean. Dựa trên mô-típ phổ biến của truyền thuyết về tiên cá, các nô lệ bị biến thành sinh vật dưới nước cùng con cháu của họ.

Chuyên gia giải thích thêm: "Trong vũ trụ học châu Phi, những người bị lạc dưới nước sẽ trở thành linh hồn nước. Thủy thần có thể đưa con người xuống sâu dưới lòng nước và giúp họ sống sót". Dựa vào tư liệu nghiên cứu, chuyên gia Jalondra Davis kết luận, tiên cá da màu là bình thường và việc để Bailey đảm nhận vai diễn nàng tiên cá không đáng tranh cãi.

Tháng 5 vừa rồi, Nàng tiên cá phiên bản người đóng chính thức ra mắt khán giả và được khen ngợi tôn trọng bản gốc phát hành năm 1989. Bộ phim cũng được đánh giá cao về nội dung, thỏa mãn cho khán giả ở phần kỹ xảo đẹp mắt và âm thanh đã tai.

Phim được chấm 7/10 điểm trên IMDb. Trên Rotten Tomatoes, phim nhận điểm 67% từ các chuyên gia, 95% từ khán giả. Đây là thành tích không tệ với bộ phim mới của Disney. Sau gần một tuần ra mắt, phim đang tiến tới doanh thu gần 220 triệu USD trên toàn cầu.

"Nàng tiên cá" Halle Bailey viết lên giấc mơ của những cô gái da màu

Nữ chính Halle Bailey thừa nhận, cô rất hâm mộ nhân vật nàng tiên cá Ariel. Cô đã xem đi xem lại không biết bao lần bộ phim hoạt hình đình đám năm 1989 của Disney và thường đóng giả làm nàng tiên cá Ariel mỗi khi được cho đi bơi.

"Khao khát đợi chờ và tìm kiếm giá trị đích thực của cô ấy là những gì tôi luôn thấu hiểu. Cô ấy luôn biết mình cần phải đến đâu và không ai có thể ngăn cản cô ấy", Halle Bailey chia sẻ về nhân vật của mình.

Bất chấp những sự phản đối của một bộ phận khán giả đối với nhân vật của cô, nữ ca sĩ sinh năm 2000 tin rằng: "Tôi muốn những cô bé như tôi ngày xưa hiểu được rằng chúng thật đặc biệt và các bé luôn là những cô công chúa theo một cách nào đó. Không có lý do nào ngăn cản chúng làm điều này. Đó cũng chính là động lực cần thiết để thúc đẩy tôi nhận vai diễn này".

Đảm nhận một vai diễn có tính biểu tượng và đón nhận sự quan tâm của đông đảo khán giả, Halle Bailey chia sẻ, cô nhận được rất nhiều sự động viên của ông bà, những người đã chia sẻ những ký ức về tệ phân biệt chủng tộc mà họ phải trải qua trong suốt cuộc đời.

"Đó chính là nguồn cảm hứng tốt đẹp mà tôi nhận được. Chính điều đó khích lệ tôi rất nhiều. Họ nói với tôi: "Cháu không thể hiểu điều đó sẽ mang lại những gì cho chúng ta, cho cộng đồng này, cho những tiểu tiên cá da màu, những người sẽ nhận thấy bản thân họ trong cháu", nữ ca sĩ 23 tuổi nói.

Để chuẩn bị cho vai diễn của mình, Halle Bailey trải qua những liệu pháp trị liệu tâm lý. "Nếu bạn phải diễn những cảnh đầy cảm xúc khiến bạn bật khóc, bạn sẽ phải học cách tiết chế cảm xúc. Nếu tôi cảm thấy mệt mỏi quá sức hay bực bội, tôi sẽ bật khóc ngay. Tôi có thể cố gắng trở nên cứng rắn, mạnh mẽ nhưng rồi những giọt nước mắt cứ thế tuôn rơi", Halle Bailey nói về quá trình tạo nên Ariel của cô trên màn ảnh.

Để có những hình ảnh bơi lội tuyệt đẹp dưới lòng đại dương, Halle Bailey còn phải làm việc với nhóm kỹ thuật để có thể bơi, bay lượn cũng như mô phỏng những chuyển động của Ariel. Khi bộ phim ra mắt vào tháng 5 vừa rồi, giới phê bình còn đánh giá cao diễn xuất và giọng hát của Halle Bailey.

"Tôi luôn tự nhủ phải làm việc, làm việc và làm việc để được đền đáp xứng đáng và chinh phục được mục tiêu của mình. Trong ngành công nghiệp điện ảnh, tôi phải làm việc 16 tiếng mỗi ngày khi quay phim. Tôi phải diễn dưới nước, khóc, la hét cùng nhiều cảm xúc khác. Tôi cũng phải đến nhiều nơi tôi chưa từng đến", Halle Bailey nói.

Theo chuyên gia Davis, hình ảnh nàng tiên cá do Halle Bailey thể hiện còn có ý nghĩa đặc biệt hơn. Giọng ca da màu trở thành hình mẫu phá vỡ những định kiến, quy tắc khắt khe của Hollywood để chạm đến ước mơ. Dù bị chỉ trích, cô vẫn đi đúng đường. Sự cố gắng của Halle Bailey đã, đang và sẽ truyền động lực cho các thế hệ phụ nữ, trẻ em da màu ngày càng cố gắng thể hiện vai trò của mình trong xã hội.